KÜÇÜK YENİ HAN
154
155
KÜÇÜKBAKKALKÖY
lam sanayi istihdamının yüzde 35'ini kullanan, toplam sanayi sermayesinin ise ancak yüzde 15,23'ünü denetleyebilen kuruluşlardı. Toplam sanayi kuruluşlarının sadece yüzde 30'unu oluşturan mal sahipleri ise istihdamın yüzde 65,10'unu ve sermayenin ise yüzde 84,77'sini denetimleri altında bulunduruyorlardı.
3. Yukarıda da vurgulandığı üzere küçük
sanayi siteleri, metropoliten alanın üç ya
kası arasında eşitsiz bir kalıpta dağılmış
bulunmaktadır, istanbul'da toplam sanayi
kuruluşlarının yüzde 70'ini oluşturan kü
çük ölçekli sanayi kuruluşlarının Beyoğlu
yakasındaki oranı yüzde 75, İstanbul ya
kasında yüzde 70,3, Anadolu yakasında
ise yüzde 46 düzeyindedir. Beyoğlu ve İs
tanbul yakalarında küçük ölçekli sanayi
kuruluşlarının toplam kuruluş içerisinde
ki payları birbirine ve metropoliten orta
lamaya yakın, Anadolu yakasmdakilerin
payları ise hem metropoliten ortalamadan,
hem de İstanbul ve Beyoğlu yakasında
ki değerlerden kayda değer biçimde fark
lıdır. Bu coğrafi farklılaşma metropolün
üç yakasının birbirinden çok farklı sana
yi işkollarında uzmanlaşmış olmasından
kaynaklanmaktadır. Anadolu yakası boya-
vernik, ilaç, ana kimya, cam, metal, gemi
inşa, makine montajı, karayolu taşıtları ve
karayolu taşıtları yan sanayi gibi genellik
le sermaye yoğun, entegre üretim süreç
lerinin hâkimiyeti altındaki işkollarında;
Beyoğlu ve İstanbul yakaları ise deri ve
deriden mamul eşya, tekstil, plastik, basın-
yayın, hazır giyim gibi sermaye yoğunlu
ğu göreli olarak düşük, üretim sürecinin
düşey parçalanmasına oldukça elverişli iş
kollarında uzmanlaşmış bulunmaktadır.
Küçük sanayi sitelerinin metropoliten ala
nın, üç yakası arasında eşitsiz bir örüntüde
dağılmış olmaları bu yerel uzmanlaşma ile
ilgilidir. Beyoğlu ve İstanbul yakalarının
göreli olarak emek yoğun ve üretim süre
cinin düşey parçalanmasına elverişli sayı
lan işkollarında uzmanlaşmış olması, kü
çük sanayi sitelerim İstanbul'un batı yaka
sındaki sanayi peyzajının hâkim öğesi du
rumuna getirmektedir.
4. İstanbul'da küçük sanayi sitelerinin
oluşturduğu üretim yapısının bir diğer be
lirgin özelliği de emek, sermaye ve kapa
lı alan kullanım yoğunluğu gibi üretim ö-
zelliklerinin konuşlanma yoğunlukların
da kent merkezine göre kayda değer bir
farklılaşma bulunmayışıdır. Nitekim küçük
sanayi sitelerindeki kuruluşlara ait sayılan
özelliklerin mekânsal dağılım kalıpları,
birikimli yüzde eğrileri ile gösterildiğinde
sayılan eğrilerin birbirine paralel yörün
geler izlediği görülmekte; bu bulgu, genel
de küçük sanayi sitelerinde şekillenen üre
tim yapısının kent merkezine uzaklıkla i-
lişkili (duyarlı) olarak farklılaşmadığım or
taya koymaktadır.
Bibi. M. Güvenç, "General Industrial Geo-graphy of Greater istanbul Metropolitan Area: an Exploratory Study", Development of istanbul Metropolitan Area and Low Cost Housing, İst., 1992; ay, "Metropol Değil Azman Sanayi Kenti", istanbul, r. 5, s. 75-81.
MURAT GÜVENÇ
Dostları ilə paylaş: |
