Kur'AN'da ulûHlyyet
Yüklə 2,97 Mb.
|
BİBLİYOGRAFYA1. Abdulbakî, M. Fu'âd,-el-Mu'cemu'l-Mufehres Li Elfâzi'l-Kur'âni'l-Kerîm, el-Kâhire,1378. 2. Ahmed B. Hanbel, -el-Musned, Mısr, 1313. 3. Er-Redd'ala'z-Zanâdika Va'1-Cehmiyye Caka'idu's-Selef, S. 49-103), Nşr. 'Alîsâmî En-Neşşâr Ve 'Ammâr Cem'î et-Talibi, el-İskenderiyye, Munşe'etu'l-Ma'arif, 1971. 4. El-'Akkâd, 'Abbâs Mahmûd, -Allah (Kitâb Fî Neş'etivakîdeti'l-Îlâhiyye), 6. Baskı,Misr, Dâru'l-Ma'ârif, 1969. 5. Alî, Cevâd, -Tarîhu'l-'Arab Kable'l-İslâm, Bağdâd, Matba'atu'1-Mecmatl-Îlmî el-'İrâkî,. 1375/1956. 6. El-Âlûsî, Mahmûd Şukrî, -Bulügu'1-Ereb Fî Ma'rifeti Ahvâli'l-'Arab, 3. Baskı, Nşr.M. Behcefel-Eserî, Mısr, Dâru'l-Kitâbivarabi, Ts. 7. El-Âlûsî, Şihâbuddin Mahmûd, -Rûhu'l-Ma'ânî Fî Tefsîri'l-Kur'âni'l-'Azîm Va's-Seb'il-Meşânî, Beyrut, Dâru Îhyâ'i't-Turâsi'l-'Arabî, Ts. 8. Arnalde2, R., - “Dieu, La Creation Et La Revelation En İslam", Revue De Th-Ologieet Philosophie'de, Lausanne, 6 (1969), S. 353-361. 9. "Âsim Efendî, Ebû'l-Kemal Ahmed, -el-Ukyânûsu'l-Basît Fî Tercemeti'l-Kâmûsi'l-Muhît (Kamus Tercümesi), İstanbul, 1250. 10. Atay, Hüseyin, -Farabi ve İbn Sina'ya Göre Yaratma, A.Ü. İlahiyat Fak. Yayınları, 114, Ankara, 1974,Kur'an'a Göre İman Esasları, Ankara, 1961. 11. el-Bâklllânî, el-Kâdî Ebû Bekr, -el-İnsâf Fi Mâ Yacibu Î'tikâduh Va La Yecûzu'l-Cehlu Bih, 2. Baskı, Nşr. M. Z. el-Kevserî, el-Kâhire, el-Hâncî, 1382/1963. 12. el-Bâklllânî, el-Kâdî Ebû Bekr, Kitâbu't-Temhîd, Nşr. Richard V. Mc Carthy, Beyrut, el-Mektebetu'ş-Şarkiyye, 1957. 13. Barth, Kari, -Esquisse D'une Dogmatique, Tr. E. Mauris Et F. Ryser, Paris, Delachaüx, 1968. 14. el-Bennâ', Ahmed 'Abdurrahmân, -el-Fethu'r-Rabbânî, Li Tertîbi Musnedi Ahmed B. Hanbel, Mısr, 1372. 15. el-Beydâvî, el-Kâdî Nâsıruddîn, -Envâru't-Tenzîl Va Esrâru't-Te'vîl, el-Kâhire, 1311(es-Sirâcu'1-Munir Hamişinde). 16. el-Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed, -Kitâbufl-Esmâı Va's-Sıfât, Nşr. M.Z. el-Kevserî, Beyrut, Daru İhyâ'i't-Turâsi'l-'Arabî, Ts. . 17. Blachere, R., -Le Coran (Traduction Selon Un Essai De Reclassement Des Sourates,Paris, G.P. Maisonneuve, 1949 -1951. 18. Bouıllard, Henri, -Connaissance De Dieu (Foi Chretienne Et Theologie Naturelle), Aubier-Montaigne, 1967. 19. el-Buhârî, Muhammed B. Ismâ'u, -El-Câmi'u's-Sahîh, İstanbul, 1315. 20. Bultmann, Rudolf, -Jesus (Mythologie Et Demythologisation), Tr. F. Freyss Etcol., Paris, Sevil, 1968. 21. Cerrahoğlu, İsmail, -Tefsir Usûlü, A.Ü. İlahiyat Fak. Yayınları, CIII, Ankara.1971. . 22. Cevherî, Ebû Nasr Îsmâ'il, -Es-Sıhâh, Nşr. A, 'Abdulgafûr 'Attar, Mısr, Dâru'l Kutubi'l-'Arabi, 1375/1956. 23. Cevherî, Ebû Nasr Îsmâ'il Hallaye, Felicien, Dinler Tarihi, 2. Baskı, Çev. Sarrüh Tiryakioğlu, İstanbul. Varlık Yayınları, 1963. 24. Chelhod, J., -”Note Sur Temploi Du Mot Rabb. Dana Le Coran”, Arabica'da 5 (1958), S. 159 -167. 25. Chelhod, J., Al-Curcânî, Seyyid Şerif, Şerhu'l-Mevâkıf, İstanbul, el-'Amire, 1292. 26. Çağatay, Neş'et, - İslam Öncesi Arap Tarihi Ve Cahiliye Çağı, 3. Baskı, A.T.İlahiyat Fak. Yayınları, XCV, Ankara, 1971. 27. Ed-Darîmî, Ebû Muhammed, -Es-Sunen, el-Kâhire, 1386/1966. 28. Ed-Dârimî, Ebû Sa'îd, er-Redd'alâ el-Cehmiyye Cakâ'iduvselef, S. 253- 358). Nşr.A. S. En-Neşşar Ve 'A. C. Et-Talibî, Munşe'etu'l-Ma'ârif, el-Îskenderiyye, 1971. 29. Ed-Dârimî,Reddu'1-Îmâmi'd.-Dârimî 'Usmân B. Sa'id Ale'ı-Merîsi El-'Anîd Cakâ'ıdu's-Selefs. 357- 365), El-Îskenderiyye, 1971. 30. Delanglade, Jean, -Le Probleme De Dieu, Aubier, Montaigne, 1963. 31. Dheılly, J., -Dictionnaire Biblique, Tournai (Belgium), Desclöe Et Co., 1964. 32. Dictionnaire De Theologie Catholique, Paris, 1924, (A. Vacant, E. Mangenot, Lamann Et Col.).Dictionnaire Encyclopedique De La Bible, Turnhout-Paris-Brepols, 1960. 33. Diel, Paul, La Divinite (Le Symbole Et Sa Signification), Paris, Payot, 1971. 34. Ebû'l- Beka', -el-Kulliyât, İstanbul, el-Amire, 1287. 35. Ebû Dâvüd, Es-Sicistânî, Es-Sunen, El-Kâhire, 1369/1950. 36. Ebû 'Ubeyde, Ma'mer B. Musennâ, Mecâzu'l-Kur'ân, Nşr. Fuad Sezgin, C. I (2 Baskı, 1390/1970), C. N (1. Baskı, 1381/1962), Mısr, El-Hânci, 37. Elıade, Mircea, -Traite d'histoire des Religions, Nouv, edit., Paris, Payot, 1970 38. Elıade, Mircea mythes, reves et myseres, Paris, Gallimard, 1957. 39. El (Encyclopedie de l'Islam), Nouv. Edit, (yeni neşir). 40. Emîn, Ahmed, -Fecru'l-İslâm, El-Kâhire, 1965. 41. El-Eş'arî, Ebûl-Haaan, El-Ibâne An Usûli'd-Diyâne, Nşr, K. Muhibbuddin El-Hatft' El-Kâhire, El-Matba'atu's-Selefiyye, 1385. 42. El-Kâhire, Makâlâtu'l-İslâmiyyîn Va'htilâfu'l- Musallîn, 2. Baskı, Nşr. Helmut Ritter Wiasbaden, 1382/1963. 43. el-Ezherî, Ebü Mansûr, Tehzibul-Luga, Nşr. 'Abdusselâm M. Hârûn Ve M. 'Alî En-Neccâr ve Arkadaşları, Mısr, 1384 -1387/1964 -1967. 44. Fazlûr-Rahman, -”The Qur'anic Concept Of God, The Univers And Man, İslam.Studies'de, 6 (1969), S. 1 45. Feuıllet, A., - Bk.: Introduction  La Bible. 46. El-Fîrûzâbâdî, Mecduddîn Muhammed, Basâ'iru Zevî't-Temyiz Fi Letâ'ifi'1-Kitâbi. Azîz, Nşr. M. 'Alî En-Neccâr, El-Kâhire, 1393-1393. 47. Frank-Duquesne, Albert, -Le Dieu Vivant De La Bible, Paris, Edit. Franciscaink 1950. 48. Gardet, Louis - Ana"Watı, M. -M., Introduction  La Theologie Musulmane, Baskı, Paris, J. Vrine, 1970 49. Gaudefroy-Demomeynes, Maurice, -Mahomet, Paris, Edit. Albiu Micm1969. 50. ”Sur Quelques Noms D'allah Dans Le Coran”, Amiuaire, Ecole Pratique Dee Hautes Etudes (Sec. Des Sciences Religieusfis), 1929- 1930, S. 1- 21. 51. El-Gazzâlî, Ebu Hamid Muhammed, -Thyâ'u 'Ulûmi'd-Dîn, El-Kâhire, El-Mey Meniyye, 1306. 52. El-Gazzâlî, Ebu Hamid Muhammed, İlcâmu'l-'Avâmm 'Ai' 'Ilmi'l-Kelâm (El-Kusûru'l-'Avâlî, Il, İçinde, 2. Baskı), Nşr. M. Mustafâ Ebûl-'Alâ, Mısr, Mektebe Tu'1-Cundî 1390/1970. 53. El-Gazzâlî, Ebu Hamid Muhammed, Itikad'da Orta Yol (El-Îktisâd Fi'1-İ'tikâd), Gev. Kemal Işık, A.Ü. İlahiyat Fak. Yayınları, XC, Ankara, 1971. 54. El-Gazzâlî, Ebu Hamid Muhammed,-el-Maksadu'1-Esnâ Şerhu Esraâ'illâhi'l-Husnâ, el-Kâhire, Matba'atu's-Sa'âde, 1328. 55. El-Gazzâlî, Ebu Hamid Muhammed, Mişkâtu'l-Envâr (El-Kusûru'l-'Avâlî, Il, 2. Baskı, S. 4-49), Mısr, Mektebetu'l-Cundı, 1390/1970. 56. el-Halîl, b. Ahmed el-Ferâhîdî, -Kitâbu'l-'Ayn, c. I, Nşr. 'Abdullah Derviş, Bagdâd, Matba'atu’l-Ânî, 1386/1967. 57. Hamidullah, Muhammed, -İslam Peygamberi (Hayatı Ve Eseri), 3. Baskı, Trc: Said Mutlu- Salih Tuğ, İstanbul, İrfan Yayınevi, 1972. 58. Hamidullah, Muhammed, Le Saint Coran, Paris, Club Français Du Livre, 1963. 59. Hasan, İbrahim Hasan, -Târîhu'l-İslâmi's-Siyasî Va'd-Dinî Vas-Sakâfî Va'1-Îctimâ't (C. I), Baskı, El-Kahire, 1964. 60. El-Hatîb, 'Abdulkerim, Kadiyyatu'l-Ulûhiyye, El-Kâhire, 1962. 61. Işık, Kemal, -Maturidi'nin Kelam Sisteminde Îman, Allah Ve Peygamberlik Anlayışı (Basılmamış Doçentlik Tezi), A.Ü. İlahiyat Fak. Ktp,, A. 24276, Ankara, 1974. 62. İbn Hacer, El-'Askalânî, -Fethu'l Bârı Bi Şerhil-Buhârî, Mısr, 1378/1958. 63. İbn Haldun, Mukaddime (C.II), Çev. Z. Kadiri Ugan, Ankara, 1954. 64. Îbn Hazm, Ebû Muhammed 'Alî, Kitâbu’l-Fasl Fi'1-Milel Va'1-Ehvâ'va'n-Nihal, el-Kâhire, el-Hâncî, 1321. 65. Îbn Hazm, El-Muhallâ (C.I), Beyrut, Menşûrâtu'l-Mektebi't-Ticârî, Ts. 66. İbn Al-Kalbî, -Putlar Kitabı (Kitâb Al-Asnâm), Çev. Beyza Düşüngen (Rosa Klin-Ke- Rosenberger'in Almancaya Çevirisindeki Notlarla), A.Ü. İlahiyat Fak.Yayınları, LXXXIV, Ankara, 1969. 67. İbn Kayyım El-Ceviziyye, Medâricu's-Sâlikîn Beyne Menâzili..., Nşr. M. M.Abdulhamîd, El-Kâhire, Matb. Es-Sunne El-Muhammediyye, 1375/1956. 68. İbn Kayyim El-Cevziyye, -Muhtasaru's-Savâ'iki'l-Mursele 'Alâ'l-Cehmiyye Va'l-Mu'attıla (Esavâ'ik), Ihtasarahu M. İbnu'l-Mavsili, Mısr, Matba'atu'1-İmân, 69. İbn Kesir, Ebû'1-Fidâ, İsmâ'il, -Tefsîru'l-Kur'âni'l-'Azîm, Nşr., A. Ganim Ve Arkadaşları, El-Kâhire, Dâru'ş-Şa'b, 1390/1971. 70. Îbn Kuteybe, -El-Lhtilâf Fi'1-Lafz Va'r-Redd 'Alâ'l-Cehmiyye Val-Muşebbihe Cakâ'idu's-Selef, S. 221-252), El-Îskenderiyye, 1971. 71. İbn Mâce, Muhammed B. Yezîd, -Sunenu'l-Mustafâ, Mısr, 1372/1952. 72. Îbn Manzûr, -Lisanu'l-'Arab, Beyrut' 1374/1955. 73. İbn Ruşd, Faslu'lmakâl Fî Mâ Beyne'l-Hikme Va'ş-Şerî'a Mine'l-Lttisâl, el-Kahire, el-Matba'atu'1-Cemâliyye, 1328/1910. 74. İbn Ruşd, el-Keşfu An Menâhici'1-Edille Fî 'Akâ'idi'lmille, el-Kâhire, el-Matba'atu'1-Cemâliyye, 1328/1910 (Son İki Kitap Bir Ciltte). 75. Îbn Teymiyye, Takiyyuddin Ahmed, -Beyânu Muvafakati Sarîhi'l-Ma'kûl Li Sahî'hil-Menkûl (Muvafakat, Bulak, 1321 (Minhâcu's-Sunne Hamişinde).-El-İklîl Fî'lmuteşâbihi Va't-Te'vîl (Mecmu'atu'r-Resâ'ili'l-Kubrâ, II, S. 3 36), el-Kâhire, 1385-1386/1966. 76. İbn Ruşd, el-Îrâde Va'l-Emr (Mec. Res. Kub., I, 323-389), el-Kâhire, 1966. Minhâcu's-Sunneti'n Nebeviyye..., Bulak,1321. Tefsîru Sûreti'l-Lhlâît, El-Kâhire, El-Matba'atu'1-Huseyniyye, 1323. 77. Îbnu'l-Cevzi, Ebû'l-Ferec 'Abdurrahman, -Def'u Şubehi't-Teşbih Va'r-Redd 'Alâ'l-Mucessime, Şam, Matba'atu't-Terakkî, 1345. 78. Îbnu'l-Esîr, Mecduddin, -En-Nihâye Fi Garibi'l-Hadîs, el-Kahire, 1383/1963. 79. İkbal, Muhammed, -İslamda Dinî Tefekkürün Yeniden Teşekkülü, Trc. Sofi Huri; İstanbul, 1964. 80. İkbal, Muhammed, İntroduction â la Bible, Sous la direction de A. Robkrt et A. Feuıllet, Paris, Desclee et Cie., 1959. 81. İkbal, Muhammed, İntroduction â la Foi Catholique (le Cathechisme hollandais), (Hollanda eveklerinin sorumluluğu altında hazırlanmıştır), Tr. Ch. Ehlinger idaresinde, Paris,1968. 82. ÎA [İslam Ansîklopedîsi) 83. Izutsu, Toshihiko, -Kur'an'da Allah Ve Însan, Çev. Süleyman Ateş, A. Ü. İlahiyat Fak. Yayınları, 126, Ankara, 1975. 84. Jacob, Edmond, -Theologie De L'ancien Testament, 2. Baskı, Neuchatel Csuisse), Edit. Delachaux Et Niestle, 1968 85. Jacobey, J. A., -”Asma Ullah El Hosna Ou Les Beaux Noms De Dieu”, Revuedes Sciences Philosophiques Et Theologiques'de, Paris, J. Vrin, 27(1938), S. 533-555. 86. Jomıer, Jacques, - “Le Nom Divin “Al-Rahman” Dans Îe Coran”, Melanges Louis Massignon'da, Damas, 1957, T. II, S. 361 381. 87. Kitabı Mukaddes (Eski Ve Yeni Ahit), Kitabı Mukaddes Şirketi, İstanbul, 1958. 88. Koçyiğit, Talât, -Hadisçilerle Kelâmcılar Arasındaki Münakaşalar, A. Ü. İlahiyat Fak. Yayınları, LXXXVI, Ankara, 1969. 89. Koçyiğit, Talât, Kur'ân-ı Kerîm Ve Türkçe Anlamı (Meal), Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 90, Ankara, 1973. 90. Laoust, Henri, -Essai Sur'les Doctrines Sociales Et Politiques De Takî-D-Dîn Ahmad B. Taimîya, Le Caire, 1939. 91. Leveque, Jean, - Job Et Son Dieu (Essai D'exegese Et De Theologie Biblique), Paris,1970. 92. Masse, H., - L'İslam, 9. Baskı, Paris, Coll. Armand Colin, 1966. 93. Massıgnon, Louis, - La Passion D'al-Hosayn -İbn-Mansour Al-Hallaj, Paris,Geuthner, 1922. 94. Masson, D., -Le Coran Et La Revelation Judeo-Cehretienne (Etudes Comparees), Paris, Lib. D'amerique Et D'orient Adrien-Maisonneuve, 1958. 95. El-Mâturidî, Ebû Mansûr, - Kitabu't-Tevhîd, Nşr. Fethullah Hulayf, Beyrut, Dâru'l-Maşrik, 1970. 96. Moheau, Joseph, -Le Dieu Des Philosophes (Leibniz, Kant Et Nous), Paris, J. Vrin, 1969. 97. Moubarac, Youakim, -Abraham Dans Îe Coran, Paris, J. Vrin, 1958. 98. El-Mubârek, Muhammed, -El-'Akide Fî'l-Kur'âni'l-Kerîm, Beyrut, Dâru'1-Fikr, 1388/1968. 99. Muslîm, Îbn Haccâc El-Kuşeyrî, -El-Câmi'u's-Sahih, Nşr. M. F. 'Abdulbâki, Mısr, 1374/1955. 100. Muslîm, Îbn Haccâc El-Kuşeyrî, Les Musulmans, (Consultation Islamo-Chretienne), Paris, Beauchesne, 1971. 101. Muslîm, Îbn Haccâc El-Kuşeyrî, En-Nesâ'î, Ebû 'Abdirrahman Ahmed, -Sunenu'n-Nesâ'î, Mısr, 1348/1930. 102. Otto, Rudolf, -Le Secre, Tr. Andre Jundt, Paris, Payot, 1969. 103. er-Râgıb, el-Îsfahânî, -el-Mufredât Fî Garîbi'l-Kur'ân. Nşr. M. S. Keylâni, Mısr, el-Halebî, 1381/1961. 104. Rahner, K., -Dieu Dans Le Nouveau Testament, Tr. J- Y. Calvez, Paris, Desclee Debrouver, 1968. 105. Er-Râzî, Fahruddîn, -Et-Tefsîru'1-Kebîr (Mefâtihu'1-Gayb). El-Kâhire, El-Matba'atu'l-Behiyye, Ts. 106. Redhouse, J. W., -On -The Most Comely Names”, Va'1-Asmâ' ul- Husnâ-, Journal Of The Royal Asiatic Society (Jras)'Da, New Series, Volume The Twelfth, London, 1880, S. 1- 69. 107. Redhouse, J. W., Les Relations De L'eglise Avec Les Religions Noft Chretiennes (Vatican Ii), Paris, Cerf, 1966. 108. Rıdâ, M. Reşîd Ve M. 'Abduh, -Tefsîru'l-Kur'âni'l-Hakîm (Tefsiru'l-Menâr), 4. Baskı, el-Kâhire, 1379/1960. 109. Robert, -Bk. Întroduction A La Bible. Robînson, John A. T., -Exploration De Dieu (Exploration İnto God), Tr. Jacquesmignon, Paris, Bernard Grasset, 1969. 110. Rodinson, Maxime, - “Bilan Des Etudes Mohammadiennes”, Revue Historiques'de, t. 229, fasc. 465, janv.-mars 1963, s. 169-220. 111. Rousseau, Hervp, - Les Religions, 2. Baskı, Paris, Puf, 1971. 112. Ryckmans, G., -Les Religions Arabes Preislamiques, 2. Baskı, Louvain, 1951. 113. Ryckmans, G., Es-Sâbûnî, Nûruddîn, -Kitâbu'l-Bidâye Minel-Kifâye Fî'1-Hidâye Fî Usûli'd-Din, Nşr. F. Hulayf, Mısr, Dâru'l-Ma'ârif, 1969. 114. Schıllebeeckx, E., -Dieu Et L'homme (Approches Theologiques Il), Bruxelles-Paris, Edit. Du Cep, 1965. 115. Schuon, Frithjof, - De L'imite Transcendante Des Religions, Paris, Gallimard, 1968. 116. Es-Sıhâh, - Bk. El-Cevherî. Sufyân Es-Sevrl, -Tefsîru'l-Kur'âni'l-Kerim, Nşr. İmtiyaz 'Alî 'Arşi, Rampur, 1385/1965. 117. Es-Suyûtî, Celâluddîn, -El-İtkân Fî 'Ulûmî'l-Kur'ân, 3. Baskı, El-Kâhire, El-Halebî,1370/1951. 118. Es-Suyûtî, Celâluddîn, -Ed-Durru-I-Mensûr Fî't-Tefsîri Bi'1-Me'sûr, Mısr, 1314. 119. Şâh Veliyyullâh, Ahmed Ed-Dihlevî, -Huccetu'llâhi’l-Dâlia, Nsr. Eş-Seyyid Sabık, el-Kâhire, Dâru'l-Kutubi'l-Hadîse, Ts. 120. Eş-Şehrtstânî, Muhammed 'Abdulkerim, -El-Minel Va'n-Nihal, Nşr. A. Muhammed el-Vekil, el-Kâhire, el-Halebî, 1387/1968. 121. Şemseddîn, M., - “Kable'l-İslâm Araplar Ve Tedeyyünleri”, Darülfünun İlahiyat Fak. Mec, C. 3, Ağustos 1926, S. 112 -176. 122. Et-Taberî, M. Îbn Cerîr, -Câmi'u'l-Beyân'an Te'vîli'l-Kur'an, Nşr. A.M. Şâkir Ve M. M. Şâkir, Mısr, 1374/1955, C. I -XV (Hud Sûresine Kadar). 123. Et-Taberî, M. Îbn Cerîr, Aynı Eser, El-Kâhire, el-Halebî, 1373/1954 (Hud sûresinden sonra). 124. Et-Tabersî, Ebû 'Alî, -Mecmavl-Beyân Fî Tefsîri'l-Kur'ân, Nşr. H. R. El-Mahallâtî, Mektebetu'l-İlmiyyeti'l-İslâmiyye, Tehrân, Ts. 125. Taplamacıoğlu, Mehmet, -Din Sosyolojisi, 2. Baskı, A.Ü. İlahiyat Fak. Yayınları, 121, Ankara, 1975. 126. Taplamacıoğlu, Tehzîb, -Bk. El-Ezherî. Et-Tirmlzî, Es-Sunen, Nşr. A. M. Şâkir Ve Arkadaşları, Mısr, 1356. 127. Van Imschoot, P., -Theologie De L'ancien Testament. Paris, Tournai, Desclee, Et Co, 1954, T. I. 128. Weınsınck, A. J., -El-Mu'cemu'1-Mulehres Li Elfâzi'l-Hadîsi'n-Nebevî (Concordance Et İndice De La Tradition Musulmane, Leiden, 1936-69. 129. Yazır, Muhammed Hamdi, -Hak Dini Kur'an Dili, İstanbul, 1935 -1939., 130. Ez-Zebîdî, M. Murtazâ, -Tâcu'l-'Arûs Min Cevâhiri'l-Kâmûs, Beyrut, Dâru Mektebe el-Hayât (Misr, el-Hayriyye, 1306 Baskısından Ofset Baskı). 131. Ez-Zemakşerî, Mahmûd B. 'Umer, -El-Keşşâf An Hakâ'iki't-Tenzîl, El-Kahire, 1388/1968. 132. Ez-Zerkevî, Bedruddîn, -el-Burhân fî 'Ulûmi'l-Kur'ân, Nşr. M. Ebû'1-Fadl İbrahim, el-Kâhire, el-Halebi, 1376/1957. 2983 1 Macdonald İslâm Ansiklopedisinde (“Allah” md. I, 362 a-365 b), J. A. Jacobey de ilgili makalesinde, et-Tirmizî rivayetine dayanırlar. Redhouse ise, müslümanlar arasında rastladığı çeşitli vasıfları da toplayarak, bunların sayısını 552'ye çıkarır. M. Gaudefroy-Demombynes, Mahomet, s. 241-283'de İslâm'a göre Allah inancını incelerken, keza “Sur quelques noms d'Allah” adlı makalesinde, Kur'ân'daki ilahî isimleri kısmen ele alır; H. Grimme'in de Mahomet, t. I'de böyle yaptığını kaydeder. J. Jomier “le nom divin “al-Rahmân”... adlı makalesinde ayrıntılı olarak, yalnız er-Rahmân ismini; J. Chelhod ise “Sur l'emploi du mot Rabb” adlı makalesinde, sadece Rabb ismini inceler. Bu çalışmalar hakkında, tamamlayıcı bilgi edinmek üzere, araştırmamızın Bibliyografya kısmına müracaat rica olunur. 2 Kelâm ilminin, iman esaslarındaki yerinin, aşırılıklardan uzak bir şekilde değerlendirilmesi için bk. M. el-Mubârek, el-'Akîde fî'1-Kur'âni'l-Kerîm, Beyrut, 1388/1968, s. 5-6 ve çeşitli yerler. 3 Gazzalî, ihya, 1, 2/7. 4 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur’an’da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 6 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur’an’da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 1. 7 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur’an’da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 1-9. 8 Mesela eş-Şehristânî (el-Milel ve'n-Nihal, el-Kâhire, 1387/1968, III, 79-82) şöyle bir ayırım yapar: a) Mu'attıla (Yaratıcı ve Ona bağlı her şeyi inkâr edenler). b) Ahireti inkâr edenler, c) Sanemlere tapanlar. Fakat o, ikna edici deliller öne sürmüyor. Mesela birinci gurup için, müşriklerin: “(...) Bizi sadece dehr (zaman, felek) helak ediyor.” (45, 24) sözüne dayanıyor. Başka yerlerde görülen ve sonradan müslüman fırka yazarlarınca Dehriyye diye adlandırılan bir inancın, arap müşriklerinin bu sözünden çıkarılması kolay değildir. 9 Zümer: 39/3, 10 Şu’ara: 26/98, 11 Ankebut: 29/61 12 Ankebut: 29; Münafikun: 63; Lukman: 31, Furkan: 25; Zümer: 39, Sad: 38 vb. 13 Kureyş: 106/14. 14 Bu şiirlerden çok sayıda örnekler için bk. Dr. Cevâd 'Alî, Târihu'l 'Arab Kable'l-İslâm, Bağdâd, 1375/1956, VI, 297 vdd.; Prof. Dr. Toshihikö İzutsu, Kur'ân'da Allah ve İnsan, Çev. Doç.Dr. Süleyman Ateş, Ankara 1975, s. 83-113 ve özellikle 103-110. Referansları için aynı eserlere bk. 15 Tanrı bizce, sübjektivite anlamıyla bir fikir değildir. Müşriklerin zihniyetini göstermeye nisbeten uygun düştüğünden böyle diyoruz. 16 Bu iddialar için bk. C. 'Alî, Târihu'l-'Arab, VI, 306-307; V, 24 ve referansları; İslâm Ansiklopedisi, “Allah”md., I, 360b. 17 bk. Prof. Dr. Neş'et Çağatay, İslâm Öncesi Arap Tarihi ve Cahiliye Çağı, 3. baskı, Ankara, 1971, s. 104. 18 Prof.Dr. Edmond Jacob, Theologie de l'Ancien Testament, 2. baskı, Neuchatel (Suisse), 1968, s. 35. Referanslar için aynı yere bk. 19 Jean Leveque, Job et son Dieu (Essai d'exegese et de theologie biblique), Paris, 1970, I, 148-16l'de bu fikri çoğundan naklediyor. 20 Prof.Mircea Eliade, Traite d'Histoire des Religions, 4. baskı, Paris, 1970, s. 46. Bu inancın, de'ğişik toplumlardaki örnekleri için aynı eserin s. 46-79. sayfalarına bk.; keza Herve Rousseau, Les Religions, 2. baskı, Paris, 1971, s. 31-33. 21 Eliade, Traite", s. 57 ve çeşitli yerler. 22 Mü’minun: 23, İnşikak: 84; Bürüc: 85. Tarik: 86; A’la: 87. Gaşiya: 88/89; Ankebut: 29/61.Münafikun: 63; Zümer: 39, Sad: 38 vb. 23 31:25 24 29, 65; 17, 67 vb. 25 H. Rousseau, Les Religions, s. 38. 26 71, 23 27 34, 41 28 43, 19, 29 4, 117 30 İbn Keşîr, Tefsîru'l-Kur’ân’il Azîm, Nşr. A. Ganim ve arkadaşları, el-Kâhire, 1390/1971, II, 367. Bu konuda Selef âlimlerinin benzeri fikirleri için buraya ve aynı eserin V, 86; VII, 37. sayfalarına bk. 31 el-Buhârî, el-Câmi'us-Sahîh, İstanbul, 1315, Nuh Sûresinin tefsirinde, VI, 73.; İbn al-Kalbi, Putlar Kitabı, Çev. Beyza Düşüngen, Ankara, 1969, s. 48. 32 39, 3; 10, 18 33 7, 71; 12, 40; 53, 23; 3, 151; 6, 81; 22, 71 vb. 34 43, 45 35 En’am: 6,/91; 10, 12; 17, 94. 36 İsra: 17/67 37 Allah'ın isimlerinde ilhada sapanların reddolunduğu 7,180 tefsirinde, hemen hemen bütün müfessirler, bu rivayeti alırlar. Meselâ İbn Kesîr, III, 517; et-Taberî, Câmi'ul-Beyân 'an Te'vilil-Kur'ân,, el-Kâhire, el-Halebî, 1373/ 1954, XXVII, 58; Şihâbuddin Mahmûd el-Âlûsî, Rûhu'l-Ma'anî fî Tefsîril-Kur'âni'l-'Azînı..., Beyrut, Dâru İhyâi't-Turâs el-'Arabî, ts., (el-Munîriyye, ts., baskısından ofset), IX, 125. 38 G. Ryckmans, Les Religions Arabes Preislamiques, 2. baskı, Louvain, 1951, s. 15.; Çağatay, s. 57. 39 Ryckmans, s. 15, 21, 22. 40 Aynı eser, s. 15. 41 Çağatay, s. 57. 42 Aynı eser, s. 64, 74. 43 İbn al-Kalbî, Putlar Kitabı, n.l31'de Wellhausen, Rests, S. 41'den. 44 Ryckmans, s. 15-16. 45 Çağatay, s. 43. 46 Tab., 37, 124-126 âyetlerinin tefsirinde; Murtadâ ez-Zebîdî, Tâcu'l-'Arûs min Cevâhiril-Kâmûs, Mısır, 1306, BL md., VII, 229-230. 47 M. Şemseddin, “Kable'l-İslam Araplar ve Tedeyyünleri”, Darülfünun İlahiyat Fak. Mecmuası, l (1926), c. III, s. 151. Müellif, Hubel hakkındaki bu mütalaayı, çok kesin olarak benimsiyor. Yüklə 2,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|