Mała encyklopedia kultury antycznej

Berenike² nazwa kilku miast w Egipcie, z któ­rych najważniejsze było portem na zachodnim wybrzeżu Kyrenajki; przedtem nazywało się Hesperis (dziś Bengasi).

Bergomum dziś Bergamo; miasto w Gallia Transpadana, pomiędzy Briksją i Comum, od r. 89 p.n.e. kolonia rzymska. Doszło do wiel­kiego rozkwitu za cesarstwa.

Beroja (gr. Berroja, łac. Berrhoea) 1. dziś Verria; miasto w Ematii w Macedonii, poddało się Rzymianom w r. 168 p.n.e. 2. miasto w Tra-cji, za czasów cesarzowej bizantyjskiej Ireny nazwane Irenopolis.

Berosos kapłan babiloński (III w. p.n.e.), na­pisał dla króla syryjskiego Antiocha I po grecku historię Babilonii. Księga I, poświęcona astro­logii chaldejskiej, cieszyła się u Greków szcze­gólną popularnością i rozpowszechniła potem w Rzymie liczby babilońskie, tzn. astrologię. Dzięki S. znany był również wśród Greków zegar słoneczny.

Berytos dziś Bejrut; miasto portowe na wy­brzeżu fenickim.

bes /ac. 2/3 całości, zwłaszcza ^ asa (zob. as 5).

Besowie (Bessoj) lud tracki zajmujący obszar od gór Hajmos do Morza Czarnego.

Bessos satrapa perskiej prowincji Baktriany za panowania Dariusza III Kodomana. Po zwy­cięstwie Aleksandra W. nad Dariuszem pod Arbelą w r. 331 p.n.e. zamordował pokonanego króla, a w swojej prowincji Baktrianie sam ogłosił się królem, przybierając imię Artakser-ksesa IV. Został jednak uwięziony przez Alek­sandra, który skazał go na śmierć w r. 328 p.n.e.

bestiarii łac. skazańcy, których wprowadzano bez broni na arenę z dzikimi zwierzętami; także uzbrojeni gladiatorzy walczący na arenie cyrku z dzikimi zwierzętami.

Betis zob. Baetis.

Bianor

117

biblioteka

Bianor 1. mit. syn Tybru i Manto, mityczny król Etrurii; przypisywano mu "założenie nad rzeką Mincius miasta, które od imienia swej matki nazwał Mantua. 2. B. z Bitymi, poeta grecki (I w. n.e.), autor epigramów z Antologii Palestyńskie].

Bias 1. mit. B. z Argos, syn Amythaona, brat Melamposa (zob.). 2. B. z Priene w Karii (VI w. p.n.e.), zaliczany do Siedmiu mędrców; przypi­suje mu się powiedzenie spopularyzowane bar­dziej w łacińskiej niż w greckiej formie: omnia mea mecum porto.

biblioteka (gr. bibliotheke księgozbiór) pier"-' sze b. świata starożytnego powstały w Egipcie i w Mezopotamii przy świątyniach bóstw;

opiekowali się nimi kapłani, którzy byli też głównymi ich użytkownikami. Wiemy, że już w II tysiącleciu p.n.e. istniały b. w takich mia­stach, jak: Akkad, Babilon, Borsippa, Kutha, Larsa, Nippur i Ur. Dokładne wiadomości posia­damy o b. króla Assurbanipala w Niniwie (VII w. p.n.e.), odkrytej w połowie XIX w. na terenie dzisiejszego Iraku, w okolicy Mossulu. Zacho­wało się z niej wiele ksiąg w postaci glinianych tabliczek oraz bardzo dokładne katalogi. Była ona podzielona na szereg działów stosownie do treści ksiąg. Pierwsze b. w Grecji powstawały na dworach tyranów, począwszy od VI w. p.n.e. (Polikratesa na Samos i Pizystrata w Atenach). £. Pizystrata miała być w czasie wojen perskich wywieziona przez Kserksesa do Persji i po 160 latach przywieziona z powrotem przez Seleukosa Nikatora. Zbierali książki sofiści, miał b. tragik Eurypides i filozof Platon, który umieścił swój księgozbiór w założonej przez siebie szkole w Akademii. Pierwszym, który planowo groma­dził swój księgozbiór i metodycznie go uporząd­kował, był Arystoteles. Po jego śmierci opieko­wał się b. jego uczeń Teofrast, który z kolei przekazał ją swemu uczniowi, Neleusowi ze Skepsis. Część jej zakupiono potem do b. w Per-gamon, część nabył bogaty bibliofil Apellikon z Teos i przywiózł do Aten. W r. 84 p.n.e. Sulla, zdobywszy Ateny, przewiózł b. Apellikona do Rzymu. Korzystał z niej m.in. słynny Tyrannion, przygotowując dla zakładu wydawniczego Attyka (zob. Atticus 1) wzorowe wydania pisarzy grec­kich. Najsłynniejszą b. świata antycznego była B. Aleksandryjska, założona przez Ptolemeusza I Sotera (IV - III w. p.n.e.) i prowadzona dalej przez następnych królów z rodu Lagidów. Pierwszy zbiór był dziełem Demetriosa z Fale

ronu, pierwszym zaś dyrektorem B. Aleksan­dryjskiej słynny uczony aleksandryjski Zeno-dotos. Następnie B. kierowali Eratostenes z Ky-reny, Apollonios z Rodos, Arystofanes z Bizan­cjum, Arystarch z Samotraki. Późniejsi Lagidzi powierzali kierownictwo b. osobom niepowoła­nym, np. oficerom. B. Aleksandryjska składała się właściwie z dwu b.: większa, zwana Bruchejon, łączyła się z muzeum założonym przez pierwszego Lagidę i zawierała około 490000 zwojów; mniejsza b. znajdowała się w dzielnicy egipskiej Rakotis, przy świątyni Serapisa, stąd zwano ją Serapejon. Zawierała 42 000 zwojów. Zbiory aleksandryjskie były doskonale opraco­wane pod względem naukowo-krytycznym i bi­bliograficznym. Dokładny katalog B. Aleksan­dryjskiej sporządził Kallimach. Był to jednocze­śnie rodzaj historyczno-literackiego i bibliogra­ficznego repertorium całego znanego wówczas piśmiennictwa, spisanego na podstawie zasobów B. Aleksandryjskiej. Dzieło to składało się ze 120 ksiąg, nosiło tytuł Pinakes (Tablice) i było ułożone rzeczowo, tzn. nie alfabetycznie, lecz wg działów, stosownie do treści książek. Bru-chejon spłonęło w czasie oblężenia Aleksandrii przez Juliusza Cezara, który zapalił egipskie okręty wojenne stojące w Wielkim Porcie w po­bliżu pałacu królewskiego. Od nich zajęła się cała dzielnica, a wraz z nią spłonął pałac kró­lewski, muzeum i biblioteka. Antoniusz ofia­rował Kleopatrze po zdobyciu Pergamonu tam­tejszą b. jako rekompensatę, w liczbie 200000 zwojów, które umieszczono w Serapejon. Zbiory istniały jeszcze w IV w. n.e.; uległy zniszczeniu prawdopodobnie za Teodozjusza w r. 391. Dzi­siaj uważa się już tylko za legendę wiadomość, jakoby Serapejon spłonął dopiero w r. 641, kiedy Aleksandrię zdobył i zniszczył Kalif Omar. Najsłynniejszą b. grecką po aleksandryjskiej była b. w Pergamon, założona przez Attalosa.I (241 -197 r.p.n.e.). Sporządzono tam podobny katalog Pinakes, jaki wykonał w Aleksandrii Kallimach. Redakcję jego przypisuje się znanemu filologowi i gramatykowi, Kratesowi z Maiłoś (II w. p.n.e.). Pracowali również w Bibliotece Pergameńskiej inni znani uczeni, jak Artemon z Kasandrei i Telefos z Pergamonu (II w. p.n.e.). Mimo że Antoniusz zabrał z B. Pergameńskiej 200000 zwojów dla B. Aleksandryjskiej, nie przestała ona wtedy istnieć, gdyż mamy wiado­mości, że funkcjonowała jeszcze w II w. n.e. Pierwsze b. dostały s;ę do Rzymu jako zdo-

biblioteka

118

Bielski Joachim

bycz wojenna i zawierały tylko książki greckie. Były to: księgozbiór króla Perseusza, przywie­ziony po zwycięstwie pod Pydną przez Lucjusa Emiliusza Paulusa, b. Apellikona z Teos przy­wieziona przez Sullę w r. 84 p.n.e. (zob. wyżej) i umieszczona w Cumae, gdzie m.in. korzystał z niej Cycero, oraz zbiór książek króla Fontu Mitrydatesa przywieziony przez Lucjusza Licy-niusza Lukullusa i umieszczony przez niego w.willi w Tuskulum. Uległ on zniszczeniu w cza­sie wojny domowej, po śmierci Cezara. Piękne b. posiadali obaj Cyceronowie, Marek i Kwintus, oraz Attyk. Obszerny księgozbiór posiadał rów­nież znakomity uczony Marek Terencjusz Warro, który go utracił w czasie proskrypcji Antoniusza w r. 43 p.n.e. Pierwszą b. publiczną w Rzymie zamierzał otworzyć Juliusz Cezar, nie zdążył jednak urzeczywistnić tych planów. Zrealizował je Gaius Asinius Pollio w r. 39 p.n.e., otwierając w tzw. Atrium Libertatis na Forum b. 'dobrze zaopatrzoną w książki łacińskie i greckie, w pię­knie odnowionym i wspaniale przyozdobionym budynku. August otworzył w r. 28 p.n.e. Biblio-theca Palatina przy świątyni Apollina na Pala-tynie oraz Bibliotheca Octawia w portyku Okta-wii (tak nazwanym na cześć siostry Augusta), pod kierownictwem gramatyka i poety, Gajusa Melissusa. Obie b. odnowił i bogato wyposażył cesarz Domicjan (I w. n.e.). Zakładali b. inni cesarze, m.in. Tyberiusz, Wespazjan, Trajan, Hadrian i in. Powstawały b. nie tylko w Rzymie, ale i w prowincjach, np. Pliniusz Młodszy zało­żył b. w Comum. Przy większych b. istniały zawsze pracownie kopistów, sklejaczy i in„ tak iż b. raczej książek nie kupowały, lecz same je* dla swoich potrzeb wytwarzały. Księgozbiory posiadały zawsze starannie opracowane katalogi, podzielone na działy rzeczowe. Zwoje ułożone były w numerowanych szafach i zaopatrzone w tytuły. B. starożytne były to tzw. b. prezen-cyjne, tzn. że książek do domu nie wypożyczano i korzystanie ze zbiorów mogło się odbywać tylko na miejscu. Czytelnicy nie mieli nawet prawa wyjmować książek z szaf, mogli tylko wybierać sobie potrzebne dzieła z katalogu. Do obsługi czytelników byli przeznaczeni specjalni niewolnicy, którzy przynosili im wskazane dzieła na stoły. Kierownikami b. w Rzymie, podobnie jak w Grecji, byli zwykle wybitni uczeni, którzy zajmowali się jednocześnie krytyką tekstu, histo­rią literatury, biografią i bibliografią. Stopniowo .jednak cesarze rzymscy zaczęli wyznaczać na

stanowiska dyrektorów b. publicznych urzędni­ków, którzy z książkami i nauką nie mieli już właściwie nic wspólnego.

biblos zob. książka.

Bibracte stolica plemienia galickiego Eduów, w pobliżu dzisiejszego Autun.

Bibraks (Bibrax) ufortyfikowane miasto Remów w Gallia Belgica.

Bibulus 1. Marcus Calpurnius B. maż córki Katona, Porcji. Był wraz z Cezarem edylem kurulnym w r. 65 p.n.e., pretorem w r. 62 i kon­sulem w r. 59, nie przestając być jego przeciw­nikiem politycznym. Szczególnie ostro zwalczał prawo agrarne wniesione przez Cezara. W r. 51 był namiestnikiem Syrii. W czasie wojny domo­wej stanął po stronie Pompejusza i dowodzif jego flotą. Zmarł w r. 48 p.n.e., jeszcze przed bitwą pod Dyrrachium. 2. Lucius Calpurnius B., syn poprzedniego, stronnik Marka Brutusa, uczestnik bitwy pod Filippi. Później jednak przeszedł na stronę Antoniusza I z jego ramienia był namiestnikiem Syrii w r. 34 p.n.e. oraz po­średniczył w rokowaniach z Oktawianem. Łą­czyła go przyjaźń z Horacym. Zmarł w r. 32 p.n.e.

bidens (łac. dosł. dwuzębny) zwierzę przezna­czone na ofiarę, wg jednych objaśnień mające już pełne dwa rzędy zębów, a więc dorosłe;

wg innych mające już rozwinięte dwa siekacze, a więc dwuletnie.

bidental łac. miejsce, w które uderzył piorun;

uchodziło za święte i nietykalne. Kapłani ogra­dzali je, wznosili tam ołtarz i składali w ofierze dwuletnie zwierzę bidens (zob.).

Bidis małe miasteczko na Sycylii, na pómoco-

-wschód od Syrakuz.

Biel Stanisław (zw. też Atbinus) z Nowego Miasta pod Przemyślem (ok. 1457-1541), hu­manista, magister artium, doktor teologii, jako profesor w Akademii Krakowskiej wykładał Owidiusza i Wergiliusza, interesował się Arysto­telesem. Napisał podręcznik epistolograficzny, który się nie zacHbwał. Mimo mieszczańskiego pochodzenia uzyskał wysokie godności uniwer­syteckie (dziesięciokrotny rektorat w latach 1509 -

• 1532) oraz duchowne (kanonia krakowska w r. 1520).

Bielski Joachim (syn Marcina, urn. w r. 1599) poeta, piszący po polsku i łacinie; zbiór jego wierszy łacińskich pt. Carminum liber wydano w Krakowie w r. 1588. Nowe utwory B. odnalazł W; Bieńkowski.

Bieńkowski Piotr

119

Bitynion

Bieńkowski Piotr (1865 - 1925) pierwszy i naj­wybitniejszy przedstawiciel archeologii klasycz­nej w Polsce. Studiował najpierw historię staro­żytną pod kierunkiem Ludwika Ćwiklińskiego we Lwowie i Teodora Mommsena w Berlinie. Pierwsze swe prace poświęcił wojnie sertoriańskiej. Archeologię klasyczną studiował w Wie­dniu, Rzymie i Atenach. W r. 1893 habilitował się w zakresie archeologii klasycznej w Krakowie i odtąd wykładał ten przedmiot na Uniwersytecie Jagiellońskim. W r. 1905 założył seminarium archeologii klasycznej, pierwszą tego rodzaju placówkę uniwersytecką w Polsce. Odbył rów­nież szereg podróży naukowych dla studiów nad zabytkami greckimi i rzymskimi. W r. 1910 brał udział z ramienia Polskiej Akademii Umie­jętności w kampanii wykopaliskowej w El-Ku-banieh w Egipcie podjętej przez prof. Junkera z Akademii Wiedeńskiej. B. wydał 85 prac nau­kowych, drukowanych w językach: łacińskim, polskim, francuskim, angielskim, niemieckim,. włoskim i hiszpańskim. Główne jego prace do­tyczą rzeźby greckiej i rzymskiej. Pierwszy w nau­ce postawił problem genezy portretów w rzeź­bie, właściwych dla danej epoki, w pracy pt:

Historia kształtów biustu starożytnego (1895). Szereg jego prac dotyczy wyobrażeń barbarzyń­ców w sztuce antycznej, a mianowicie: De simula-cris barbararum gentium apud Romanos (1900), Les Celtes dans les arts mineurs greco-romains (1928 wydane po śmierci autora), O Sarmatach i Roxolanach w sztuce rzymskiej (1900) i in. Pierwszy B. docenił w całej pełni i realizował w praktyce problem inwentaryzacji i naukowego opracowania zabytków sztuki starożytnej w zbio­rach polskich, poświęcając tej sprawie takie prace, jak: De speculis etruscis et cista in Museo Principum Czartoryski Cracoviae asservatis (1912);

O hellenistycznych naczyniach w zbiorach krakow­skich (1922); O popiersiach cezarów rzymskich na zamku w Poznaniu (1923). B. był znakomitym nauczycielem i organizatorem studiów, pierwszy też wysunął postulaty dotyczące organizacji stu­diów archeologii klasycznej w Polsce. Dążył również do zorganizowania Polskiego Instytutu Archeologicznego w Rzymie lub w Atenach.

Bieżanowski Stanisław Józef (1628 - 1693) pro­fesor i historiograf Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor wielu panegiryków w języku łacińskim, specjalista od układania anagramów; w utworze Echo e Polonia Romam tendens (1670) z liter imienia Elżbiety złożył 100 anagramów.

bigae (forma późniejsza biga) łac. wóz dwu­kołowy, bojowy lub wyścigowy zaprzężony w dwa konie.

Bigerra miasto Oretanów w Hispania Tarra-conensis.

Bigerrionowie (Bigerriones) lud galijski w Akwi-tanii (dziś Bigorre w departamencie Hautes-

-Pyrenees).

Biłbilis miasto w Hispania Tarraconensis, oj­czyzna poety Marcjalisa.

Bion 1. B. Borystenita (z Borystenes, III w. p.n.e.), syn wyzwoleńca i hetery, wędrowny filozof, uczeń Teofrasta, potem zwolennik szkoły cynickiej, Formą jego nauk były diatryby pisane stylem żywym i barwnym, pełne dosadnych wyrażeń zaczerpniętych z języka ludowego, za­wierające ostrą, gryzącą satyrę na stosunki ów­czesne. Wywarł wielki wpływ na pisarzy później­szych, m.in. na Horacego. 2. B. ze Smyrny (II w. p.n.e.), grecki poeta bukoliczny, uczeń i naśladowca Teokryta. Jest m.in. autorem poe­matu epicznego o śmierci Adonisa.

Bisaltowie (Bisaltaj) lud tracko-macedoński mieszkający nad brzegami rzeki Strymon.

Bisante (Bisanthe) dziś Rodosto; miasto tra­ckie nad Propontydą założone przez wychodź­ców z Samos.

Bistonowie (Bistones) lud tracki mieszkający nad jeziorem Bistonis (Stagnum Bistonum).

Bithynion, Bithynium zob. Bitynion.

Biton zob. Kleobis.

Bituitus wódz Arwernów pomagający Allo-brogom w wojnie przeciw Rzym&nom w r. 122 -

-121 p.n.e. •

Biturygowie (Bituriges) plemię celtyckie w Akwi-tanii. 1. B. Cubi zamieszkiwali obszar na pót-noco-wschód od rzeki Liger, z miastami Avari-cum, Argantomagus, Noviodunum; wyróżnili się w walkach z wojskami Cezara o niezawisłość Galii. 2. B. Vivisci zamieszkiwali obszary w po-ludniowo-zachodniej Galii nad Garumną, bo­gate w winnice, z głównym miastem Burdigala.

Bitynia (Bithynia) kraina w Azji Mn. między Propontydą a Morzem Czarnym, odznaczająca się wielką urodzajnością, zamieszkiwana przez lud­ność pochodzenia trackiego. Po okresie niepod­ległości A została w 74 r. p.n.e. podbita przez Rzymian i początkowo przyłączona do prowin­cji Azji, za Augusta-stała się osobną prowincją konsularną.

Bitynion (gr. Bithynion, łac. Bithynium), dziś Boli; miasto w środkowej Bitynii, za Klaudiusza

biust

120

Boetos

nazwane Ciaudiopolis, ojczyzna ulubieńca Ha-driana, Antinousa.

biust rzeźba postaci ludzkiej obejmująca gło­wę i część torsu najwyżej do pasa. Pierwsze b. pojawiają się w Grecji w epoce Aleksandra W., wywodzą się z kształtu hermy (zob.). W Rzymie b. stały się ulubioną formą rzeźby portretowej w okresie cesarskim, przechodząc ewolucję kształ­tu od popiersia obejmującego początkowo tylko zarys ramion aż do półpostaci.

Bizacjum zob. Byzacium.

Bizancjum (łac. Byzantium, gr. Byzdntiori) ko­lonia dorycka nad Bosforem, założona prawdo­podobnie przez Megarejczyków z udziałem in­nych osadników ok. r. 660 p.n.e. Szybko stała się ważnym punktem handlowym i centrum wyrobu marynat rybnych eksportowanych do Grecji. Ze względu na swe położenie geografi­czne B. odgrywało ważną rolę w czasie wojen grecko-perskich oraz wojen pomiędzy poszcze­gólnymi państwami greckimi. W r. 478 p.n.e. B. zostało zdobyte przez Pauzaniasza, w r. 411 oderwało się od Aten i w dwa lata potem było oblegane przez Alkibiadesa. Filip Macedoński zdobył je w r. 340/39, w r. 278 p.n.e. zostało spalone przez Celtów. B. sprzymierzyło się z Rzymem przeciw Filipowi V, Antiochowi W. i Perseuszowi (koniec II w. p.n.e.). W r. 312/13 n.e. opanował B. Maksyminus, Konstantyn W. zaś po pokonaniu Licyniusza przeniósł tam w r. 330 stolicę państwa rzymskiego i nazwał miasto Konstantynopolem (Constantinopolis).

bizantyńska epoka, bizantyńska literatura obej­muje okres od r. 527 (data wstąpienia na tron Justyniana) do r. 1453 (zdobycie Konstantyno­pola przez Turków).

BIandae miasto nadmorskie w Lukanii.

Blandus (Rubellius B.) retor, deklamator i na­uczyciel retoryki w okresie pryncypatu Augusta.

Bliźnięta (gr. Didymoj, łac. Gemim) trzeci znak zodiaku, konstelacja Dioskurów.

Blossii ród rzymski wywodzący się z Kam­panii. 1. Caius Blossius z Cumae, stoik, przyja­ciel Tyberiusza Grakcha i jego doradca przy układaniu projektu reform agrarnych. Po śmierci Grakcha został również poddany śledztwu (w r. 132 p.n.e.), uciekł jednak do Azji, gdzie po klęsce Aristonikosa popełnił samobójstwo. 2. B. Aemilius Dracontius poeta chrześcijański, rodem z Kartaginy (V w. n.e.), autor kilku poe­matów epicznych na tematy mitologiczne, ze­branych w zbiorze pt. Romulea, oraz warto­ściowszych pod względem artystycznym utwo­rów chrześcijańskich: Satisfactio w metrum elegijnym i De laudibus Dei, 3 księgi w heksa-metrach.

Boccar (lub Bucar) 1. król Mauretanii w okre­sie drugiej wojny punickiej. 2. oficer w służbie Syfaksa, księcia numidyjskiego (koniec III w. p.n.e.).

Bocchus 1. król Mauretanii w czasie wojny Rzymu z Jugurtą; najpierw stał po stronie Ju-gurty, następnie wydał go w ręce Sulli w r. 105 p.n.e. i zawarł pakt przyjaźni z Rzymem. 2. król Mauretanii (wspólnie z Bogudem) w latach 50 - 33 p.n.e.

Boecjusz (Anicius Maniius Seyerinus Boethius) mąż stanu, filozof i pisarz łaciński (ok. 475 -

- 524 r. n.e.). Był konsulem za panowania Teo-doryka; popadł jednak w niełaskę, został wtrą­cony do więzienia w Pawii i stracony. W wię­zieniu napisał słynne dzieło Consolatio philo-sophiae (Pociecha filozofii). Przełożył ponadto na łacinę logikę Arystotelesa i wstęp Porfiriusza do tego dzieła, pisał też podręczniki arytmetyki i muzyki. Wywarł duży wpływ na naukę śred­niowiecza.

Boedas syn i uczeń Lizypa, rzeźbiarz-brązow-nik (IY/III w. p.n.e.), miał być twórcą posągu oranta (zob.). Prawdopodobnie brązowa statua tzw. Modlącego się Chłopca w muzeum w Ber­linie jest kopią tego dzieła.

Boedromie (gr. Boedrómia) święto obchodzone w Atenach ku czci Apollina w dniu 7 miesiąca Boedromion (zob.) na pamiątkę zwycięstwa Tezeusza nad Amazonkami; wg innej wersji B. wiązano z łonem albo Ksutosem.

Boedromion miesiąc w kalendarzu ateńskim przypadający na okres od połowy września do do połowy października, poświęcony był Apol-linowi z przydomkiem Boedromios, tzn. „idący z pomocą". W dniach od 16 do 26 B. przypadały Wielkie Misteria Eleuzyńskie.

Boethius zob. Boecjusz.

Boetos (Boethos) 1. z Chaikedonu, rzeźbiarz-

-brązownik i toreuta działający na przełomie III/II w. p.n.e. Pauzaniasz wymienia słynny wy­konany przez niego posąg w Olimpii przedsta­wiający nagie dziecko. Pliniusz zaś wspomina o grupie chłopca z gęsią, zachowanej w kopii rzymskiej (rzeźba ta znajduje się w muzeum w Monachium). Z opisu znana jest rzeźba ze świątyni w Lindos, przedstawiająca Atenę. 2. B. z Sydonu (I w. p.n.e.), perypatetyk, autor nie

Bogucki Michał Konstanty

121

Bosfor

zachowanych komentarzy do Kategorii, Analityk i Fizyki Arystotelesa.

Bogucki Michał Konstanty (r. 1860- 1935), fi­lolog klasyczny, uczeń Kazimierza Morawskiego, tłumacz dialogów Lukiana, propagator dramatu antycznego.

Bogud wspólnie z Bocchusem król Mauretanii, sprzymierzeniec Cezara, a potem Antoniusza;

w r. 31 p.n.e. •padł w bitwie przeciw Agryppie.

Bojer Warzyniec Szwed z pochodzenia (1563 --1619), jezuita, poeta laweatus, autor epopei ła­cińskiej o bitwie pod Kirchholmem Carolomachia (Wilno 1606) i panegiryku na cześć św. Kazi­mierza Pompa Casimiriana (Wilno 1604).

Bojoryks (Boiorix) król Cymbrów i Teuto-nów, w r. 105 p.n.e. dokonał inwazji na Italię;

poległ w r. 102 w bitwie na Polach Raudyjskich Raudii Campi w pobliżu Wercelle, na lewym brzegu Padu.

Bojowie (Bon) plemię pochodzenia celtyckiego, które ze swej pierwotnej siedziby (być może, znajdowała się ona w dolinie rzeki Arar, dziś Saóne) wyemigrowało do innych krajów, dzieląc Się na kilka grup. Część z nich osiedliła się w Akwitanii (terytorium dzisiejszej Gaskonii);

inna grupa osiadła w Lesie Hercyńskim {Her-cynia silva), gdzie ich siedziba otrzymała nazwę Boihaemum (Bohemia). Grupa B. znalazła się na terytorium dzisiejszego Luksemburga, zakła­dając tam miasto Boiodurum. Największa gru­pa B. przekroczyła Alpy, wypierając Etrusków z terytorium między Padem a Apeninami; zało­żyli oni m. in. miasto nazwane później Laus Pom-peii, stolicą zaś uczynili założoną przez Etrusków Felsinę, przemianowaną na Bononię. W r. 191 p.n.e. zostali ostatecznie podbici przez Rzymian.