KirkçEŞme tesisleri

MEHMED SÜREYYA BEY

(1845, İstanbul - 12 Ocak 1909, İstanbul) Tarihçi.

Darü'l-Maarif Rüşdiyesi'ni bitirdi. Özel ders alarak Arapça, Farsça ve Fransızca öğrendi. 1863'te Babıâli Tercüme Odası'na girdi. Bir süre Ceride-i Havadid->) gazetesinde çalıştı. 1886'da getirildiği Meclis-i Maarif üyeliğini 1907'ye kadar sürdürdü.

Mehmed Süreyya Bey İslam kültüründe önemli bir yeri olan "teracim-i ahval" (biyografi) alanında benzersiz bir çalışma meydana getirmiştir. Kısaca Sicül-i Osma-nî olarak anılan, tam adı Sicill-i Osmanî yahut Tezkire-i Meşahir-i Osmaniye olan bu 4 ciltlik (I, İst., 1308, II, 1311, III, 1311, IV, ty) eser Osmanlı döneminde yetişmiş her alandan 20.000'e yakın kişinin kısalı u-zunlu biyografisini kapsar. Eser biyografileri başka kaynaklarda bulunan devlet ricali, ulema, şeyhler, şairler, hattatlar gibi ünlüler dışında kalan, özellikle alt görevlerdeki devlet adamları için tek başvuru kaynağıdır.

Mehmed Süreyya Bey, eserim yazma ve basma kaynakların dışında, özellikle bugün büyük bölümü ortadan kalkmış olan İstanbul'daki mezarlıkları dolaşarak, mezar taşlarındaki biyografik bilgilerden yararlanarak hazırlamıştır. Bu yönüyle eser daha önce örneği görülmemiş bir çalışmadır. Yıllarca yaz kış, yağmur çamur demeden mezarlıkları dolaşmış, bu yüzden de adı "Hırpani Süreyya Bey"e çıkmıştır.

Mehmed Süreyya Bey, eseri basıldıktan sonra da çalışmalarını sürdürerek bir "tekmile" ve ona bir "zeyl" (ek) hazırlamış, söylentiye göre bu notları 1916'daki Cihangir yangınında yok olmuştur. Ayrıca 1831-1875 arasındaki Osmanlı Devleti'n-deki resmi atamaları ve azilleri kapsayan