Maruza mashg’ulotlari 23-Mavzu: Chqbt va ute fani asosida kurs ishlarini tashkil qilish va bajarish. Reja

Motoo’qchi sektsiyasini tashkiliy tuzilishi. PJMda


Motoo’qchi sektsiyasini tashkiliy tuzilishi. BTRda

O’t otish qurollarining balastik va konstruktiv ma’lumotlari.

PJM va BTR TTT

№ t/r	Asosiy ma’lumotlar	PJM	BTR
1	Og’irligi (tona)	13,6	13,6
2	Ekipaj (kishi soni)	3	2
3	Desant (kishi soni)	7	8
4	Uzunligi (m)	6,71	7,62
5	Eni (m)	3,14	2,9
6	Bo’yi (m)		2,37
7	Maksimal tezligi
-	Suzayotganda (km/soat)	6-7	9
-	SHosseda (km/soat)	70	80
8	Qurol-aslaha
-	Top 2A42 (KPVT) kalibr (mm)	30	14,5
-	PKT	7,62	7,62
-	PTUR (9R 135M) dona	4
9	Dvigatel quvati (o/k)	300
10	Yurish zahirasi km.	600	600

Motoo‘qchi seksiyaning jangovor imkoniyatlari
Sektsiyaning xujumdagi jangovar imkoniyati - bu sektsiyaning aniq, bir vaziyatda, o’rnatilgan vaqt ichida belgilangan jangovar vazifani bajarish imkoniyatini xarakterlovchi ko’rsatkichdir.
Sektsiyaning dushman tanklari, PJMlari va BTRlariga qarshi kurashish imkoniyatlarini xisoblash usuli, sektsiyaning tankka qarshi vositalari, tank va PJMni jangovar samaradorlik koeffitsientiga asoslanadi.
Tankka qarshi vositaning jangovar samaradorlik koeffitsenti deganda bu vosita bilan jang mobaynida o’rtacha yakson etiladigan tanklarni soni tushuniladi.
Tayyorlangan mudofaaga xujum qilganda jangovar sama­radorlik koeffitsienti

Nomlanishi	Koeftsent ko’rsatkichi
PJM	1
RPG - 7 (TKKG - 7)	0.2

SHunday qilib sektsiya xujumda dushmanning (1 PJM ch 1RPG - 7 x 0,2 = 1,2) bitta tankni yakson qilish imkoniyatiga ega.

Sektsiya o’qotar qurollaridan talofat yetkazish imkoniyatining ko’rsatkichi dushman tirik kuchlariga son jixatdan yetkazilgan zarar bilan xisoblanadi. Xisoblash usuli 1 m frontga xujum davomida 1 daqiqada otilgan o’qlar soni bilan ifodalanadigan o’t ochish zichligiga asoslanadi.
Sektsiyaning o’qotar qurollarini jangovar o’q otish tezligi

Nomlanishi	Otish tezligi
AK-74-100	100
RPK1 (KKP) -74	150
PKT	250

Sektsiya 100% to’ldirilgan (komplekt) bo’lsa, xisoblab chiqilgan beshta avtomatik qurollardan oldinga 1 m frontga (3 AK x 100 x 1 RPK x 150x 1 PKT x 250= 700) qariyb 700 ta o’q otiladi. Sektsiya 50 metr frontda xujumga o’tganda 1 metr frontga daqiqasiga (700 : 50 x 14) 14 ta o’q otishga qodir bo’ladi. Sektsiya 20% talofat olgan bo’lsa, o’q zichligi 1 metr frontga, 11 taga to’g’ri keladi. Bunday holatda xam xujumdagi motoo’qchi sektsiya o’rtacha 3-4 ta dushman nishonini yo’q qiladi va jangovar vazifaning bajarilishini ta’minlaydi.
Xisoblab aniqlanishicha, o’t ochish zichligi (4:1) nisbati va xujum sur’ati (tempi) 5 km/s bo’lganda mudofaadagilar 84% talofat ko’radi (10-jadval).
Tajribalar orqali aniqlanganki, xujumdagilar mudofaadagilarga nisbatan 3-4 marta ustun bo’lgandagina xujum muvaffaqiyatli bo’ladi. Demak, sektsiya tarkibida 7 qishi bilan dushmanning 3-4 askari mudofaa qilayotgan frontda muvaffakiyatli xujum uyushtira oladi.
Sektsiyaning manyovr qilish imkoniyati PJM (BTR) eng yuqori tezligi (PJM 50-60 km/s, BTR 60-80 km/s), o’rtacha tezligi (PJM 25-30 km/s, BTR 30-40 km/s ) xamda sektsiya xarakat davomida jangovar tartibga yoyilib, jang oldi tartibiga tizilishi 10-15 se­kund, jangovar tartibga saflanishiga 10-15 sek, xujum mobaynida PJM (BTR)dan sektsiyani tushib-chiqish 1 daq, 15 sek (amaliy mashqlarda aniqlangan) kabi ko’rsatkichlari bilan belgilanadi.
Piyoda xarakatlanib xujumga o’tganda xujum sur’ati (tempi) 4-5 km/s, piyodalar jangovar mashinasida (bronetransportyorda) 8-12 km/s bo’lishi mumkin.

NAZORAT UCHUN SAVOLLAR:

1.Qurol-yarog‘ va o‘q dorilar bilan ishlaganda xavfsizlik choralari.
2.Avtomatning va GP-25 stvolosti granatamyotining vazifasi, jangovar xususiyatlari, umumiy tuzilishi, ishlash usuli.
3.Avtomatni to‘liq va qisman qismlarga ajratish.
4.Avtomatning stvoli nima uchun xizmat qiladi ?
5. Stvol tuzilishini ayting.
6.Stvol qutisining tuzilishini ayting.
7. Mo‘ljalga olish moslamasining tuzilishini ayting.
8. Zarbalovchi mexanizmning vazifasini ayting.

ADABIYOTLAR:

1. 
   A.Yu. Sotvoldiev. “Chaqiruvga qadar harbiy ta’limni tashkil etish va uning metodikasi” O‘quv qo‘llanma, Ι, II - qismlar, 2007 yil, o‘quv qo‘llanma.
   
2. 
   O.Ortikov va boshqalar. “CHaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” Ι qism, 2007 yil, o‘quv qo‘llanma.
   
3. 
   B.B. Gafurov. “Boshlang‘ich umumqo‘shin harbiy tayyorgarlik bo‘yicha” ΙΙ qism, 2005 yil, o‘quv qo‘llanma.
   
4. 
   Ikromov I. Harbiy raxbar yo‘riqnomasi, 2010 yil, o‘quv qo‘llanma.
   
5. 
   O`zbekiston Respublikasining «Jismoniy tarbiya va sport to`g`risida»gi Qonuni, 1992 y.
   
6. 
   O`R QKlarida jismoniy tayorgarlikni tashkil etish bo`yicha qo`llanma, № 575 15.09.2012y.
   

26-Mavzu: CHQBT fani dasturining “Umumharbiy tayyorgarlik” bo‘limidagi ommaviy qirg‘in qurollaridan himoyalanish mavzularidagi mashg‘ulotlarini tashkil etish va olib borish metodikasi. Mudofaadagi o‘t ochish pozitsiyasi, muxandislik jixozlari va pozitsiyalarni niqoblash mavzusidagi mashg‘ulotlarga hozirlik ko‘rish va uni olib borish uslubiyoti.
Reja:

1. 
   Zamonaviy umumqo‘shin jangida ommaviy qirg‘in qurollarining qo‘llanishi. YAdroviy portlashning jangovar texnika va shaxsiy tarkibga ta’sir etuvchi omillari.
   
2. 
   Jang maydonidagi relef va oddiy himoya qurilmalarining himoyalovchi xususiyatlari. Kimyoviy va bakteriologik qurollarning qo‘llanilishi va ularni tashuvchi konteynerlar. Zararlangan xududlarda harakatlanish.
   
3. 
   O‘t ochish pozitsiyasi tushunchasi. Joydagi predmetlarni mudofaaga moslashtirish. O‘t ochish sektorini tozalash. Portlaydigan, portlamaydigan va aralash muxandislik to‘siqlari.