KirkçEŞme tesisleri

MEHMED AĞA MEDRESESİ

356

357 MEHMED AIİ HİLMÎ DEDEBABA

kat pencere alınlıkları çinilerle taçlandırılmış, mihrap ise iki yandan çini levhalarla çevrilmiştir. Sıralıma boyama tekniği kullanılan çimler farklı dönemlere aittir. 16. yy iznik ve Kütahya çinileri ve 18. yy'da Tekfur Sarayı'nda imal edilen çiniler, caminin çeşitli yerlerinde kullanılan süsleme öğeleri olmuşlardır.

Kesme taş minare kuzeybatıda son cemaat yeri ile harim bölümünün birleştiği yerdedir. Dikdörtgen kesitli bir kaide üzerinde, küçük bir pabuçluk ile çokgen kesitli gövdeye geçilmiştir. Geometrik geçmeli şerefe korkuluklarının altı mukarnas dolguludur.

Türbe: içinde banisinin gömülü olduğu türbe, caminin güneydoğusuna inşa e-dilmiştir. Kare planlı türbe, sekizgen kasnak üzerine oturan bir kubbeyle örtülüdür. Yapının köşeleri yuvarlak sütunlarla yumuşatılmıştır. Türbe, günümüzde mevcut olmayan ancak kemer izleri belli olan ahşap çatılı revaklanyla harim bölümüne bağlantılıydı. Kesme taşla inşa edilen yapı iki sıra pencere ile aydınlanmaktadır. Pencereler üstte sivri kemerli ve revzenli, altta ise söveli ve demir parmaklıklıdır.

Tekke: Tekkenin, külliyenin mimari programı içinde başından beri mevcut olduğu ve cami ile fonksiyon açısından bir bütün teşkil ettiği, Osmanlı dönemindeki tabirle "caminin derununda" yer aldığı anlaşılmaktadır. Halvetî ve Bayramî tarikatları arasında birçok kere el değiştirdikten sonra 19- yy'm ortalarında kısa bir süre Kadirîliğe, son olarak da Halvetîliğin Sün-bülî koluna bağlanmıştır. İlk postnişin Ya-yabaşızade Şeyh Hızır Efendi'dir (ö. 1586). Bu yüzden tekke bazı kaynaklarda "Hızır îlyas" adı ile anılır. Daha sonra posta oturan ünlü şeyhler arasında Abdülmecid Si-vasî(-0 ile yeğeni Abdülahad Nuri(->) bulunmaktadır.

Tevhidhane olarak kullanılan camide cumartesi günleri ayin icra edilmekte, diğer tekke bölümleri camiden bağımsız bir kitle meydana getirmekteydi. Halen Amcazade Hüseyin Paşa Medresesi'nde (eski Türk İnşaat ve Sanat Eserleri Müzesi'nde) bulunan, manzum metni Bahaî'ye ait ta'lik hatlı kitabe, cami dışında kalan tekke bölümlerinin 1312/1894'te II. Abdülhamid (hd 1876-1909) tarafından yenilendiğini

Mehmed Ağa Külliyesi'nde cami ve hamam.

Müller-Wiener, Büdlexikon

belgelemektedir. Söz konusu kanat tamamen ortadan kalkmış bulunmaktadır.

Hamam: Mimar Davud Ağa'nın, camiden l yıl sonra tamamladığı çifte hamam caminin kuzeybatısında yer alır.

Bibi. Ayvansarayî, Hadîka, 197; Öz, istanbul Camileri, I, 100-101; Goodwin, OttomanArc-hitecture, 257, 293, 304, 335; O. Aslanapa, Osmanlı Devri Türk Mimarisi, ist., 1986, s. 304; Kuran, Mimar Sinan, 222-228; Fatih Anıtları, 94; Fatih Camileri, 161, 243, 263, 287, 357. TARKAN OKÇUOĞLU