Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
ctum, vt potest cōtingere ratione noui calendarij non vbique recepti (licet ibi constituat domici- lium) non tenetur de nouo ieiunare, vel à carnibus abstinere (semoto scandalo) quia iam præcepto Ecclesiæ satisfecit, Leonard. illo dub. 7. num. 52. idemq́ue ait dicendum de celebratione festorum, & communione Paschali. Imò si quis in die festo loci, ad quem trasfert domicilium, astiterit sacro, vbi anteà habebat domicilium, siue ibi esset dies ille festus, siue non, non oportet iterum in loco noui domicilij sacro interesse: sufficit eodem die alibi interfuisse, siue intenderit satisfacere præce- pto, siue non. Dico secundò, etiamsi non constituat ibi domi- cilium: sed solùm cogitet manere per maiorem anni partem, tenetur similiter ieiuniis loci, & aliis consuetudinibus. Hanc credit Leonardus esse communem sententiam: quia plerique etiam stri- ctiùs loquuntur. Probatur, quia etsi talis habitatio non est suf- ficiens ad contrahendum domicilium absolutè: sufficit tamen ad domicilium parochiale, & ad contrahendum parœciam, quoad omnia sacramẽ- ta necessaria, vt docet Syl. v. domicilium n. 2. Ang. eodem, & vterq. verbo parochia. @@ Nam hocipso, quod quis cum tali animo in- cipit habitare alicubi, fit parochianus illius loci, & subiectus illi parœciæ. Quod non solùm verum est, quoad sacramenta necessaria: sed simpliciter, quoad omnia Ecclesiastica, vt confirmationem, matrimonium, sepulturam, dispensationem voto- rum, &c. Præter sacramentum ordinis (sub quo intellige etiam Primam tonsuram) vt cum Sancio illa dis. 23. & plerisque recentioribus, tenet Leon. & confirmat vsus. Sed quid, si minore tantùm anni parte statue- rit ibi manere, Sancius illa disp. 18. num. 9. proba- bilius censet non teneri, si scandalum absit: & illa in loco domicilij non obligent. Primò, quia tali mansione non contrahitur parœcia, seu obligatio sacramentorum in illo loco percipiendorum: ergo nec obligatio legum, & consuetudinum loci: non enim videtur esse maior ratio in his, quàm in illis. Secundò, quia illæ consuetudines non obligant ibi habitantes: sed qui solùm minore parte anni ibi versatur, non censetur ibi habitare: ergo. Maio- rem docet Ioann. Medina C. de ieiun. quæst. 10. quæ est de necessitate ieiunij dicens, non obliga- ri eos, qui aliunde illuc conueniunt sine animo habitandi. Idem apertè insinuat Paludanus 4. d. 15. quæst. 4. art. 3. Speculator rub. de const. nu. 7. Ioan. Andre. additio. ad Speculat. tit. de instrum. editio. §. compendiosè nu. 16. verbo quæsitum, Archid. re- ferens Hostien. dicto cap. illa d. 12. v. serua. Ant. 2. p. tit. 6. cap. 2. §. 2. Syl. v. ieiunium, quæst. 2. num. 7. & 8. Ledes. 2. p. 4. quæst. 17. art. 3. dicto 3. Bartolom. Medina hîc quæst. 96. art. 5. circa finem, Sayrus li. 3. c. 4. n. 15. Vega, Angles, Palacius, Rozell. Margar. confessorum, & multi alij, quos infrà referam. Quod confirmatur, quia Episcopus loci, & ma- gistratus non possunt obligare, nisi suos subditos, qui sunt soli incolæ. Minor probatur, quia à minore parte non fit de- nominatio, sed solùm à maiore. Tertiò, quia hęc sententia est media inter eam, quæ requirit domicilium, quæ est nimis laxa: & inter eam, quæ solùm transitum, vel vnius dici præsentiam, quæ est nimis stricta: nec commodior terminus videtur posse assignari: quàm is, qui à Doctoribus assignatur ad contrahendam perœ- ciam. Nec obstat versiculus ille vulgatus.
Nec illud Amb. quod refert Aug. ep. 118. cap. 2. Ad quamcumque Ecclesiam veneris, eius morem serua. Quia hæc continent non præceptum, sed bonum consilium, seposito scandalo, vt ex toto Augustini discursu, & glos. in ca. illa d. 12 (vbi Aug. refertur) colligitur. Leonardus, suprà, hanc sententiam ait esse val- de probabilem, & videri omninò veram, si solùm conditio, & natura talium statutorum considere- tur. Hæc enim per se, & vi sua non possunt, nisi subditos, & incolas cōstringere. Vnde idem putat dicendum de vagis, qui nusquam fixam sedem ha- bent, quod de peregrinis: nam eadem ratio in illis locum habet: nimirum quia non sunt incolæ, aut inhabitantes, & Doctores generaliter loquuntur, nec distinguunt hoc loco inter peregrinos, & va- gos, sed volunt omnes alienigenas, qui veniunt animo non manendi, non teneri. Ita Paluda- nus, Antoninus, Syluester, & Ioannes Medina suprà.
@@0@ @@1@ vbicumque se inueniunt: quia illud est priuile- gium non obligatio. Ad nullam enim in particu- lari astringuntur parœciam: nisi per maiorem anni partem aliquo loco consistere decreuerint. Neque absurdum videri debet, eum, qui nus- quam sistit, nullis statutis particularium locorum teneri.
Addit Leonardus, Verum etsi hæc probabilia sint: Dico tamen, contrariam sentẽtiam videri ve- riorem spectata consuetudine fidelium passim re- cepta. Probatur primò, quia fideles, non solùm ru- des, sed etiam doctores passim vbique putant se obligari ad ieiunia, & festa locorum, vbi ipsos ver- sati contigerit, si constituerint ibi ad aliquot dies manere. Adeò, vt si quis deprehenderetur ves- ci carnibus die ieiunij, vel violare festa, puniretur ab ordinario, tanquam transgressor, maximè si duos, vel tres menses ibi mansisset. Atqui consue- tudo ex tali opinione orta, inducit obligationem, non minùs quàm lex vniuersalis: non enim alio modo id, quod antè non obligabat, incipit per consuetudinem esse obligatorium, quàm quòd homines putent se obligari, & incipiant illud pas- sim tamquam obligatorium seruare: vt communi- ter Doctores tradunt. Itaque cùm consuetudo ser- uandi aliquod statutum, vel consuetudinem etiam liberam, ex opinione obligationis inducat obliga- tionem, & hæc consuetudo talis sit, videtur om- ninò inducere obligationem. Nec refert, quod hęc consuetudo orta sit ad scandalum vitandum: quia non respicitur, ex qua occasione, vel causa impul- siua inducta sit, quādo tanquā absolutè obligato- ria est inducta. Secundò, Quia id est magis con- sentaneum rationi, & moraliter necessarium, vt alijpræceptum seruent: si enim peregrini possent vesci carnibus, & cœnare, magna daretur occasio iis, apud quos versantur, si illis causa hospitalita- tis, & amicitiæ adiungendi, & violandi præcepti, idque probat quotidiana experientia, quando ali- quis tempore ieiunij accedit foris, vel recedit. Nam sub prætextu tractandi amici, qui causa iti- neris non obligatur, hospes, & domestici simul comedunt, & præceptum ieiunij violant. Vnde ob hanc causam puto (inquit) Episcopum loci posse etiam peregrinos ibidem, per aliquot dies subsistentes obligare, vt se aliis accom- modent.
Tertiò, Quando quis est extra suum oppidum, non obligatur amplius ieiuniis, & festis oppidi, vt statim dicemus: ergo par est, vt subeat obligatio- nem loci, in quo versatur: Qui enim sentit commo- dum, debet etiam sentire onus, reg. 55. de reg. iur. in 6. Hanc sentẽtiam tenet Driedo 1. de libert. Christia. cap. 17. circa medium §. vna est. Vbi probat ex Au- gustino suprà, vt & alij. Couar. 4. vari. cap. 20. nu. 8. vbi pro ea adducit Imolam, Bonifacium, & Za- barel. Clem. 2. de celeb. miss. & Maio. 4. d. 15. quæst. 5. §. sed contra, Suarez 3. p. tom. 5. disp. 44. sect. 3. §. illud verò, & tom. 5. disp. 5. sect. 5. & in opusculo de legibus, Nauarrus cap. 13. num. 5. in fine, & cap. 23. num. 120. vbi præter dictos adducit Panor- mitanum addens communi consuetudine ita ser- uari. Lopez 1. p. instructo, cap. 52. Sotus 4. d. 18. quæst. 4. art. 2. §. & hic tamen notandum, Leonar. suprà. Hostien. in summa tit. de obseruat. ieiun. §. quando ieiunandum num. 5. Laudul. quem refert Card. suprà, Guiller. quem refert Imola, Præposi-<-P>@@ <-P>tus cap. quæ contra d. 8. Alberic. l. 1. num. 28. C. de sum. trin. Felin. cap. quod clericis de foro compet. Mexia pragm. frumenti con. 5. num. 80. Ledesm. 1. 4. quæst. 15. art. 4. dub. 2. Alex. in suo Enchirid. 2. p. tit. de ieiunio, Alcozer in summa cap. 24. Pedra- za præcep. 3. §. 14. Henr. lib. 7. de indulg. cap. 13. num. 8. Philiarcus tom. 1. parte 2. lib. 3. cap. 23. Ro- driguez tom. 1. summæ cap. 122. num. 1. & in Bul- la §. 1. nu. 8. ad finem, quod valde probabile putat Sancius sup. num. 4. Hoc tamen non ita strictè intelligendum pu- tat Leonardus, vt ratione simplicis transitus obli- getur: non enim consuetudo id tam strictè obser- uat. Vnde si eodem die, quo venit, vel postridie cogiter discedere, non tenetur, secus si integro die, vel pluribus ibi manere statuerit, multoq́ue magis, si aliquot hebdomadis, vel mensibus: tunc enim postridiè quàm venit, debet se conformare: quia talis dicitur ibi manere, & habitare pro tem- pore: Quòd si ab initio non statuit ibi manere, & singulis diebus captet occasionem redeundi, non puto teneri, etiam si forte non proficiscatur, quia non censetur ibi vllo die manere: sed esse assiduè veluti in transitu. Pro huius rei declaratione dico primò, Exi- stente scandalo, vel imminente, nisi lex, vel con- suetudo loci seruetur: quilibet aduena, siue pere- grinus, tenetur eā seruare. Hoc certũ apud omnes est, vt docet Sancius illa disp. 18. n. 3. sæpe autem poterit nullum esse scandalum, quia transgressio ignota erit, vel sufficienter suaderi poterit, nullam esse tunc obligationem seruandi legem, vel con- suetudinem loci. Dico secundò, si in loco sui domicilij eadem sit lex, vel consuetudo, quæ est in loco peregri- nationis, tenebitur peregrinus in loco peregri- nationis eam seruare, etiam si ibi non commore- tur per maiorem anni partem. Hoc inter certa ponit Sancius illa disp. 18. n. 3. & 24. quia tũc nulla est causa excusans: cùm lex vtro- bique obliget, quem tamen aliqui reiiciunt: quia cùm Sancius existimet illos nō teneri legibus pro- prij domicilij, vt sect. seq. referemus. Item non teneri legibus domicilij proprij, vt docet num. 6. nullis ergo: quamuis enim illæ leges vtrique lo- co sint communes; tamen ipsa legum communi- tas causa esse non potest inducendæ obligationis, si vnius loci leges non illos attingunt: quia ipsi sunt absentes, aliæ verò, quia alieni territorij. Secus si esset aliqua cōmunis principis, aut Reip. lex, quæ ipsos vtroque in loco comprehenderet. Ratio satis apparet, sed eam solues dicendo, licet in aliis casibus, nec proprij loci, nec alieni teneri, tamen quando concurrunt teneri vtrisque, quia Episcopus proprius potest illum obligare ad ser- uandas proprias leges extra territorium, si ibi si- miles sunt, & Episcopus alienus potest eò adue- nientes obligare propriis legibus, cùm in eorum diæcesibus similes seruantur: & Papa obligat omnes, ad seruanda ieiunia, & festa propriæ diæ- cesis cùm versantur in alia diæcesi, vbi etiam ser- uantur.
Dico tertiò, vagos obligari legibus, & consue- tudinibus loci, per quem transeunt, vel in quo obiter reperiuntur: quia cùm nullum certum do- micilium habeant, illud sola habitatione, aut transitu videntur acquirere, esto non habeant animum permanendi, & ita semper legibus loci<-P> @@0@ @@1@ quæst. 4. a. 2. v. est. Hic tamen Azor to. 1. li. 5. cap. 11. quæst. 13. in fine. Sancius supra num. 15. & aliqui re- centiores putant, id esse certum, sed falluntur: nam oppositum tenẽt Bar. Med. q. 96. a. 5. in fine, & Sayr. lib. 3. c. 4. n. 15. & valde probabile putat Leon. sup. sed Sayr. & Medin. non loquuntur consequen- ter, dicunt enim teneri legibus regni, quamuis in illo nullum habeant domicilium: alioqui non esset bene consultum regno: ergo similiter tenebuntur legibus loci, in quo sunt, alioqui non erit bene consultum illi. Dico quartò, etiam qui alibi habet domicilium tenetur legibus territorij, in quo est. Oppositum tenent Paludanus 4. d. 15. quæst. 4. art. 3. Ledesma. 2. 4. quæst. 17. art. 3. dic. 3. Ioann. Med. C. de pœn. quæst. 10. de necessit. ieiunij. Bart. Med. Archidia- conus, Hostiensis, Speculator, Ioannes Andreas, Sayr. & Anton. superiùs citati. Pro hac etiam sen- tentia Sancius illa disput. 18. num. 6. citat Domi- nicum, Card. Alex. Præpositum, & Turrec. dicto cap. illa d. 12. item Turrec. cap. quo iure. §. digni- tate d. 6. art. 4. num. 8. cum Hugo. ibit per ipsum allegato. Margaritam confessorum, quæst. mora- lib. fol. 165. col. 2. Palac. 4. d. 15. disp. 8. post. 6. con. Angles in 4. quæst. 4. de ieiunio ante dubium 1. diffic. 2. Vegā 2. summæ casu 315. eandem proba- bilem putat Suarez. 3. p. tom. 3. disp. 44. sect. 3. §. illud verò, & Azor eam tenet tom. 1. lib. 5. cap. 11. quæst. 3. & dicit esse communem omnium sen- tentiam, quod miror cùm opposita sit commu- nior etiā inter eos, quos ipse citat, sed infrà pluri- bus Azoris sententiā referemus: imo isti doctores non excipiunt eos, qui sunt in eo loco per maio- rem anni partem, pro qua opinione adducitur à Sancio, & aliis nonnullis Augustinus ep. 118. ad Ianuar. cap. 2. relatus cap. illa. d. 12. vbi obligatio- nem seruandi alicuius loci consuetudinem, so- lùm dicit oriri in exteris hominibus ex obligatio- ne vitandi scandalum, & glos. in d. cap. illa, verbo societate, air argumentum, quod quilibet tenetur viuere secundùm consuetudinem illorum, inter quos versatur, vt suprà. 8. d. quæ contra & 41. d. quisquis. Vnde versus, si fueris Romæ, &c. Tamen statim in verbo, veneris, ait argumento, quod viatores tenentur sequi consuetudinem loci, ad quem veniunt, vt hic, & sup. d. 8. quæ. contra, sed argumentum contra ff. de iudic. hæres absens so- lutio, vt in d. cap. quæ contra: quia refert an sint moraturi, vel citò recessuri, vel an sit consuetudo apparens, vel latens, & in illo cap. quæ contra, solùm ait in verbo, aut peregrini. Numquid ergo peregrini, & scholares tenentur sequi cōsuetu- dinem illorum, inter quos commorantur? Arg. quod sic ex hoc tex. & 12. d. illa, & cap. 2. d. 41. Arg. contra, quia viatores non sortiuntur forum illius loci per quem transeunt, vt ff. de iud. hæres §. 2. & est arg. quod soli perpetuò habitantes obli- gantur legibus ciuitatis, vt ff. de pignoribus l. de- bitor. In quibus verbis glossa, licet nihil clarè re- soluere videatur, tamen insinuat, si peregrini, & viatores citò sint recessuri, non teneri consuetu- dinibus, & legibus loci, in quo versantur, Secus si non sint citò recessuri, quomodo potest exponi, quod ait in illo cap. quisquis. Quilibet conforma- bit se sociis suis, in cibis, & in moribus. Fauet etiam gloss. l. cũctos populos verbo, quos, C. de summa trin. vbi ait, Argumento, quod si Bono-<-P>@@ <-P>niensis conueniatur Mutinæ non debet iudicari secundùm statuta Mutinæ, quibus non subest, cùm dicat, quas nostræ Clementiæ regit imperium. Deinde hæc opinio dicitur Augustini ep. 112. cap. 2. relatus, cap. illa d. 12. Alia verò, inquit, quæ per loca terrarum, regionesq́ue varian- tur, sicuti est, quod alij ieiunant sabbatho, alij non, &c. totum hoc genus rerum liberas habet obseruationes, scilicet, forensibus, vt exponit glo. v. liberas. Itẽ suadetur: nā infidelis transiens per re- giones Christianorum, non tenetur eorum ieiu- nia, vel festiuitates seruare. Imò Paludanus, & Ledesmius aiunt monachos hic habitantes nō teneri ad seruanda ieiunia synodalia, sicut è con- uerso non tenentur sæculares seruare ieiunia propter statuta religionis, similiter inter religio- sos hospes non videtur teneri ad seruandum ieiu- nium, vel festiuitatem propriam illius prouinciæ, vel loci, in quo peregrinatur, si non sint cōmunia toti religioni: Similiter nouitius non tenetur seruare statuta religionis, quamuis ibi actu ad tempus moretur; & sacerdos Græcus transiens per Latinam Ecclesiam non obligatur consecra- re in azimo, nec Latinus apud Græcos in fermen- tato: Imò Leo. 9. ep. ad Micha. patriar. Constanti- nop. cap. 29. Latinos, & Græcos sacerdotes mo- net, vt vnusquisque secundùm Ecclesiæ suæ ri- tum celebret, licet in alieno solo versetur. Item lex tantùm obligat subditos, & partes commu- nitatis pro qua fertur: sed forenses non sunt pars communitaris, in qua versantur, nec subditi eius: ergo non tenentur legibus eius. Nec valet dicere teneri consuetudine, nam lex, & consuetudo ean- dem vim habent: ergo si leges loci non obligant peregrinos, neque consuetudines eos obligabunt. Itẽ in cap. à nobis 1. de sent, exco. ait, sentenria ge- neraliter excommunicante eos, qui furtum com- miserint, tantùm comprehendi subditos, & non alios, scilicet etiam in eius territorio existentes alioqui non interrogaretur ea de re, quia de non subditis alibi existentibus, nulla quæstio esse poterat.
Alia opinio, & vera, iuxta quā constituta est, quarta const. ait, forenses obligari consuetudini- bus, & legibus loci, quando eadem est in illis ratio. Pro qua opinione sunt iurisperiti commu- niter dicto cap. quæ contra mores, & d. cap. illa, & cap 1. de const. & l. citata, cunctos populos. Pa- normitanus cap. à nobis d. 1. de sent. excommun. num. 7. & cap. fin. de foro compet. num. 3. & cap. consilium de obseru. ieiunij num. 6. Card. Clem. 1. de celebr. miss. qu. 5. Coua. Nau. Maior. Syl. & alij, quos in 2. opin. retulimus, quam etiam tenet Sa. verbo ieiunium, num. 1. his verbis, adieiunium loci, & festa tenetur, qui illic eo die manet non qui transit. Imò Syl. licet verbo ieiunium, quæst. 2. num. 7. faciat pro contraria sententia, tamen pro hac fa- cit ver. excommunicatio 2. num. 5. vbi ait. Scien- dum est tertiò ad intelligendum, qui ligentur à sententiis quorũcumque prælatorũ latis per mo- dum statuti, quod vt colligitur ex Panormitano cap. à. nobis d. 1. de sent. excommun. & Geminiano in cap. vt animarum, de const. lib. 6. sic distinguen- dũ est. Aut enim fit contra statutũ ab existentibus in territorio statuentis, aut extra eius diœcesim: si primum, siue sint subditi, siue forenses, sunt excommunicati, si sciunt statutũ, & incurrunt omnem aliam pœnam statuti cuiuscumque pœ-<-P> @@0@ @@1@ fert Panormitanus, quando statutum est, aptum comprehendere tam subditos, quàm non subdi- tos, vt si dicat, quicumque furtum fecerit, sit excom- municatus. Si verò non sit aptum comprehendere nisi non subditos, vt si statutum Archiepiscopi di- cat, quicumque archiepiscopus in prouincia mea crucem
centium statutũ non valet, quia nō comprehendit nisi subditos, cùm Archiepiscopus nō habeat Ar- chiepiscopum subdidum. Hostiensis autem hoc impugnat, quia sequitur; quod contra peregrinos in loco delinquentes nihil statui possit, Panormi- tanus verò dicit hunc articulum esse dubium: sed Hostiensi adhæret, &c. pro eadem sententia est Rebuffus, in proœm. const. regiarum gloss. 1. num. 50. vbi ait, Hispanos, verbi gratia, in Gallia teneri quibusdam legibus regni, quando in eo delin- quunt, vel negotiantur, ex cap. fin. vbi Doct. de const. in 6. Idem latè tenet Suarez opusc. de legib. item lex 11. in fine titul. 23. partita 1. ibi, quando alguno fuese à l'escuelas ò à Roma ò à otro lugar, se deue accordar en las buenas costumbres de aquellos con quieu viue, vbi idem tenet Gregorius Lopez ex d. c. illa. Et planè videtur sententia August. 3. confess. cap. 8. ep. 118. ad Ianua. cap. 2. & 3. de doctrina Christia. cap. 12. quæ tria loca referuntur in tribus canoni- bus, cap. quæ contra d. 8. cap. illa d. 12. cap. quisquis seu 2. d. 41. & in illa epist. citat Ambr. Idem docet Aug. Epist. 86. ad Carbisulanum, relatus in cap. Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|