Microsoft Word goc rapor 20 haziran 2011. doc

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, çocukların % 24’ü törenlerdeki anlatımlardan şikayetçi olduklarını ifade etmektedirler. Araştırmanın bu konuda ortaya koyduğu dağılım sonuçları Tablo 209’da gösterilmiştir.
Tablo 209: Görüşülene Göre Çocuğun Okulla İlgili Şikâyeti (Törendeki İfadeler) Dağılımı

Çocuğun Okulla İlgili Şikayeti (Sınıf Ortamı İçinde İzole Edilme)	N	%
Şikâyeti Yok	1171	76.0
Şikâyeti Var	370	24.0
Toplam	1541	100.00

Bu dağılım araştırma yapılan illere göre incelendiğinde;

Adana ilinde zorunlu göç sürecinin katılımcılarının/mağdurlarının örgün eğitim-öğretim sürecine katılan çocuklarının % 18.70’i törenlerdeki ifadeler,

Diyarbakır ilinde % 23.62’isi, Mersin ilinde % 16.79’u, İstanbul ilinde % 38.11’i,

Van ilinde % 20.59’u,

Batman ilinde % 24.42’si törenlerdeki ifadeler konusunda şikâyet etmektedirler.

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmada, çocukların okullarıyla ilgili ailelerine yansıttıkları/taşıdıkları şikayet konuları;

Kutlama ve bayrak törenlerdeki ifadeler, Ayrımcılığa uğrama

Öğretmenlerin kötü muameleleri olarak öne çıkmaktadır.
Zorla yerinden edilme süreci sonrasında çocukların okullarıyla ilgili ailelerine yansıttığı/taşıdığı şikayetler konusunda bu araştırmada ortaya çıkan çarpıcı, üzerinde dikkatle durulması gereken sonuç; çocuğun okulda ayrımcılığa uğramasıdır, okullardaki ayrımcılığa ilişkin şikayetler İstanbul, Adana’da diğer illere oranla daha çok gözükmektedir.
Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, çocukların okulla ilgili sorunlarının/şikayetlerinin çözümü konusunda aileler genellikle bir şey yapamamakta, sorunun çözümü konusunda da çoğunlukla okul yetkililerine başvurulmaktadır.
Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmada, çocukların bu şikâyeti karşısında ailelerin genellikle sessiz kaldıkları, bir şey yapmadıkları gözlenmektedir. Araştırmanın bu konuya ilişkin ortaya koyduğu sonuçlar Tablo 210’de değerlendirilmiştir.
Tablo 210: Okulla İlgili Çocukların Sorunlarının/Şikayetlerinin Çözümü İçin Ne Yapıldığı Dağılımı

Çocuğun Okulla İlgili Sorun/Şikayetlerini Çözmek İçin Ne Yapılıyor	N	%
Cevapsız	802	52.0
Hiçbir Şey Yapamıyor	336	21.8
Kendisi Çözmeye Çalışıyor	261	16.9
Yetkililere Başvuruyor	103	6.7
Yardım Kuruluşlarına Gidiyor	9	0.6
Mesleki Kuruluşlar/STK’lardan Yardım Talep Ediyor	25	1.6
Diğer	5	1.9
Toplam	1541	100.00

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, sadece

% 9.33’ü çocuk hakları sözleşmesini bilmektedirler. Araştırmanın bu konuda ortaya koyduğu dağılım sonuçları Tablo 211’de gösterilmiştir.
Tablo 211: Görüşülenlerin Çocuk Hakları Sözleşmesini Bilme Dağılımı

Çocuk Hakları Sözleşmesini Bilmesi	N	%
Cevapsız	158	10.3
Biliyor	129	8.4
Bilmiyor	1254	81.4
Toplam	1541	100.00

Bu dağılım araştırma yapılan illere göre incelendiğinde;

Adana ilinde zorunlu göç sürecinin katılımcılarının/mağdurlarının % 78.05’i çocuk hakları sözleşmesi,

Diyarbakır ilinde % 77.67’si, Mersin ilinde % 75’i, İstanbul ilinde % 77.72’si, Van ilinde % 92.01’,

Batman ilinde % 84.50’si çocuk hakları sözleşmesini bilmiyor.
Araştırmanın Çocuk Hakları Sözleşmesinin bilinmesine ilişkin ortaya çıkardığı bu sonuç bile başlı başına zorunlu göç sonrası yeni yerleşim alanında demokrasi, sivil toplum, hak temelli çalışmanın önemini ortaya koymaktadır.

Araştırmanın ortaya koyduğu sonuçlara göre;

Çocukların örgün eğitim-öğretim hayatlarını sürdürdükleri okulların % 18.26’sında çocukların bedensel ve ruhsal gelişimine uygun rehberlik planı vardır, bu plan hazırlanırken önemli oranda çocukların görüşleri, beklentileri, sorunları dikkate alınmamış gözükmektedir.
Zorla yerinden edilenlerin (zorunlu göç mağdurlarının) ekonomik, sosyal ve kültürel hakları araştırmasının örgün eğitime katılma, örgün eğitimin dışında kalma konusunda ortay çıkardığı genel dağılım özellikleri ve bu genel dağılım özelliklerinin araştırma yapılan illere göre incelenmesi, Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesinin 13. Maddesi 1. “Bu sözleşmeye Taraf Devletler, herkese eğitim hakkı tanır” anlatımının “Sözleşmeci Devletler, eğitimin insani kişiliğinin ve ihlal edildiğini, onurunun tam olarak gelişmesine ve insan haklarına ve temel özgürlüklere saygıyı güçlendirmesine yönelik olarak verilmesi konusunda birleşirler. Devletler ayrıca herkesin özgürlükçü topluma etkili bir biçiminde katılmasını sağlayacak, bütün uluslar ile bütün ırksal, etnik ve dinsel gruplar arasında anlayış, hoşgörü ve dostluğu geliştirecek ve Birleşmiş Milletlerin barışın korunması için yaptığı faaliyetlerini ilerletecek bir eğitim verilmesi konusunda anlaşırlar” biçiminde düzenlenen eğitim hakkının ihlal edildiğini ortaya koymaktadır.
Bu noktada;

Zorla yerinden edilme sürecinin mağdurlarının çocuklarının örgün eğitim-öğretim süreçlerine katılımını güvence altına alacak yükümlülükler kamu yönetimi tarafından üstlenilmeli, fırsat eşitliği, olanak eşitliği sağlanmalı,

Zorla yerinden edilme sürecinin mağdurlarının anadili, kültür ve kimliklerine eğitim-öğretim süreçlerinin bütün aşamalarında duyarlılık gösterilmeli, resmi dile dayalı eğitim-öğretim süreçlerinde çocuğa anadilini öğrenme, kullanma ve geliştirme olanakları oluşturulmalı,

Genel ve mesleki ortaöğretime devam konusunda gerekli tedbirler alınmalı,

Yüksek öğretime erişim, yükseköğretime devam konusunda fırsat eşitliği yaratacak mekanizmalar uygulanmalı

Değişik nedenlerle temel eğitim-öğretim başta olmak üzere eğitim-öğretim sürecinden yararlanamayan bireylerin eğitim-öğretim haklarından yararlanması için gerekli araçlar yaratılmalı,

Her kademedeki okul sistemlerinin geliştirilmesine çalışılmalı, eşit ve yeterli burs olanakları sağlanmalı, eğitim-öğretime ayrılan kaynaklar arttırılmalıdır.

4.2.1. ZORUNLU PARASIZ EĞİTİM HAKKI

(b) Erişilebilirlik

Eğitim kurumlarının programları, Taraf Devletin yargı alanında ayrımcılık olmaksızın herkes için erişilir

olmalıdır. Erişilebilirliğin birbiriyle kesişen üç boyutu bulunmaktadır:
Ayrımcılık gözetmeme: eğitim, ayrımcılık yasağına (bkz. 31-37. Paragraflar) uygun biçimde kanunen ve fiilen herkes için, özellikle de en savunmasız gruplar için erişilir olmalıdır;
Fiziksel erişilebilirlik: eğitim güvenli fiziksel erişim içinde, ya makul ölçüde uygun coğrafi yerde (örn., komşu okul) ya da modern teknoloji (örn., “uzaktan eğitim” programına erişim) yoluyla olmalıdır;
Ekonomik erişilebilirlik: eğitim herkes için maddi açıdan karşılanabilir olmalıdır. Erişilebilirliğin bu boyutu ilköğrenim, orta öğretim ve yüksek öğrenimle ilişkili olarak 13. Maddenin 2. Paragrafının farklılaşan üslubuna tabidir: ilköğrenimin “herkese ücretsiz” sağlanması gerekirken, taraf Devletler ücretsiz orta ve yüksek öğrenimi giderek artan bir şekilde ortaya koymalıdırlar; (Ekonomik Sosyal ve kültürel haklar Komitesi, Genel Yorum 13, 21.nci Oturum, 1999)
Araştırmanın çocukların örgün eğitim-öğretim sürecinin dışında kalma, bu süreçte başarısız olma ve sekiz yıllık kesintisiz, zorunlu eğitim-öğretim sürecine katılımda değişik adlar altında ödedikleri paralara ilişki dağılım sonuçları ve bu sonuçların araştırmanın yapıldığı illere göre karşılaştırmalı olarak incelenmesi sonuçları Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesinin 14. Maddesinde ifade edilen; Zorunlu ilköğretimi sağlama yükümlülüğü, “Bu Sözleşmeye Taraf Devletlerden, Sözleşmeye Taraf olduğu sırada anavatanında veya kendisinin egemenliği altında bulunan diğer ülkelerde parasız ve zorunlu ilköğretimi sağlayamamış olan Devletler, iki yıl içinde herkes için parasız zorunlu eğitimin prensiplerini ortaya koyan bir plan hazırlar ve bu planın makul bir süreyi aşmayacak şekilde kaç yıl içinde uygulanacağını gösteren ayrıntılı bir uygulama planı hazırlar ve kabul eder.” maddesinin açık olarak ihlal edildiğini ortaya koymaktadır.
Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmada Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesinin güvence altına aldığı “zorunlu parasız eğitim hakkı” ve sözleşmenin 14. Maddesinde ifade edilen “zorunlu ilköğretimi sağlama yükümlülüğü”ne ait sonuçlar incelenmiştir. Bu sonuçlar, genel anlatımlar, her anlatıma ilişkin genel dağılım tabloları ve bu genel dağılımların araştırma yapılan illere gore incelenmesi biçimiyle aşağıda sunulmuştur.
Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, ailelerin % 95.45’i çocuklarının eğitimi için para ödemektedirler. Araştırmanın bu konuda ortaya koyduğu dağılım sonuçları Tablo 212’de gösterilmiştir.
Tablo 212: Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödeme Yapması Dağılımı

Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödeme Yapması	N	%
Cevapsız	1431	92.9
Ödeme Yapıyor	105	6.8
Ödeme Yapmıyor	5	0.3
Toplam	1541	100.00

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, ailelerin % 67.4’ü kayıt parası ödemektedir. Araştırmanın bu konuda ortaya koyduğu dağılım sonucu Tablo 213’de gösterilmiştir.

Tablo 213: Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödediği Para (Kayıt Parası)

Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödediği Para (Kayıt Parası)	N	%
Ödeme Yapmıyor	502	32.6
Ödeme Yapıyor	1039	67.4
Toplam	1541	100.00

Bu dağılım araştırma yapılan illere göre incelendiğinde;

Adana ilinde zorunlu göç sürecinin katılımcılarının/mağdurlarının % 54.47’si kayıt parası, Diyarbakır ilinde % 64.08’i,

Mersin ilinde % 61.79’u, İstanbul ilinde % 66.83’ü, Van ilinde % 73.95’i,

Batman ilinde % 77.91’i kayıt parası ödemektedir.
Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, ailelerin % 56.7’si temizlik parası ödemektedir. Araştırmanın bu konuda ortaya koyduğu dağılım sonucu Tablo 214’de gösterilmiştir.
Tablo 214: Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödediği Para (Temizlik Parası)

Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödediği Para (Temizlik Parası)	N	%
Ödeme Yapmıyor	667	43.3
Ödeme Yapıyor	874	56.7
Toplam	1541	100.00

Bu dağılım araştırmanın yapıldığı illere göre incelendiğinde;

Adana ilinde zorunlu göç sürecinin katılımcılarının/mağdurlarının % 54.47’si temizlik parası, Diyarbakır ilinde % 45.31’i,

Mersin ilinde % 59.29’u,

İstanbul ilinde % 54.46’sı, Van ilinde % 64.29’u

Batman ilinde % 68.60’ı temizlik parası ödemektedir.

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, ailelerin % 57.2’si fotokopi parası ödemektedir. Araştırmanın bu konuya ilişkin dağılım sonuçları Tablo

215’da gösterilmiştir.

Tablo 215: Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödediği Para (Fotokopi Parası)

Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödediği Para (Fotokopi Parası)	N	%
Ödeme Yapmıyor	659	42.8
Ödeme Yapıyor	882	57.2
Toplam	1541	100.00

Bu eğilim araştırma yapılan illere göre incelendiğinde;

Adana ilinde zorunlu göç sürecinin katılımcılarının/mağdurlarının % 49.59’u fotokopi parası, Diyarbakır ilinde % 52.75’i,

Mersin ilinde % 56.07’si, İstanbul ilinde % 49.50’si, Van ilinde % 69.75’i,

Batman ilinde % 60.85’i fotokopi parası ödemektedir.
Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, ailelerin % 59.3’ü karne parası ödemektedir. Araştırmanın bu konudaki dağılım sonuçları Tablo 216’de gösterilmiştir.
Tablo 216: Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödediği Para (Karne Parası)

Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödediği Para (Karne Parası)	N	%
Ödeme Yapmıyor	627	40.7
Ödeme Yapıyor	914	59.3
Toplam	1541	100.00

Bu eğilim araştırma yapılan illere göre incelendiğinde;

Adana ilinde zorunlu göç sürecinin katılımcılarının/mağdurlarının % 52.03’ü karne parası, Diyarbakır ilinde % 59.55’i,

Mersin ilinde % 56.07’si, İstanbul ilinde % 44.55’i, Van ilinde % 65.97’si,

Batman ilinde % 67.83’ü karne parası ödemektedir.
Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, ailelerin % 42’si spor parası ödemektedir. Araştırmanın bu konuda ortaya koyduğu dağılım sonucu Tablo 217’de gösterilmiştir.
Tablo 217: Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödediği Para (Spor Parası)

Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödediği Para (Spor Parası)	N	%
Ödeme Yapmıyor	894	58.0
Ödeme Yapıyor	647	42.0
Toplam	1541	100.00

Bu dağılım araştırma yapılan illere göre incelendiğinde;

Adana ilinde zorunlu göç sürecinin katılımcılarının/mağdurlarının % 39.02’si spor parası, Diyarbakır ilinde % 26.54’ü,

Mersin ilinde % 41.43’ü, İstanbul ilinde % 33.63’ü, Van ilinde % 63.44’ü,

Batman ilinde % 67.83’ü spor parası ödemektedir.
Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, ailelerin % 24.9’u bayram ve kutlamalar için para ödemektedir. Araştırmanın bu konuda ortaya koyduğu dağılım sonuçları Tablo 218’da gösterilmiştir.
Tablo 218: Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödediği Para (Bayram ve Kutlamalar İçin)

Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödediği Para (Bayram ve Kutlamalar İçin)	N	%
Ödeme Yapmıyor	1157	75.1
Ödeme Yapıyor	384	24.9
Toplam	1541	100.00

Bu dağılım araştırma yapılan illere göre incelendiğinde;

Adana ilinde zorunlu göç sürecinin katılımcılarının/mağdurlarının % 32.52’si bayram kutlamaları için,

Diyarbakır ilinde % 17.15’i, Mersin ilinde % 27.14’ü, İstanbul ilinde % 22.77’si, Van ilinde % 31.09’u,

Batman ilinde % 24.81’i bayram kutlamaları için para ödemektedir.
Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, ailelerin % 8.8’i diğer isimler altında para ödemektedir. Araştırmanın bu konuda ortaya koyduğu dağılım sonuçları Tablo 219’de gösterilmiştir.
Tablo 219: Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödediği Para (Diğer)

Ailenin Çocukların Eğitimi İçin Ödediği Para (Diğer)	N	%
Ödeme Yapmıyor	1405	91.2
Ödeme Yapıyor	136	8.8
Toplam	1541	100.00

Bu bölümde incelenen genel dağılım özellikleri ve bu dağılımların araştırma yapılan illere göre inceleme sonuçları, “zorunlu, parasız ve devlet güvencesi altında yürütülmesi gereken zorunlu ilköğretim sürecinde” bu sürece devam eden/katılan çocukların değişik isimler altında para ödediğini göstermektedir.

Bu noktada üzerinde durulması gereken iki nokta vardır. Birincisi, temel eğitiminin parasız, eşit olması kâğıt üzerinde kalmaktadır. İkincisi de değişik adlar altında toplanan bu paraların ailenin ekonomik yoksulluğu nedeniyle ödenememesi çocuğun okul başarısını olumsuz etkilemekte, okuldan soğumasına yol açmakta ve çocuğun ailesine yabancılaşmasına neden olmaktadır.
Araştırmanın çocukların örgün eğitim-öğretim sürecinin dışında kalma, bu süreçte başarısız olma ve sekiz yıllık kesintisiz, zorunlu eğitim-öğretim sürecine katılımda değişik adlar altında ödedikleri paralara ilişki dağılım sonuçları ve bu sonuçların araştırmanın yapıldığı illere göre karşılaştırmalı olarak incelenmesi sonuçları Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesinin 14. Maddesinde ifade edilen Zorunlu ilköğretimi sağlama yükümlülüğü “Bu Sözleşmeye Taraf Devletlerden, Sözleşmeye Taraf olduğu sırada anavatanında veya kendisinin egemenliği altında bulunan diğer ülkelerde parasız ve zorunlu ilköğretimi sağlayamamış olan Devletler, iki yıl içinde herkes için parasız zorunlu eğitimin prensiplerini ortaya koyan bir plan hazırlar ve bu planın makul bir süreyi aşmayacak şekilde kaç yıl içinde uygulanacağını gösteren ayrıntılı bir uygulama planı hazırlar ve kabul eder” maddesinin açık olarak ihlal edildiğini ortaya koymaktadır.
Bu noktada zorunlu ilköğretimi sağlama yükümlülüğünü devletin üstlenmesi gerektiğini, eğitim hakkına erişimi kolaylaştırması gerektiğini ileri sürebiliriz.
Araştırmada zorunlu ilköğretim sürecinde çocuklardan değişik isimler altında istenen paraları aile ödemediğinde çocuklarda ortaya çıkan durumların neler olduğu da incelenmiştir. Bu incelemenin sonuçları, anlatımlar ve her anlatıma ilişkin dağılım tabloları ile aşağıda sunulmuştur.
Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, ailenin okuldan istenen parayı ödeyememesi çocukların % 54.1’ini okuldan soğutmaktadır. Araştırmanın bu konuda ortaya koyduğu dağılıma ilişkin sonuçlar Tablo 220’de gösterilmiştir.
Tablo 220: Ailenin Çocukların Eğitimi İçin İstenen Parayı Ödememe Durumunda Çocukta Ortaya Çıkan Durumun Dağılımı

(Çocuğu Okuldan Soğutuyor)