KirkçEŞme tesisleri

MUSTAFA RAKIM

(l 757, Ünye - 25Mart 1826, İstanbul) Hattat.

Mehmed Kaptan adında birinin oğludur. Tanınmış hattat ismail Zühdi'nin kardeşidir. Ağabeyi gibi genç yaşında İstanbul'a geldi. Medrese eğitimi sırasında Derviş Ali ile ağabeyi İsmail Zühdi'den ders

19. yy'ın güçlü

hattatı Mustafa

Rakım'ın

celi müsenna

kompozisyonu.

Rado,

Hattatlar

gördü ve on iki yaşındayken icazetname aldı. Yazıda ilerledikten sonra ileri gelenlerin çocuklarına ders verdi. Resme de kabiliyeti vardı. III. Selim tahta çıktığında (1789) yaptığı resmini takdim etmiş, padişah da ona müderrislik payesini vermişti. Bu şekilde saraya yakın olunca Şehzade Mahmud'a (II) yazı dersleri verdi. Onun padişahlığı sırasında tuğrasını tertip etti, bastırdığı paranın resmini yaptı ve büyük iltifatlara mazhar oldu. 1809'da molla payesini kazandı ve İzmir kadısı oldu. 1814'-te Edirne, 1816'da Mekke, 1818'de İstanbul, 1820'de de Anadolu kazaskeri payesini aldı. 1823'te de fiilen Anadolu kazaskerliğine getirildi.

Mustafa Rakım önceleri ağabeyinin üslubunda yazdı ise de, 1806'da onun vefatından sonra kendine mahsus bir yol tuttu. Kendinden öncekilerin eksiklerini tamamladı; kompozisyonu güzelleştirdi. Osmanlı tuğrasına son derece ölçülü bir güzellik kazandırdı. Ayrıca celi sülüs yazısını sülüs güzelliğinde yazmayı başardı ve ona son güzelliğini vererek kendi adıyla anılan ekolün kurucusu oldu. Bugün bütün hattatlar onun yolunda yürümektedirler.

Eserleri çoktur. Nusretiye Camii ile Nakşıdil Sultan Türbesi'ndeki yazıları bugün hattatlar için paha biçilmez yazı örnekleridir. Bu büyük hattat, talik yazı ile fazla uğraşmadı. Bu yazı ile yazdığı Zey-neb Sultan Camii arkasındaki çeşmenin

kitabesi ile Miskinler Tekkesi kitabesi elimizdedir.

Mustafa Rakım aklâm-ı sittede Hafız Osman, talikte İran ekolüne bağlıdır.

Bibi. Habib, HatveHattatân, İst., 1306, s. 165-166; C. Huart, Leş calligraphes et le miniattu-ristes de l'orientMusulman, Paris, 1908, s. 191; inal, Son Hattatlar, 269-285; İ. Hakkı Baltacı-oğlu, Türklerde Yazı Sanatı, Ankara, 1958, s. 50-58; U. Derman. Türk Hat Sanatının Şaheserleri, ist., 1982, 22 ve 30. levhalar; U. Derman, İslam Kültür Mirasında Hat Sanatı, İst., 1992, 90, 92, 93, 94, 97 no'lu levhalar (s, 204-206); Rado, Hattatlar, 196-199; A. Alparslan, Önlü Türk Hattatları, Ankara, 1992, s. 84-101. ALİ ALPARSLAN