KirkçEŞme tesisleri

Kürkçü Hanı

Yavuz Çelenk, 1994

da tek çiftede gümüş madalya kazanması ve yine aynı kürekçinin Almanya'da yapılan yarışmalarda en büyük armağan o-lan "Altın Skiff 'i kazanması Türk kürek sporunun en önemli yurtdışı başarıları arasında yer almaktadır.

CEM ATABEYOĞLU

KÜRKÇÜ HANI

Eminönü İlçesi'nde, Mahmutpaşa Yoku-şu'nun bir tarafındaki ada üzerinde inşa edilmiştir.

15. yy II. Mehmed (Fatih) dönemi (1451-1481) han-kervansaray yapıları içinde günümüze ulaşabilen tek örnektir. Banisi Vezir Mahmud Paşa, mimarı da Atîk Sinan'dır.

Mahmutpaşa Yokuşu'nun bir kenarında kuzey-güney yönünde konumlanmış o-lan yapı, iki avlu üzerine iki katlı olarak inşa edilmiştir. İnşa edildiği alanın şekline bağlı olarak biçimlenmiş yapıda ikinci avlu etrafında yükselen ikinci kat ile birinci avlu etrafında yükselen ikinci kat arasında görülen uyumsuzluğun nedeni, yapının yapıldıktan kısa bir süre sonra yamuk şekilli ikinci avluyu çeviren ahır mekânı ü-zerine bir kat mekânlar sırasının inşa edilmesidir. Araştırmalar sonucu yapının inşasından bir süre sonra vakfının Fatih'e geçtiği ve 894/1489'da Ayasofya gelirleri arasında yer aldığı belgelerden öğrenilmektedir. İşte bu yıllarda Mahmutpaşa'da tica-

Altmordu Kız Kürek Takımı 1925'te Boğaziçi kıyılarında bir çalışma sırasında. Cengiz Kahraman arşivi

ri hayatın gelişerek yoğunlaşması, yapıya ikinci avlu etrafındaki ahır mekânları üzerine bir kat daha ilavesini gerektirmiş olmalıdır. Kürkçü Hanı'nın bu kanadı özgün durumunu kaybetmiş olarak günümüze u-laşmıştır.

Bütünüyle 128x68 m'lik bir alana konumlanmış olan yapının Mahmutpaşa Yo-kuşu'na açılan tuğla kemerli kapısı, enine dikdörtgen şekilli ve aynalı tonoz örtülü, eyvanlı bir giriş mekânı şeklindedir. Beşik tonoz örtülü giriş koridoruna iki taraftan kemerle birer mekân açılır. Böylece 41x45 m ölçüsündeki revaklı avluya girilir. Avludaki dikdörtgen planlı, fevkani mescit yapısı ise Silahdar Hacı Küçük Ahmed Ağa tarafından inşa ettirilmiştir. Böylece yapının bütünlüğü içine katılan mescit yapısı, altta beşik tonozlu dükkânlara sahiptir. Zemin kattaki 48 kare mekân, birer kapı ve pencere ile revak sistemine açılır. Bu mekânların üst örtüsü, köşe mekânlarında değişiklik gösteren beşik tonozdur. Avluyu çeviren kare kesitli payeler tuğla-derz, örme dokuludur. Kemerler de tuğladan inşa edilmiş olup, her iki katta da sivri kemer şeklindedir. Avluya giriş ekseninin her iki tarafında yer alan revak altındaki taş merdivenlerle üst kata çıkılmaktadır. Üst kat mekânları da köşelerde değişiklik gösteren beşik tonoz sistemiyle örtülüdür. Bu katta revaklar kubbe ile örtülmüştür. Her iki katta yer alan mekânlar revak altına birer kapı ve pencere ile açılırlar. Kapı kemerleri taştan yuvarlak şekilli olup, pencereler dikdörtgen taş sövelidirler ve tuğla-derz dokulu alınlıklara sahiptirler. Üst kat mekânları birer dikdörtgen pencere ile de dışa açılmakta, Mahmutpaşa Yokuşu boyunca cephede yer alan bir sıra dükkân üzerinde hanın özgün cephesini şekillendirmektedirler.

Kürkçü Hanı'nın kuzey kanadını oluşturan ikinci avluya, zemin kat revakları altına açılan kuzeydeki mekânlar arasında, iki taraftan geniş kemerli ve beşik tonoz örtülü bir giriş mekâmyla girilmektedir. Eşit olmayan beş kenarlı ikinci avlu etrafındaki hacimlerin özgün durumuyla günümüze gelmemiş olmasına rağmen ahır mekânları olduğu anlaşılmaktadır.

Kısa süre sonra beşik tonozlu mekân-