KirkçEŞme tesisleri

567 MUSTAFA REŞİD PAŞA TÜRBESİ

ye bakan yönde, solda dikdörtgen açıklık-lı bir pencereye sahip olan sakıf, köşede duvara gömülü, biri sütuna, diğerleri konsollara oturan sivri kemerlerle yapıya bağlanmıştır. Sakıfta orta kemer diğerlerine göre daha geniş ve yüksek ele alınmış olup kilit taşında bir küçük, kemer köşe dolgularında ise birer iri rozet ile cephesi süslenmiştir. Ayrıca üstte cadde yönü hariç diğer iki cephede baklavalı bir friz bulunmaktadır.

Cephe ortasında basık kemerli bir kapı yer almaktadır. Kapı kemeri üzerinde üç satır halinde sülüs hat ile yazılı 6 beyit-lik bir kitabe vardır. Caddeye bakan cephede sakıfa açılan pencerenin alınlığında beş satır halinde sülüs hat ile yazılı olan 10 beyitlik bir kitabe bulunmaktadır.

içte kapının iki yanında birer tane dolap nişi, karşı duvarda ise bir dolap nişi ile dikdörtgen açıklıklı bir pencere vardır. Yapının caddeye ve cami avlusuna bakan uzun kenarlarında çift sıra pencere düzeni mevcuttur. Alt sıra pencereler içten ve dıştan mermer söveli, dikdörtgen açıklıklı, üst sıra pencereler ise sivri kemerlidir. Saçak altında rumî palmetli bir frizin varlığı yer yer belli olmaktadır.

Türbe içinde kapının bulunduğu duvar hariç diğer üç duvarda pencere aralarındaki duvarlar panolar halinde sıraltı tekniğinde çinilerle kaplanmıştır. Devrinin kaliteli örneklerinden uzak olan bu çi-nilerdeki desenlerde üslubun bozulmaya başladığı görülür. Çoğunlukla beyaz zemin üzerine mavi, yeşil, firuze ve kiremit kırmızısı renkler kullanılmıştır. Kompozisyonlarda hatayiler, nar çiçekleri, rozet çiçekleri, laleler, tomurcuklar, yapraklar, ru-mîler, palnıetler ve cin bulutu motifleri görülmektedir. Yer yer alt kısımlarda dökülmüş olan çinilerin bir kısmı çivilerle tutturulmuş, dökülen yerler de sıvanmıştır.

Türbede Destarî Mustafa Paşa ve hanımına ait olan iki ahşap sandukadan başka iki kız ve bir oğluna ait olan üç mermer lahit bulunmaktadır. Lahitlerde rumî, pal-met, karanfil, rozet çiçeklerinden oluşan süslemeler vardır. Boyalı olan bu mermer lahitlerin üzerinde kumaş taklidi kalem işi süslemenin yapılmış olması dikkat çekicidir. Erkek çocuğa ait kavuklu lahitte kemere takılı olarak hançer tasvir edilmiştir.

Şehzadebaşı Camii'nin avlusunda, cadde duvarına bitişik bulunan Mustafa Paşa Türbesi. A. Vefa Çobanoğlu, 1987

Bibi. Ayvansarayî, Vefeyât-ı Selâtîn, 16; Ay-vansarayî, Hadîka, I, 16; Unsal, Türbeler, 79-80; Ş. Yetkin, "Destan Mustafa Paşa Türbe-si'ndeki Boyalı Lahitler", Sanat Tarihinde Doğudan Batıya-Ünsal Yücel Anısına Sempozyum Bildirilen, İst., 1989, s. 103-106.

AHMET VEFA ÇOBANOĞLU