İ Ç İ ndek I l e r cilt I ab müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı

4.2.2. Piyasa Gözetimi

I. Öncelik tanımı

a) Mevcut durum

Mevzuatları gereği piyasa gözetimi yapan kuruluşlar Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Denizcilik Müsteşarlığı gibi kuruluşlar olup, bu konudaki uygulamalarına ilişkin bilgiler, ilgili alt başlıklar altında verilmektedir.

Avrupa Birliği ile Türkiye arasında gümrük birliğinin ihdasından sonra, yeni bir piyasa gözetimi sistemi oluşturmak üzere gerekli çalışma ve düzenlemeler yapılmaktadır. Bu sistem, Avrupa Birliği teknik mevzuatı ile bunun standardizasyon, metroloji, akreditasyon gibi uygulanma aşamaları ile ilgilidir.

Buna bağlı olarak, piyasa gözetimi açısından uygunluk değerlendirme (test ve belgelendirme) uygulamaları akreditasyon aşamasından başlayarak düzenlenecektir. Bu yeni sistem, Çerçeve Kanunun ve bu Kanuna istinaden hazırlanan “Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine İlişkin Yönetmelik”in yürürlüğe konması ile çalışmaya başlayacaktır.

b) AB Müktesebatı

İlgili AB Müktesebatı listesi Cilt II’de verilmektedir.

AB teknik mevzuatının Türkiye tarafından uyumlaştırılması gereken kısmının tamamı bu başlık altında piyasa gözetimine tabidir.

c) Sorumlu kuruluş

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Denizcilik Müsteşarlığı gibi kuruluşlar kendi mevzuatları kapsamındaki konular itibarıyla sorumlu kuruluşlardır.

d) Nihai hedef

Avrupa Birliğinin yeni yaklaşım politikası çerçevesinde uluslararası tanınırlığı olan güvenilir bir uygunluk değerlendirme ve piyasa gözetimi sisteminin benimsenmesi ile Gümrük birliği Alanında malların serbest dolaşımının düzgün işleyişinin temini ve ilgili mevzuatın uygulanması için gerekli, standardizasyon, test, belgelendirme, muayene, metroloji, kalibrasyon, akreditasyon ve piyasa gözetimi altyapısının kurulmasıdır.

	II. AB müktesebatı ile Türk mevzuatı karşılaştırması ve yapılması gereken değişiklik ve yeniliklerin uygulamaya geçirilmesi için alınması gereken önlemler
a) Türk mevzuatının mevcut durumu Sorumlu kuruluşlar mevzuatları çerçevesinde piyasa gözetimi faaliyetlerini sürdürmektedirler.
b) Türk mevzuatında yapılması gereken değişiklik ve yenilikler

Ticarette teknik engellerin kaldırılması amacına yönelik bir hukuki dayanak oluşturması amacıyla Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından, genel ürün güvenliği konusunu da içeren Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanması Hakkında bir Kanun Tasarısı (Çerçeve Kanun) hazırlanmış ve TBMM’ye sevk edilmiştir.

Öte yandan, Çerçeve Kanun uyarınca, “Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine İlişkin Yönetmelik”, “CE Uygunluk İşaretinin İliştirilmesi ve Kullanımına Dair Yönetmelik”, “Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ile Onaylanmış Kuruluşlar Hakkında Yönetmelik”, “Avrupa Topluluğu ile Türkiye Arasında Teknik Düzenlemelerin Karşılıklı Bildirimine İlişkin Yönetmelik” ve “Avrupa Topluluğu ile Türkiye Arasında Ürünlerin Serbest Dolaşımını Engelleyen Önlemlerin Karşılıklı Bildirimine İlişkin Yönetmelik” taslakları hazırlanmıştır.

Bununla birlikte, 1995 yılından bu yana Tüketicinin Korunması hakkında Kanun gereği piyasa gözetimi Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğünce yapılmaktadır.

Uyumlaştırılmış mevzuat yürürlüğe girdikçe, bu konulardaki mecburi uygulamada bulunan Türk standartları kaldırılarak ihtiyari uygulanmaya geçilecektir.

c) Gerekli kurumsal değişiklikler

Sorumlu oldukları alanlar itibarıyla piyasa gözetimini gerçekleştirecek olan diğer ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının da bu konudaki idari yapılarını güçlendirmeleri gerekecektir.

d) Yeni hukuki düzenlemelerin yürürlüğe girmesine bağlı olarak alınması gereken tedbirler

Türkiye'de varolan belgelendirme sisteminin bir envanterinin çıkarılması ve buna bağlı kalarak, Avrupa Birliği teknik mevzuatını uyumlaştıracak mevzuat yürürlüğe girdikten sonra yeni laboratuar, test ve muayene kuruluşu, yetkili kurum ve/veya onaylanmış kuruluş kurulmasına ihtiyaç olup olmadığının belirlenmesi gerekmektedir.

Halihazırda AB mevzuatına mukabil olarak yürürlüğe konan Türk mevzuatı ile ilgili deney ve belgelendirme konularında bir envanter çalışması bulunmamaktadır.

e) Yeni düzenlemelerin uygulanması için gereken ek personel ve eğitim ihtiyacı

“Gerekli Kurumsal Değişiklikler” kısmında verilen alternatif kurumsal değişikliklerin niteliğine bağlı kalmaksızın orta vadede ilave personele ihtiyaç bulunmaktadır. Ayrıca bu personelin tamamının, ülke içinde piyasaya sürülecek veya hizmete alınacak bir sınai malın ilgili teknik mevzuata uygunluğu hakkında hüküm verebilecek yeterlilikte teknik eğitim almaları gerekmektedir.

f)	Gerekli yatırımlar

Bu konudaki envanter çalışması tamamlandıktan sonra belirlenecektir.

III. Takvim

Uyum çalışmaları kapsamında, piyasa gözetimi için gerek teknik gerek idari altyapının oturtulması orta vadede mümkün olabilecektir.

IV.

Finansman

İdari İşbirliği Fonu ve diğer kaynakların biran önce harekete geçirilmesi gerekli görülmektedir. Ayrıca, standardizasyon, deney, belgelendirme, muayene, metroloji, kalibrasyon, akreditasyon ve piyasa gözetimi altyapısı çerçevesinde hazırlanacak olan projeler, finansmanı MEDA bütçesinden sağlanacak olan (Metroloji, Standardizasyon, Deney, Kalite) MSDK Projesi içerisinde ele alınabilir.