Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
quia non posse Archiepiscopum in his constitu- tionibus dispensare, nec absoluere ab excommu- nicatione lata in hac Synodo, tenent aliqui, quos, suppressis nominibus refert Archid. cap. 1. ad fi- nem, dist. 17. reprobata distinctione Hostien. cap. graue, num. 17. de præb. & Ancha. Clem. 1. num. 5. de sent. excom. & huic sententiæ inhærere viden- tur ibi Archid. & Dominicus. Solùm enim dissen- tiunt, quoad absolutionem ab excommunicatio- ne. Cùm enim ea lata à Synodo prouinciali sit, nec specialiter reseruata, poterit ab ea, tanquam à iure lata absoluere parochus, iuxta cap. nuper, de sent. excom. nedum Archiepi scopus. Et eius sententiæ sunt Anchar. & Hostien, proximè citati: Aiũt enim non posse Archiepiscopum dispensare in his de- cretis, si formentur nomine Synodi, dicendo, Nos Synodus, siue, Nos Archiepiscopus, & Episcopi in Synodo congregati, vel, Nos Archiepiscopus de consensu suffraganeorum in Synodo congregato- rum statuimus. Secus si in persona solius Archie- piscopi: quia nimirum in priori casu est constitu- tio Synodi: in secundo solius Archiepiscopi. Hæc bene Sanchez illo num. 36. qui num. 37. rectè in- fert, Archiepiscopum, & eius suffraganeos teneri illis decretis quoad vim coactiuam, nec posse in illis dispensare, nisi sicut in lege Pontificia, in vno vel altero casu ratione necessitatis, eo quòd non sit recursus ad Pontificem, nec tunc sit coacta sy- nodus Prouincialis, vt ad illam confugiatur. Nec refert esse recursum ad Archiepiscopum, ne suffra- ganei in suis diæcesibus possint in iis decretis di- spensare. Tum quia Archiepiscopus non habet in hoc maiorem potestatem, quàm suffraganei, vt di- ximus. Tum quia in diæcesi suffraganeorum supe- rior non est, nisi in casu appellationis, vt diximus disp. 8. sect. 9. & ideo extra appellationis casum non posse eum cum subditis suffraganeorum di- spensare tradunt omnes tract. de voto. Ex quibus omnibus constat, dispensationem Archiepiscopi, aut suffraganeorum etiam simul cum illo, nisi in synodo Prouinciali sint legitimè congregati absque iusta causa factam, esse irritam: quia dispensant in lege superioris: Sic Sanchez<-P> @@0@ @@1@ sit communis, & ordinaria; secus si causa, vel casus talis esset, vt episcopus etiam in constitutio- ne Papæ posset dispensare. Si tamen ipsa synodus Prouincialis, vel alia posteà facta dispensaret sine causa, dispensatio esset valida, sicut dispensatio principis in sua lege, vel sui prędecessoris. Sanchez suprà.
------------------------------------------------------------
posse ad libitum in propria lege di- spensare, & solam suam voluntatem esse sufficientem dispensandi ratio- nem: primò quia sicut sola principis voluntas induxit obligationem, ita potest eam re- mouere. Condentis enim ius est illud destruere. Nec Princeps suis legibus astringitur, l. digna vox, C. de legibus. Et res facilè ad pristinam suam natu- ram redit, l. si vnius, §. pacta, ff. de pactis. Confir- matur, quia dominus rem suam liberè expendere potest: ergo & Princeps potest legem suam ex par- te vel in, totum sine causa dissoluere. Secũdò, quia in cap. cum nostris vers. nos verò, de concess. præb. dicitur. Mandamus, quatenus nisi prædictus Episcopus
indulgentia Pontificis comparatur iustæ causę: di- ctio enim disiunctiua, vel, ponitur necessariò inter diuersa, vt notant Doct. l. siqui in princ. ff. de rebus dubiis; & probatur ex l. hæc verba ille, aut ille, ff. de verb. sign. & dictio, alia, supponit, indulgentiam Papæ esse etiam iustā causam. Tertiò quia si causa requiritur, iam Princeps non dispensat propriè, sed declarat, causam esse, quæ excusat, & liberat ab impletione legis. hocautem est falsum: ergo. Quartò, quia passim concedit Pontifex dispensa- tiones matrimoniales in gradu non multum pro- pinquo absque causa. Quintò, quia hanc partem multis tribuit Sanchez, 8. de matrim. disp. 18. num. 2. glossæ, Bart. Speculatori, Innoc. Ioanni Andreæ, Butrio, Hostiensi, Cardinali, Abbati, Henrico, Imolæ, Felino, Baldo, Decio, Giganti, Turrecrem. Hippol. Bermondo, Angelo, Syluestro, Rosellæ, Armillæ, Rozas, Menchacæ, Menochio, Borgasio, Brunoro, Mandosio, Paludano, Aluaro, Pelagio, Stuñicæ, quorum loca à Sanchez ibi etiam ci- tantur. Azor etiam, to. 1. lib. 5. cap. 15. quæst. 2. pro hac sententia citat glossam, l. relegati. ff. de pœnis, Bartolum, & Iasonem ibi, fauet Sa, verbo Papa, nu. 4. vbi solum referendo ait, Papam peccare non ser- uando legem humanam, aut in ea dispensando si- ne causa affirmat Nauarrus. Quæ sententia præter argumenta superiora, quæ à Sanchez adducuntur, his argumentis con- firmari potest. Primò, quia legissator rebus haben- tibus se eodem modo, quo quando non est causa abrogandi, vel dispensandi, licitè potuit legem non ponere: ergo, & positam abrogare, vel in ea dispensare. Secundò, quia alia mandata particula- ria, vel generalia, quæ defectu perpetuitatis leges non sunt, posset licitè sine causa tollere, aut limi- tare, per se loquendo: ergo, & leges ipsas. Tertiò,<-P>@@ beralitatẽ, vel charitarem, vel vt benefaciat Petro, potest in sua lege cum eo dispensare, vt concedit Vazquez disp. 178. cap. 4. ergo & humani legislato- res in propriis legibus. Cur enim hac in re non li- cebit Deum imitari? Quartò, quia Princeps hac sola ratione, vt bene faciat alicui amico, vel indi- genti, licitè potest ei tributa iam debita remittere, vt ait Vazquez suprà: cur ergo nō poterit licitè ex ea sola causa illum à lege tributorum absoluere, vel à principio ipsum in ea non comprehendere? Quintò, quia multæ dispensationes petuntur à Pontifice, petendo simul, vt eas concedat inde- pendenter ab aliis causis ex sola gratia, & liberali- tate, & sæpe sic conceduntur: quod tamen non fie- ret à Pontifice aliis piis, & doctis viris cooperan- tibus, si esset illicitum. Alij docent, principem etiam supremum in pro- pria lege sine causa dispensantem peccare. D. Tho- mas, quæst. 97. art. 4. Medina, Caiet. & Conrad. ibi, Vazquez disp. 178. cap. 3. & 4. Valen. disp. 7. quæst. 5. punct. 9. & 2. 2. disp. 5. quæst. 7. punct. 2. Sanchez 8. de matrim. disp. 18. num. 3. Caiet. quæst. 96. art. 5. & apolog. de potest. Papæ, & in sum. verb. dispen- satio, vbi Syluest. §. 2. Soarez. num. 81. Grysald. n. 2. Victo. relect. de potest. Papæ, num. 6. & seqq. Petrus de Soto lect. 1. de matrim. Sotus 1. iust. quæst. 7. art. 3. & lib. 7. qu. 4. in fine, & 4. dist. 39. qu. vn. art. 2. Canus de pœnic part. 5. Martin. Ledes. 2. part. 4. quæst. 56. art. 4. colu. penult. vers. præterea dubium, Veracruz, 1 part. Speculi, art. 49. ad finem, & 2. part. art. 27. vers. secundò non expedit, Palac. 4. dist. 15. disp. 8. Cordub. lib. 4. quæst. 8. & 9. Petrus Ledes. in summa de sacram. cap. 27. de matrim. dub. 1. post 4. concl. & addition. ad 3. part. quęst. 54. de matrim. art. 3. diffic. 4. post 2. con. Ludouic. Peguera in deci- sionib. cap. 52. nu. 12. Viuald. append. ad candelab. cap. 12. nu. 6. Azor to. 1. lib. 5. cap. 15. quęst. 2. Eman. 1. to. summæ, cap. 24. con. 2. num. 4. & cap. 196. in fine in 2. editione, & to. 1. regul. quæst. 22. art. 4. Philiari de offic. sacerd. to. 1. part. 2. lib. 3. cap. 4. ver. altera difficultas, Vega 2. to. sum. cap. 23. casu 14. Ludouic. Lopez, 1. part. instructo, cap. 4. colu. 2. vers. sed quid si monarcha. Hostien. in sum. tit. de filiis pręsby. ad finem vers. verũ tamen non omitto Panorm repet. cap. extirpādæ, §. qui verò, num. 44. de præben. & cap. quæ in Ecclesiarum, num. 17. de constit. & cap. per venerabilem, num. 4. qui filij sint legitimi, & ibi Præpos. §. quod autem, num. 2. not. 3. Alex. de Neuo, cap. 1. num. 131. & cap. cùm acces- sissent, nu. 8. de consti. & ca. duas, num. 19. de spon- sa duorum, Additionator ad Ioan. And. ca. cum ad monasterium, fine, de statu monachi, Rebuff. in concordatis, vbi de forma mandati Apostolici, su- per verbo, dispensationum, vers. notandum est quòd nunquam: & in praxi benef. tit. de dispensa. ad plura benef. num. 55. Turrecr. cap. conseq. num. 2. dist. 11. Rosell. verb. votum, 5. num. 4. Arm. vers. Papa, num. 12. & vers. dispensatio, num. 13. Nauar. cap. 12. num. 57. & cap. 25. num. 5. & prælud. 9. nu. 14. Couarr. c. alma. part. 1. §. 1. num. 7. de sen. excom. in 6. & in 4. decret. part. 2. cap. 6. §. 9. num. 7. & 10. Spino in speculo testam. gloss. 12. principali, nu. 2. Gallego de cogn. spir, cap. 21. num. 2. Probatur, quia dispensatio siue causa est impu- dens, temerarius, & infidelis vsus potestatis, vt di- xit D. Thomas, Conrad. & alij, quæst. 97. art. 4. & dissipatio quædam, vt dixit Bern. 3. de consid. ad<-P> @@0@ @@1@ toti, & est offendere ęqualitatem, quam iustitia er- ga omnes seruari petit, cap. iustum est, dist. 9. & est præbere ansam offensionis cæteris subditis: & est potestate data in ædificationem, 2. Cor. 10. vti in destructionem, quia dispensatio hæc cedit in alio- rum iniuriam, vt si à principio aliqui sine causa ex- ciperentur à lege, quæ omnes habentes eandem causam debet comprehendere, & vt lex debet in commune bonum fieri, cap. erit autem lex, dist. 4. ita & dispensatio: debet ergo fieri cum causa: vnde in Tridentino Ses. 24. de matrim. cap. 5. in contra- hendis matrimoniis vel nulla omnino detur dispensatio, vel rarò, idque ex causa, & Ses. 25. cap. 14. petitur causa ad dispensandum, & cap. 18. dicitur. Quòd si vrgens, iustáque ratio, maiorque quandóque postulaue- rit, cum aliquibus dispensandum esse, id causa cognita, & summa cum maturitate, à quibuscumque, ad quos dispensatio pertinebit, præstandum est. & in Conc. Co- lonię, 3. part. 1. cap. 33. quam imprudentissimè quidam diplomatis, & dispensationibus apud sedem Apostoli- cam extortis præter summi Pontificis mentem (qui & vult, vt debet, potestate sibi concessa non ad destructio- nem, sed ad constructionem vti) abutantur, & l. relegati, in fine, ff. de pœnis, Nemo potest cōmeatũ, remea- tumve dare exuli, nisi imperator ex aliqua causa. Hæc sententia simpliciter tenenda est, & for- tasse multi ex auctoribus pro prima citatis non di- cunt, dispensationem sine causa esse licitam, sed validam, & qui dicunt, clarè esse licitam, possunt cum auctoribus secundæ sententiæ conciliari ad- hibita aliqua distinctione, maximè cum multi iidem à Sanchez pro vtraque opinione citentur, quos non est credibile sibimet aduersari. Menchaca quidem lib. 1. quęstionum illustrium, cap. 25. num. 9. & 16. ait, duplicem esse dispensatio- nem, alteram ex gratia concedendam, & hanc ait concedi posse sine causa: alteram ex iustitia, & hanc ait sine causa non licitè concedi. Melius suum sen- sum exprimeret, & veritatem declararet dicendo, duplicem esse causam dispensandi: alteram, quasi ex iustitia, quæ est tanta necessitas dispensandi, vt quasi ex iustitia debeat Princeps dispensare, vt po- steà dicemus. Hæc causa tanta, & tam vrgens non requiritur, vt Princeps licitè dispensare censeatur, & hoc forte tantum voluere auctores primæ opi- nionis. Itaque existimare videtur, ad honestatem dispensationis sufficere minorem causam; nempe ali quem honestum finem principi propositum, vt conciliare sibi gratiam, & amicitiam principum sæcularium, vel aliorum, cum quibus, vel ad quo- rum petitionem dispensat, sine detrimento cæte- rorum, vel communis boni, & cum commodo, & vtilitate eorum, quibus indulgetur. Illa potest dici causa necessitatis, hæc congruitatis & decentiæ. Aliquam ergo ex his causis requiri voluerunt au- ctores secundæ opinionis: & meritò; quia si actus careat honesto aliquo fine, otiosus, & quia cum ius naturæ petat vt partes corporis politici in oneri- bus conueniant; temerè, & sine causa aliquem exi- mere cum iure naturæ pugnat. Ad hæc cum ex di- spensationibus nonnulla incommoda sequi so- leant, maximè si quibusdam petentibus negentur; aliis verò concedantur in similibus omnino cir- cunstantiis. Nam illi, quibus negantur, offenduntur de inæ qualitate, & in legum obseruatione tepes- cunt: debet legislator aliquod commodum in di- spensatione intendere, quo ista incommoda com-<-P>@@
suas leges seruet, cap. iustũ est dist. 9. ita & quòd ser- uentur ab omnibus, nisi iusta aliqua causa suadeat aliquem eximere: alioqui enim saltem ea pars vti- litatis, quæ ex eo quòd iste legẽ seruaret, proueni- re deberet, temerè periret. Omitto alias rationes superius factas. Ad primum argumentum primæ opinionis re- spondeo, sicut legislator non potest licitè sine cau- sa sufficienti legem condere, imò nec abrogare (quidquid aliqui dicāt) ita nec sine causa sufficien- ti in ea dispensare: & hoc aliquādo mai orem cau- sam requirit, ne temerè subditi in oneribus fiāt in- æquales. Et licet Princeps suis legibus non astrin- gatur, vt eas obseruet; tamen ad earum obseruan- tiam, & ne temerè cum aliis dispenset, astringitur iure naturæ; etiamsi dispensatio facta sine causa valeat. Ad confirmationem respondeo, etiam pec- care eum, qui res prodigè, & sine causa expendit, vel consumit, licet factum teneat. Ad secundum respondet Sanchez illa disp. 18. n. 14. ibi, non agi de causa iusta dispensationis: Sed habendi plures dignitates: quia, vt ibi notat glossa verb. iusta, tunc vel ex dispensatione, vel ex alia causa iusta poterant plures dignitates haberi. Ad tertium respondeo, Non quamlibet iustam causam dispensandi esse iustam causam faciendi sine dispensatione contra tenorem legis: vnde quando Princeps dispensat, non declarat ius tunc non habere locum, sed illud relaxat. Ad quartum respondeo, bene Sanchez suprà dispu. 19. num. 35. solere Pontificem dispensare in gradu remoto absque causæ allegatione: sed non simpliciter absque causa: tunc enim copiosior pe- cuniaria compositio exigitur ab eo, cui est dispen- satio concedenda, atque ea est ad sumptus publi- cos, & iusta dispensandi causa censetur: sicut eleemosyna in subsidium data est iusta causa con- cedendi indulgentias bullæ. Adde, aliquando cau- sam sufficientem concedendæ dispensationis cen- seri, quòd Pontifex ea dispensatione conciliet sibi gratiam Principis sæcularis Ecclesiæ vtilem, vel alicui de Ecclesia bene merito beneficium, aut commoditatem aliquam retribuat: & tunc poni- tur clausula in dispensatione, qua dicatur, etiam si causæ aliæ narratæ non subsistant, dispensationẽ concedi, validamque fore. Ad quintum respondeo, auctores illos vel non esse contrarios secũdæ opinioni, vel cum aliis sen- tiendum esse. Ad alia argumenta secundo loco posita res- pondeo: ad primum, quòd in simili euentu, esto potuerit forte lex non poni, vel posita abrogari: non tamen potest licitè in ea dispensari: quia esto sit causa sufficiens ad eam ponendam, vel abro- gandam: non tamen eximendi hunc ab ipsa ad- huc manente. Ad secundum respondeo, mandata illa non posse licitè tolli, aut limitari sine causa, sicut ne- que leges. Ad tertium respondeo, limitatiorem esse po- testatem hominis, quàm Dei: ideo licet Deus lici- tè in propria lege dispensare possit ob solam ostensionem amicitiæ, & liberalitatis: tamen homo non potest ea sola causa dispensare in pro- pria lege, nisi cum ea gratia, vel amicitia ad com- mune bonum, cui ipse tenetur attendere (non ve- rò Deus) conducit. @@0@ @@1@ esse, quia in remissione tributorũ, quæ iam prin- cipi debentur, gerit se vt persona priuata; & ideo non tenetur attendere communi bono: at in di- spensatione, vel limitatione legis obligantis ad tributa, gerit se vt persona publica; & ideo non potest limitationem, vel dispensationem legi ap- ponere, nisi ex causa aliqua redundante in com- mune bonum, omnibus pensatis. Ad quintum iam dictum est in solutione quar- ti argumenti primi ordinis. Sed an dispensare in propria lege sine causa, sit peccatum mortale? Quidam recentiores affirmant per se & ex genere suo esse peccatum mortale, li- cet ex leuitate materiæ possit aliquando esse ve- niale. Ducuntur, quia est contra iustitiam distribu- tiuam, vel legalem: & quia ex se multùm derogat communi bono; & occasionem præbet, vt leges paruipendantur, & violentur. Vnde Tridentinum sess. 25. cap. 18. de reform. ait, sine causa dispensare nihil aliud esse, quàm vnicuique ad leges trāsgre- diendas aditum aperire, & sess. 25. cap. 5. de refor. grauiter prohibet dispensationes sine causa. Con- firmatur, quia sine malitia extrinseca ex propria materia potest talis culpa esse grauis, vt dispensa- re in pluralitate beneficiorum, in cœlibatu sacer- dotum, in obseruatione quadragesimæ, & simili- bus, quæ ad graues Ecclesiæ obseruationes perti- nent: ergo ex proprio genere talis culpa grauis est. In indiuiduo autem potest esse venialis ex leuita- te materiæ, vt dispensare in gradu affinitatis, vel consanguinitatis remoto, & in similibus, quæ ad forum animæ directè non pertinent. Item di- spensare in lege obligante tantum sub veniali, per se solùm erit veniale: nisi aliunde magnum detri- mentum boni communis interueniat. Pro hac sententia Sanchez 8. lib. de matrim. dispu. 18. num. 6. citat Caietanum verb. dispensatio, initio, & ibi Armill. num. 13. vbi dicunt, in materia parua hanc culpam esse venialem: quare apertè sentiunt, ex suo genere esse lethalem; & Couar. 4. decreto, part. 2. cap. 6. §. 9. num. 7. vbi ait, fortassis, & frequentis- simè esse culpam mortalem, & Petrum Ledes- mium in summa sacramentorum, vbi de matrim. cap. 27. post 4. con. dub. 1. & Emanuel. 1. part. sum- mæ in 2. editione. cap. 196. fine, & Vegam, 2. part. cap. 23. casu 14. & ait Sanchez, esse satis probabi- lem. Fauent etiam Cordub. lib. 4. quæst. 8. & Vi- ctoria relect. de potest. Papæ, nu. 6. & 15. dicendo, posse Pōtificem dispensando in suis legibus gra- uiter, & mortaliter peccare. Sed probabilius est, culpam tantùm esse venia- lem, semoto scandalo, ac notabili aliorum damno: quale esset, alios nimis grauari ex eo quòd quis- que absque causa à tributi lege liberaretur. Proba- tur; quia his cessantibus non est res tanti momen- ti, quempiā absque causa à legis obligatione exi- mi, imò multi, vt retulimus, in hac re nullam cul- pam agnoscere videntur. Nec dicimus, culpam fie- ri mortalem ex multiplicatione, aut frequentia actuum, sed ex circumstantia extrinseca scandali, vel alterius damni notabilis. Scandalũ esset, quan- do grauis, seu magna occasio violandi legem non dispensatis tribueretur. Damnum esset notabile contrarium decori Ecclesiæ, & status sacerdota- lis, si in cœlibatu sacerdotum sine graui causa di- spensaretur. Item esset graue damnum Ecclesiæ, dispensare sine causa in pluralitate beneficiorum<-P>@@ <-P>curatorum, maximè, si id passim fieret. Hanc sententiam tenet expressè Sanchez suprà, num. 7. Valentia 1. 2. disp. 7. quæst. 5. punct. 9. ad fi- nem (licet probabile censeat oppositum) citat So- tum 1. iust. quæst. 7. art. 3. sed Sotus ibi con. 2. so- Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|