İ Ç İ ndek I l e r cilt I ab müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı

4.2.4.Gıda Sanayii

I. Öncelik tanımı

a) Mevcut durum

Teknik Mevzuat Uyumu çerçevesinde hazırlanan yeni Gıda Mevzuatı Avrupa Topluluğu’nun Gıda Mevzuatı ile büyük ölçüde uyum içerisindedir. 1995 yılında çıkarılan 560 sayılı “Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair” Kanun Hükmünde Kararname ile getirilen yeni düzenlemelerin hazırlığında, öncelikle AB Tüzük ve Direktifleri ile Codex Alimentarius Commission tarafından yayınlanan standartlar göz önünde bulundurulmuştur.

Gıda mevzuatı ile ilgili 64 temel Direktif ve bunların ileriye doğru gelişmelerini ortaya koyan ve değişiklik getiren pek çok sayıdaki direktif incelenmiştir. Direktiflerin bir kısmı ile tam olarak uyum sağlanmıştır. Günümüze değin uyumu gerçekleştirilen, halen uyumlaştırma çalışmaları devam eden ve programa alınarak en kısa zamanda uyumlaştırılması sağlanacak AB Direktifleri ile bunların Türk Mevzuatındaki karşılıkları, farklılıklar, uyum durumlarına ait bilgiler Türk Mevzuatında Yapılması Gereken Değişiklik ve Yenilikler başlığı altında bir tablo halinde belirtilmektedir.

AB’nde Direktiflerle yasalaştırılmış olan bazı düzenlemeler henüz ülkemizde mevzuat halinde yayımlanmamış olmasına rağmen uygulamalarda paralellik bulunmaktadır. Örneğin, mevcut Gıda Mevzuatında Gıda Komitelerinin kurulacağına dair herhangi bir hüküm bulunmamakla beraber, uygulamada İdari Olur ile bazı gıda alt komiteleri kurulmuş ve çalışmalarını sürdürmektedir. Ayrıca, Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca hazırlanan Gıda Güvenliği Eylem Planında Bilimsel Gıda Komitelerinin alt sektörler itibarıyla kurulmasının tamamlanacağı belirtilmektedir.

Türk Mevzuatı karşılığı olmayan bazı Direktifler bulunmaktadır. Ancak, 560 sayılı KHK ye ilişkin olarak 1998 yılında yayımlanarak yürürlüğe giren “Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Yönetmelik” de ülke mevzuatında yer almayan hususlarda uluslararası mevzuata uyumlu işlem yapılacağı belirtilmektedir. Uygulamada uluslararası mevzuat olarak öncelikle AB Direktifleri kullanılmaktadır. Bu durum Bakanlık Talimatlarında belirtilmiştir. Uygulamadaki bu yaklaşım AB Gıda Mevzuatına uyumda Türkiye’nin avantajlarını ortaya koymaktadır.

Alkollü içkilere ilişkin AB Mevzuatında yer alan bazı ürünler (rom, yumurtalı likör vb.) Türkiye’de üretilmediğinden mevzuatı bulunmamaktadır. Ancak uygulamada AB Direktiflerine başvurulmaktadır. Buna ilişkin uyum durumunu gösteren bir tablo, Türk mevzuatında yapılması gerekenler başlığı altında yer almaktadır.

AB’nin Şarap, Doğal Köpüren Şarap ve Suni Köpüren Şarap ile ilgili Direktiflerine uyum kapsamında son 1,5 yıldır çalışma yürütülmekte ve sektörler arası değerlendirmeler yapılmaktadır. Çalışmalar son aşamaya gelmiştir.

b) AB Müktesebatı

İlgili AB müktesebatı Cilt II’de verilmektedir.

c) Sorumlu kuruluş

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı,Sağlık Bakanlığı

d) Nihai hedef

Söz konusu AB mevzuatının üstlenilerek uygulanmasıdır.

II. AB müktesebatı ile Türk mevzuatı karşılaştırması ve yapılması gereken değişiklik ve yeniliklerin uygulamaya geçirilmesi için alınması gereken önlemler

a) Türk mevzuatının mevcut durumu

560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair KHK ve buna dayanılarak çıkarılan yönetmelik ve tebliğler ile adıgeçen KHK’da değişiklik yapan 4128 sayılı Kanun.

b) Türk mevzuatında yapılması gereken değişiklik ve yenilikler

Gıda sektöründe mevzuat uyum durumunu ve yapılması gerekenleri özetleyen bir tablo aşağıda yer almaktadır.

	67/427/EEC	:	Narenciyelerde yüzeyde kullanılan koruyucu maddeler, kalitatif ve kantitatif analizler
	Türk mevzuatı	:	…
	Farklılık özeti	:	…
	Açıklama	:	Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından 1.5 yıldır analiz yöntemleri uyum çalışmaları yürütülmekte olup, çalışmaların kısa vadeye (2001 sonu) sonuçlandırılması mümkündür.
	69/414/EEC	:	Gıda güvenliği komitesinin oluşturulması
	Türk mevzuatı	:	…
	Farklılık özeti	:	…
	Açıklama	:	Uygulama mevcuttur. Alt Komiteler kurulmuştur. Ancak ilgili yasa bulunmamaktadır. 2001 yılında mevzuata bununla ilgili hükümler konulacaktır.
	73/241/EEC	:	Kakao ve çikolata ürünleri
	Türk mevzuatı	:	Kakao ve kakao ürünleri tebliği (27.3.2000 tarih ve 24002 sayılı Resmi Gazete)
	Farklılık özeti	:	Kakao birebir uyum içerisinde olup, çikolata ayrı olarak genel Kodeks içinde değerlendirilmektedir.
	Açıklama	:	Çikolata ürünleri tebliği üzerinde çalışılmakta olup, kısa vadede sonuçlandırılması mümkündür.
	73/437/EEC	:	İnsan tüketimine sunulan şeker
	Türk mevzuatı	:	Türk Gıda Kodeksi (TGK) Şeker Tebliği (21.10.1999 tarih ve 23853 sayılı Resmi Gazete)
	Farklılık özeti	:	Ülkemizde üretimi yapılmayan şekerler tebliğ kapsamına alınmamıştır
	Açıklama	:	İthalatta AB mevzuatı uygulanmaktadır. Bu nedenle uygulamada bir sorun yoktur.
	74/409/EEC	:	Bal ile ilgili hükümler
	Türk mevzuatı	:	TGK Bal Tebliği (22.10.2000 tarih ve 24208 sayılı Resmi Gazete)
	Farklılık özeti	:	Bal birebir uyumlu ancak “naftalin bulunmamalı” gibi hükümler, AB mevzuatında “naftalin 0” olarak yer almaktadır. Mevzuatımızda “Temel petek kalınlığı 3 mm’den fazla olmayacak, parafin, reçine, selezin, okzalik asit, içyağı gibi organik madde ile ağartıcı madde gibi inorganik madde bulunmayacaktır. Ticari glukoza izin verilmemektedir” ifadeleri bulunmaktadır.
	Açıklama	:	Topluluğun genel hükümleri ile uyum içindedir. Ancak Türkiye’nin şartları itibarıyla önem arzeden kriterler Tebliğe ilave edilmiştir.
	76/118/EEC	:	Kısmen koyulaştırılmış süt veya süt tozu
	Türk mevzuatı	:	…
	Farklılık özeti	:	…
	Açıklama	:	Süt ürünleri ile ilgili çalışma kapsamında uyum çalışmalarına devam edilmektedir. 2001 yılında çalışmalar tamamlanacaktır.
	76/621/EEC	:	İlave yağ içeren gıdalarda erusik asit miktarının sabitlenmesi
	Türk mevzuatı	:	Türk Gıda Kodeksi(TGK) (16.11.1997 tarih ve 23172 sayılı Resmi Gazete)
	Farklılık özeti	:	TGK ile tam uyumlu
	Açıklama	:	…
	77/436/EEC	:	Kahve ve hindiba ekstraktı
	Türk mevzuatı	:	…
	Farklılık özeti	:	…
	Açıklama	:	Uyum çalışması kapsamındadır.
	78/142/EEC	:	Gıda ambalaj materyallerinde vinil klorid monomer ile ilgili düzenlemeler
	Türk mevzuatı	:	Türk Gıda Kodeksi (TGK) (16.11.1997 tarih ve 23172 sayılı Resmi Gazete)
	Farklılık özeti	:	TGK ile tam uyumlu
	Açıklama	:	…
	78/663/EEC	:	Emülsifier, stabilizer, kalınlaştırıcı, jelleştiricilerin saflık kriterleri
	Türk mevzuatı	:	…
	Farklılık özeti	:	…
	Açıklama	:	Uyumlaştırma çalışmaları başlatılacaktır. Uygulamada AB kriterleri kullanılmaktadır.
	79/112/EEC	:	Gıdaların etiketlenme göz önünde bulundurulan kriterler
	Türk mevzuatı	:	Türk Gıda Kodeksi (TGK) (16.11.1997 tarih ve 23172 sayılı Resmi Gazete)
	Farklılık özeti	:	Ülke mevzuatında üretim tarihinin belirtilmesi zorunludur. Muhteviyatının belirlenmesi ile ilgili bir çok hüküm direktiflerdeki kadar belirgin değildir. Alt direktifinde raf ömrü aranmayacak maddeler listesi mevzuatta belirtilmemiştir.
	Açıklama	:	Uyumlaştırma çalışmaları 2000/13 Direktifine uygun olarak devam etmektedir. 2001 yılında uyumlaştırma çalışmaları tamamlanacaktır.
	79/693/EEC	:	Reçel, jöle, marmelat, kestane püresi ile ilgili hükümler
	Türk mevzuatı	:	…
	Farklılık özeti	:	…
	Açıklama	:	Uyum çalışmaları 2001’de gerçekleştirilecektir.
	79/796/EEC	:	Şeker analizleri
	Türk mevzuatı	:	…
	Farklılık özeti	:	…
	Açıklama	:	Analiz metodları toplu olarak ayrı çalışılmaktadır. Bu amaçla orta vadede uyum çalışmaları gerçekleştirilecektir. Şeker analizleri kısa vadeye yetişebilir. Gıda laboratuarlarının iyileştirilmesi gerekmektedir.
	79/1066/EEC	:	Kahve ve hindiba ekstraktlarının analiz metodları
	Türk mevzuatı	:	…
	Farklılık özeti	:	…
	Açıklama	:	Analiz metodları toplu olarak ayrı çalışılmaktadır. Bu amaçla orta vadede uyum çalışmaları gerçekleştirilecektir. Gıda laboratuarlarının iyileştirilmesi gerekmektedir.
	79/1067/EEC	:	Kısmen koyulaştırılmış süt ve süt tozu analiz yöntemleri
	Türk mevzuatı	:	…
	Farklılık özeti	:	…
	Açıklama	:	Analiz metodları toplu olarak ayrı çalışılmaktadır. Bu amaçla orta vadede uyum çalışmaları gerçekleştirilecektir.Gıda laboratuarlarının iyileştirilmesi gerekmektedir.
	80/1073/EEC	:	Gıda danışma komitesi kuruluşu hakkında
	Türk mevzuatı	:	…
	Farklılık özeti	:	…
	Açıklama	:	Her kurumun kendi komitesi olmasına rağmen, genel bir kurul bulunmamaktadır .
	80/590/EEC	:	Gıda ambalaj maddeleri üzerinde bulunan sembol
	Türk mevzuatı	:	…
	Farklılık özeti	:	…
	Açıklama	:	Uyum çalışması devam etmektedir.
	80/766/EEC