Işİd ve el nusra teröR ÖRGÜtleriNİn uluslararasi güvenlik ve sosyoloji perspektiFİnden karşilaştirilmasi

EL NUSRA TERÖR ÖRGÜTÜ

Örgütün Yapısı ve Temel Hedefleri

El Nusra örgütünün yapısı askeri, siyasi ve dini kanat olmak üzere üç ayrı kanattan oluşmaktadır. Bunların yanında stratejik hedefler belirlemek, dini rehberlik yapmak gibi görevleri yürüten bir yerel temsilcilerden oluşan şura meclisi de bulunmaktadır (UN, 2014). Bu ana yapının altında birçok askeri ve dini alt organlar bulunmaktadır. Suriye’deki sekiz farklı şehirde iki ana yönetim birimi, en az on farklı idare organı ve dokuz adet askeri karargâh bulunmaktadır. Bunların dışında, en bilineni Dava ve İrşad Mektebi olan kurumsallaşan birçok sosyal destek programı vardır. Ayrıca, yargı sistemini kontrol eden alt organ da bulunmaktadır (Joscelyn, 2014).

El Nusra halen El Kaide’nin Suriye kolu olarak eylemlerini devam ettirdiği için El Kaide’nin genel stratejisinden bağımsız hareket ettiği belirtilemez. Ürdünlü gazeteci Fuat Hüseyin’in El Kaide yöneticisi ile yapmış olduğu mülakat sonrası ortaya çıkan plana göre 20 yıllık süre içerisinde 7 farklı evre var ve plan en sonunda “İslam Devleti’nin” kurulmasıyla son buluyor. Buna göre El Kaidenin 20 yıllık ‘cihat’ planı şu safhalardan oluşmaktadır: (1) İlk evre: uyanış: Bu evre 2000-2003 yılları arası döneme karşılık gelmektedir. (2) İkinci evre: Göz açma. Bu evre 2003-2006 yılları arası döneme karşılık gelmektedir. Irak sonrası oluşan otorite boşluğunda El Kaide’nin Irak’a nüfuz etmesi amaçlanmaktadır. (3) Üçüncü evre: Yükselme ve ayağa kalkma. Bu evre 2006-2010 yılları arası döneme karşılık gelmektedir. (4) Dördüncü evre: Rejimleri değiştirme. Bu evre 2010-2013 yılları arası döneme karşılık gelmektedir. (5) Beşinci evre: Halifeliğin İlanı. Bu evre 2013-2016 yılları arası döneme karşılık gelmektedir. (6) Altıncı evre: Topyekûn çatışma. Bu evre 2016-2020 yılları arası döneme karşılık gelmektedir. (7)Yedinci evre: Nihai zafer. Bu evre 2020 yılından sonraki döneme karşılık gelmektedir.

Örgütün lideri Golani El Jazeera’ye verdiği röportajda öncelikli hedeflerinin Esad Rejimi olduğunu diğer hedeflerinin ise Hizbullah ve IŞİD olduğunu belirtmiştir. Bu üç düşmanının da kendi aralarında ikili çıkarlarının olduğunu belirtmiştir. İslam Devleti kurup kurmayacağı sorusuna verdiği cevap ise savaş tamamen bittiğinde bunun danışılabileceğini belirtmiştir (Al-Golani, 2015). El Kaide’nin yukarıdaki stratejik hedeflerine de bağlı kalarak, El Nusra’nın kendi ajandasındaki hedefler ise şöyle sıralanabilir;

• 
  Esad rejimini yok etmek,
  
• 
  Suriye toplumunun laik milliyetçi yapısını İslami teokratik yapıya dönüştürme,
  
• 
  Olası İslami emirliğin öncü yerel yönetimini kurmak,
  
• 
  Suriyeli muhalif gruplarla işbirliği yaparak İslam Emirliğini korumak için ordu kurmak,
  
• 
  IŞİD ile birlikte arasındaki ‘fitneyi’ sona erdirmek,
  
• 
  Suriye’deki ABD etkisi ile mücadele etmek,
  
• 
  Suriye’de ve Levant’ta ‘İslam Devleti’ kurmak,
  
• 
  Lübnan’a ve Ürdün’e genişleyecek koşulları sağlamak (Noman ve Blake, 2014; Cafarella vd., 2016).
  

El Nusra’nın Eleman Temini ve Kullandığı Teknikler

El Nusra, El Kaide’ye bağlı olmasına rağmen bu bağı gevşek tutmaktadır. Rejime muhalif olan grupları bünyesine katmada veya diğer muhaliflerle işbirliğinde daha esnek davranmaktadır. Golani röportajında, Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu başkanı Halid Hoca’nın kendilerine El Kaide’den ayrılması yönünde teklif yaptığını belirtmiştir (Al-Golani, 2015). El Nusra bu teklife evet dememiştir. Ancak keskin bir hayır cevabı vermemiş ve bir nevi zımnen ‘ılımlı muhaliflerle’ birlikteyim mesajı vermiştir. Bu hamleler, El Nusra’nın eleman temininde kolaylık sağlayarak Selefi ideolojiye uzak olup Esad muhalifi olanlara da sempatik gelmiştir. Böylece El Nusra Selefi olmayan grupları da bünyesine katabilmiştir.

El Nusra, elemanlarının Suriyeli olmasına öncelik vermektedir. Bu da örgütün Suriye içerisinde çok hızlı mobilize olmasını sağlamaktadır (Cafarella, 2014). Örgütün resmi temsilcisi Ebu Adnan Time dergisine verdiği röportajda, eleman temininde fiziksel durumlarının yanında moral değerlerinin de iyi olmasına, niceliğe değil niteliğe baktıklarını belirtmiştir (Adnan, 2014). Golani ise Al Jazeera söyleşisinde yüksek kalitede savaşçılara ihtiyaçları olduğunu belirtip çok fazla elemanın kendileri için ayak bağı olacağını ifade etmiştir (Al-Golani, 2015). Örgüte yeni katılan birisi için de kefil gerekmektedir. Katıldıktan sonra, 15-20 günlük askeri eğitim verilmektedir. Bu eğitimin ardından 10 günlük dini eğitim verilmektedir. En sonunda da biat ederek örgüte katılım tamamlanmış olmaktadır (UN, 2014).

Örgüt, ‘El- Manara el-Bayda (Beyaz Minare )’ isimli medya merkezi ve ‘Shumukh el-İslam’ isimli online forumu ile sanal alemde eleman temini yapmak için kullanmaktadır. Özellikle Suriye’nin kuzeybatı ve güneybatı bölgelerinde daha aktiftir. Halep, Hama, Humus, Deraa ve İdlip’in bazı kesimleri ile Şam’ın kenar mahalleleri hâkim olduğu bölgelerdir. El Nusra, bu vilayetlerde insani yardım faaliyetleri yürüterek dinî mahkemeler ve okullar açmıştır. Bununla birlikte Deraa vilayetinde, Ürdün sınırında ve Şam’da da benzer uygulamalarına rastlanmaktadır (Cafarella, 2014: 20).

Tablo 2 El Nusra’nın Kapasitesi, Gereksinimleri ve Zaafları (Cafarella vd., 2016)
Kapasitesi	Gereksinimleri	Zaafları
-Elit askeri birlikleri vasıtasıyla el yapımı patlayıcı ile donatılmış araçlar/yelekler ile intihar eylemleri -İslamî fraksiyonlar arasında arabuluculuk -İsyancıların elindeki Suriye’de genel olarak ve yereldeki etkisi -Operasyonlara kaynak sağlamadaki başarısı -Yönetim ve yönetişim becerisi -El Kaide’nin merkezi desteği	-Suriye’nin yapısına entegre olmak için zaman ve alan ihtiyacı -Hareket ve manevra özgürlüğü -Ahrar el Şam ile olan birlikteliğini geliştirmek -Suriyeli militan temin etme ihtiyacı -Rakibi olduğu İslamî gruplar üzerinde dini otorite kurma - Kontrol ettiği yerlerde insani yardım -Eylemlerinde kullanacağı malzemelerin temini -Yabancı savaşçıların Suriye’ye girişindeki sorunları çözme -Yönettiği halka yönetim ve adalet sistemini kabul ettirme -Liderlik rekabetini yönetme ve tehditlerle mücadele yöntemlerini kabul ettirme	-Dini açıdan nihai amaçları Suriyelilerin hepsi tarafından benimsenmemesi -Suriyeli isyancıların ve sivillerin bir an önce çözüm istemesi -Örgütün lider kadrosu ile alt kadroları arasındaki görüş ayrılıkları -Ilımlı muhalifler ile aralarındaki maskın açılması -Askeri gücünün yetersiz olması -IŞİD ile aralarındaki mücadele -Yaptığı eylemlerde masum sivillerin zarar görmesi

Şekil 1 Selefilik (Kaynak: Demir, 2014)