Kirish Reja: 1: Majburiy to’lovlarning mohiyati va ularning tasniflanishi 2: Majburiy to’lovlar auditini tashkil qilishning ahamyati 3: Majburiy to’lovlar auditini rejalashtirishir va tashkil etish 4

4-jadval
“Spetsremkotlomontaj” hamda “AKAN LTD” qo‘shma korxonalarida budjetga to‘lanadigan soliqlar va majburiy to‘lovlar dinamikasi, ming so‘mda

№	Солиқ турлари	“Спецремкотломонтаж” қўшма корхонаси				“АКАН ЛТД” қўшма корхонаси
		2015 йил	2016 йил	2017 йил	2015 йил		2016 йил	2017 йил
1.	Юридик шахсларнинг фойда солиғи	3889	4448	2525	3020,3		887,1	5506,5
2.	Жисмоний шахсларнинг даромад солиғи	43710	40461	34469	7360,9		14621,7	12653,8
3.	Шу жумладан, шахсий жамғариб бориладиган пенсия ҳисобварақларига ажратмалар	2475	2650	2382	472,5		893,6	1082,6
4.	Ободонлаштириш ва ижтимоий инфратузилмани ривожлантириш солиғи	695	558	752	1861,4		109,1	1766,6
5.	Қўшилган қиймат солиғи		172053	29239	13889,2		13086,8	101139,3
6.	Мол-мулк солиғи	6332	5937	2794	3191,2		5048,2	5384,7
7.	Ер солиғи				7146,7		4109,3	9862,4
8.	Сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ				55,4		94,1	78,1
9.	Республика йўл жамғармасига мажбурий тўловлар	17707	12904	17189	3964		3897,7	9095,7
10.	Бюджетдан ташқари Пенсия жамғармасига мажбурий тўловлар	17810	17846	13124	2642,6		3897,7	10395,1
11.	Мактаб таълими жамғармасига мажбурий тўловлар	11805	8603	3021	2642,6		1299,2	3248,5
12.	Ягона ижтимоий тўлов	57654	63386	31815	14242,5		26981,8	26451,2
13.	Импорт бўйича божхона божи				206,2		12881	15637,7
14.	Бюджетга тўловларнинг кечиктирилганлиги учун молиявий жазолар				916,1		184,7	53,8
ЖАМИ		162077	328846	137310	61611,6		87992	202356

Jadval maʼlumotlaridan ko‘rinib turibdiki, “Spetsremkotlomontaj” hamda “AKAN LTD” qo‘shma korxonalarida budjetga to‘lanadigan majburiy to‘lovlar miqdori soliqlar miqdoridan ko‘proqni tashkil etgan.

Korxonalar tomonidan to‘lanadigan yagona ijtimoiy to‘lov va fuqarolar majburiy sug‘urta badallarining hisoblab yozilishi ijtimoiy sug‘urtalash tatbiq etiladigan barcha toifadagi xodimlarga haqiqatda hisoblab yozilgan mehnatga haq to‘lash fondi (daromad) va ish haqidan kelib chiqqan holda amalga oshiriladi.
Xo‘jalik yurituvchi subʼektlar tomonidan davlatning maqsadli jamg‘armalari va sug‘urta va taʼminotga doir hisob-kitoblarni yuritishni tekshirishda auditor tomonidan quyidagilarga eʼtibor qaratilishi kerak:
a) mehnatga haq to‘lash fondidan hisoblab yozilgan yagona ijtimoiy to‘lov summalari xarajatlarni hisobga olish schetlari (2000, 2300, 2500, 2600, 2700, 9400) bilan korrespondensiyada 6520 "Davlatning maqsadli jamg‘armalariga to‘lovlar" schyoti krediti bo‘yicha aks ettiriladi;
b) fuqarolarning ish haqidan ushlangan sug‘urta badallari summalari buxgalteriya hisobida 6710-“Xodimlar bilan meqnatga haq to‘lash bo‘yicha qisob-kitoblar” scheti bilan korrespondensiyada 6520-“Davlatning maqsadli jamg‘armalariga to‘lovlar” schetining krediti bo‘yicha aks ettiriladi;
v) tegishli pensiyalar va nafaqalarning eʼlon qilingan summalari buxgalteriya hisobida 6710-“Xodimlar bilan mehnatga haq to‘lash bo‘yicha hisob-kitoblar” schet bilan korrespondensiyada 4890-“Boshqa debitorlarning qarzlari” schet debeti bo‘yicha aks ettiriladi;
g) xodimlarga tegishli pensiyalar va nafaqalar bo‘yicha mablag‘lar summasi to‘lovi pul mablag‘larini hisobga olish schetlari bilan korrespondensiyada 6710-“Xodimlar bilan mehnatga haq to‘lash bo‘yicha hisob-kitoblar” schetning debeti bo‘yicha aks ettiriladi.
Yagona ijtimoiy to‘lov hisoblanishi hamda to‘lanishini auditorlik tekshiruvidan o‘tkazishda quyidagilar bajariladi:
- har bir fond turi bo‘yicha va sug‘urta turi bo‘yicha to‘lov (badal) hisoblash uchun qabul qilingan bazaning ishonchliligini aniqlash;
- tegishli fondlar bo‘yicha sug‘urta badallari stavkalarini qo‘llashning to‘g‘riligini tekshirish;
- hisoblashlarni tekshirish;
- sug‘urta badallarini hisoblash manbalarini tekshirish.
Maʼlumotlarda tafovutlar bo‘lgan hollarda fondlar va debet yoki kredit oborotlari tekshirilib, tafovutlar ko‘lami aniqlanadi. Keyinchalik ushbu tafovutlarning sabablari aniqlashtirilishi lozim.
Moliyalashtirish manbaidan qatʼiy nazar barcha asoslar bo‘yicha xodimlar foydasiga hisoblangan, pul va (yoki) natura shakldagi to‘lovlarning barcha turlari ushbu fondlarga sug‘urta badallarini hisoblash uchun obʼekt bo‘lib hisoblanadi.
Sug‘urta badallarini hisoblash uchun qo‘llaniladigan bazaning ishonchliligini tekshirishda quyidagilarni bajarish zarur:
- hisobot davrida hisoblangan va to‘langan mehnat haqi hamda boshqa to‘lovlar turlarini aniqlash;
- haqiqatda sug‘urta badallari hisoblangan to‘lovlar turlarini, tegishli ijtimoiy sug‘urta fondiga sug‘urta badallari hisoblanmaydigan to‘lovlar ro‘yxatiga muvofiq ular hisoblanishi yoki hisoblanmasligi lozim bo‘lgan to‘lov turlari bilan taqqoslash;
- tegishli fondlar bo‘yicha sug‘urta badallarining to‘liq to‘lanmagan (yoki oshiqcha to‘langan) miqdorini aniqlash.
Oldin hisoblanmasdan, korxona kassasidan berilgan har xil to‘lovlarni (moddiy yordam, mukofot) maxsus eʼtibor bilan tekshirish kerak.
So‘ngra hisoblangan va to‘langan sug‘urta badallarining hisobda to‘g‘ri aks ettirilishini aniqlash zarur. Bunda xodimlarga to‘langan to‘lovlarning sug‘urta badallarini hisoblash moliyalashtirish manbasi hisobidan aks ettirilayotganligiga eʼtibor qaratiladi. Tekshiruv natijalari ishchi hujjatlar bilan rasmiylashtiriladi.
Tekshiruv yakunida auditor aniqlangan tafovutlarning hisobot ko‘rsatkichlariga (tannarx va moliyaviy natijaga, ijtimoiy sug‘urta va taʼminot bo‘yicha qarzlar miqdoriga), muhimlik darajasini hisobga olgan holda, qanday taʼsir ko‘rsatishini aniqlaydi.
Yagona ijtimoiy to‘lov auditini natijalari auditorlik xulosasi va hisobotida o‘z aksini topadi.