KirkçEŞme tesisleri

KÜTÜPHANELER

174

175

KÜTÜPHANELER

haneciliği adına daha pek çok yeni adım görüldü (bak. Ragıb Paşa Kütüphanesi). Bunun yanında Veliyüddin Efendi, devrin en nadir eserlerinin bir araya toplandığı, çok kullanıcılı kütüphaneyi Bayezid Camii bitişiğinde 1769'da kurdu.

I. Abdülhamid de (hd 1774-1789) bu
geleneği bozmayarak, Bahçekapı'daki kül
liyesi içinde bir kütüphane kurdu. Bundan
başka, devrin ileri gelenlerinden Murad
Molla Çarşamba'da, Hacı Selim Ağa Üskü
dar'da, günümüze ulaşabilen değerde ba
ğımsız yapılı kütüphaneler kurdular. Bu
ralarda, korumaya yönelik yeni kadrolar
dahi oluşturuldu. Ancak, 18. yy'ın sonları
na yaklaşıldığında D'Ohsson'un Osmanlı
İmparatorluğu'nu konu alan eserinde de
belirttiği gibi, kütüphaneler ihtiyaca cevap
vermekten çok uzaktı. 1789'da tahta çıkan
III. Selim'in, bu durumdaki kütüphaneci
liğe katkısı, babası III. Mustafa'nın Laleli"
deki külliyesinde bir kütüphane yaptırma
sından öteye geçemedi. Bahçekapı'da 1800'
de kurulan Âşir Efendi Kütüphanesi(->), dö
nemin önemli özel girişimiydi.

II. Mahmud'un (hd 1808-1839) pek çok

konuda gerçekleştirdiği idari düzenleme
lerden, istanbul'un kütüphane kurumları
da etkilenmiştir. Bağımsız kütüphanelerin
sayısı iyice artmış, her cami ve tekkede bir
kütüphane kurulmuştu. Medrese kütüpha
nelerinden daha fazla bağış alan tekke kü-
tüphanelerindeki koleksiyonlar ilgi çe
kiciydi. Galata Mevlevîhanesi(~>) ve Seli
miye Tekkesi önemli kütüphanelere sa
hipti.

1826'da Evkaf-ı Hümayun Nezareti'ne