Müellitin Hayatı ve Eserleri

Müellitin Hayatı ve Eserleri 3

Üstadın Cenazesi 5

ÖNEMLİ KAYNAKLAR 5

Önsöz 6

Eserin Telif Tekniği 6

Konuların Tasnif ve Tanzim Yöntemi 6

İhlâs Suresi’nin Fazileti 8

Soru II 10

DİPNOTLAR 10

İhlas Suresinin Tefsiri 11

Ihlâs Suresi'nin Tefsin 11

Samed Kavramı ile İlgili Görüşler 11

Samed Kelimesiyle İlgili Hadisler 12

Kelimenin Türetilmesi 14

DİPNOTLAR 15

Ehadiyet ve Samedıyet Kavramlar 16

DİPNOTLAR 25

Yaratılış Olgusu ve Hz. İsa’nın (a.s) Yaratılması 26

DİPNOTLAR 28

Tevellüd Kavramı, Hz. Âdem 28

Hz. Havvâ ve Hz. Mesîh'in Yaratılışı 28

Yahudi ve Hristiyanların Allah Hakkında Söyledikleri Sözler 29

DİPNOTLAR 31

Arapların Tanrı Anlayışları 31

Hıristiyanların Allan İnançlarının 31

İncelenmesi ve Eleştirisi 31

Hıristiyanların Ulûhiyet Anlayışlarının Eleştirisi 33

DİPNOTLAR 37

Felsefecilerin Varlık ve 37

Tanrı Anlayışları 37

DİPNOTLAR 41

Yeni Kelamcılaın 41

Varık ve Tanrı Anlayışlar 41

Kur'an ve Sünnet Işığında Kelamcılann Eleştirisi 41

Bu Görüşü Savunan Grupların Eleştirisi 43

Cisim Kavramı ve Bu Kavram Üzerine Kelamcılar ve Sünnet Ehli Âlimler Arasındaki Tartışmalar 48

Cisim Kelimesinin Sözlük Anlamı 49

Kelamcıların Cisim Anlayışı 49

Cisimlerin Benzeşme Durumları 51

"Tehayyüz" Kavramı Üzerine Yapılan Tartışmalar 53

Akli Cevher Olgusu 54

İlk Neden (İllet-i Ûlâ) Kavramı 54

Gaybî Bilgi Problemi 57

Mütevâtir Haber 57

Yeniden Cihet ve Tehayyüz Kavramları 58

Allah'ın Dünya Semasına İnmesi 62

DİPNOTLAR 62

Kuranı Nassların 63

Yorumlanması Sorunu 63

(Tevil Meselesi) 63

Kelâm İnşâî ve İhbârî Olmak Üzere İkiye Ayrılır 69

Allah'ın Sıfatları ve îstivâ Meselesi 71

Tevil Meselesi ile İlgili Âl-i îmrân 7. Ayetinin Nüzul Sebebi 73

Kıır'an'da Geçen Biz Anlamındaki 73

İnnâ ve Nahnü Kelimeleri 73

Selef Ulemasının Muhkem ve Müteşabih 77

Ayetlerle İlgili Görüşleri 77

DİPNOTLAR 98

Bid’at Ehli Mezhebİerinin 99

İslam Açısından Durumları 99

Mezarların Kutsallaştırılmalarının Tarihçesi 103

Allah Rasûlü'nün Haccı 111

Akabe Biatı 112

Hz. Muhammed İle İbrahim’in Halil Olma Durumları 114

Allah Rasûlü'nün Kan Aldırması (Hacamat) 114

Kıble Meselesi 115

Fıtır Sadakasının Belirlenmesi 115

Sahabenin Kullandığı Savaş Malzemeleri 115

Harac Arazilerin Satılması 116

Rasûlüllah’ın Müellefe-i Kulûb'a 118

Ganimetten ve Zekat'tan Pay Vermesi 118

Rasûlüllah'ın Güneşin Doğma ve Batma Zamanlarında Namaz Kılmayı Yasaklaması 121

DİPNOTLAR 122

Müellitin Hayatı ve Eserleri

Şeyhülislâm, Takiyüddin, Rehber, alimler alimi, mücahid, öncü; bilgide, ileri görüşlülükte, hükümleri bilmede, me­seleleri ortaya çıkarmada, zühdde, takvada, ibadetlere de­vamlılıkta, Allah'a dayanmada, toplumun ıslahına verdiği önem­de zamanının biricik alimi Ahmed b. Abdülhalim b. Abdüsselâm b. Abdullah îbn Teymiye el-Harrânî, ed-Dımeşkî Hicrî 661 yılın­da Harran'da doğdu. 667'de yaşadığı yörenin Tatarlar (Moğollar) tarafından işgal edilmesi nedeniyle, henüz altı yaşında iken baba­sı İle birlikte Dımaşk'a (bugünkü Şam) hicret etti. Bu işgal olayı ve olayın gerçekleşmesi sırasında müslümanların topraklarının gasbedilmesi, kanlarının dökülmesi, namus ve şereflerinin ayak­lar altına alınması, henüz çocuk yaştaki îbn Teymiye üzerinde olumsuz etkiler, ömrü boyunca izlerini belleğinden silemeyeceği acı anılar bırakmıştı. Hayatının daha sonraki yıllarını, islâm üm­metinin toplumsal yapısının çürümesine ve çöküntüye uğrama­sına neden olan etkenleri tesbit yolunda harcaması ve insan gü­cünü aşan ıstıraplara göğüs germesi belki de sırf bu yüzden.

îbn Teymiye yaşı ilerledikçe bir yandan okuyup öğrenme et­kinliğini sürdürüyor bir yandan da islâm ülkelerinde olup biten hadiseleri, müslümanların duçar oldukları siyasal bozulmaları,

ihlas ve tevhid

ahlâkî ve dinî yozlaşmaları bizzat gözlemliyordu. Müslümanların geri kalışlarının düşmanlarına karşı koyma ve ülkelerini savun­ma hususunda güçsüz düşmelerinin başlıca nedeninin Rasûlül-lah'ın (s.a) kendilerine emanet ettiği "Sırât-ı müstakîm"den sap­maları olduğunu erken yaşta idrak etmişti. İşte bu nedenle o, tüm müslümanların düşüncelerini egemenlikleri altına almış olan bid'atçılarla hurâfecilerin yalanlarını, hilelerini ortaya çıka­rıp onlara karşı çetin bir savaş vermeye karar vermişti. Bu arada aynı dönemde, bütün bir İslâm aleminde terör estiren, İslâm ümmetini kasıp kavuran Tatarlara karşı savaşabilmek için mad­di ve manevi güç hazırlama işini de ihmal etmemişti. Bu husus­ta kendisinin kayda değer pek çok kahramanlık örnekleri vardır ki bunlardan yeri geldiğinde bahsedilecektir.

Ibn Teymiye aklî ve naklî ilimlerde, hiçbir insanın ulaşamaya­cağı denli geniş bir bilgi birikimi edinmeyi başarmış ve sahasın­da, derinliği kolaylıkla tesbit edilmeyecek bir ilim deryası haline gelmişti.

Hayatı boyunca özellikle Kur'an okumayı, manası üzerinde uzun uzadıya durmayı, düşünmeyi aralıksız sürdürmüş, ve bu alanda bir fâninin ulaşabileceği en üst düzeye ulaşmıştı. Nitekim bu konuda da kendisi "Bugüne dek yüzyirmt kadar tefsir gözden geçirdim. Bunlarda kaydedilen sağlam görüşlerin nerdeyse tama­mım hafızamda taşıyabiliyorum." demiştir. Ibn Teymiye'nin Kur'an sahasında sahip olduğu bu engin bilgi birikimi, tefsircile-rin görüşleri hakkında konuşmasını ve onların Kur'an ve sahih hadislere ters düşen görüşlerini eleştirmesini sağlıyordu. Ibn Teymiye Kur'an'ın herhangi bir ayeti üzerinde öylesine geniş açıklamalarda bulunuyordu ki, bunlara başka kaynaklarda rast­lamak mümkün değildir. Tek bir ayetin yorumlanması bir iki haftayı alıyor hatta daha da fazla sürüyordu. Bu sırada o, ayetin en güzel manalarını birbir sıralıyor, diğer İnsanlara saklı kalan inceliklerini ortaya çıkarıyor, hiç kimsenin aklına gelmeyen nük­teleri birer birer tesbit ediyordu ve bütün bu bulgularını da tatlı,

vr'dellifıv bayatı ve eserleri

kolay bir anlatımla; ikna edici ve hiç kimsenin itiraz edemeyece­ği bir üslupla ifade ediyordu.

Şeyhülislam Ibn Teymiye savunduğu tezi kanıtlamak için ilk önce Kur'an'a başvuruyor, işlediği konu ile alakalı ayetlerin tü­münü teker teker sıralıyordu. Kur'an'm bir konudaki ayetlerini ayıklama ve bunları ilgili oldukları konularda delil getirme husu­sunda, hiç kimsenin başaramayacağı bir hıza sahipti; ki bunun birçok örneğini, bu kitabında gözlemlemek mümkündür. Üsta­dın, Kur'an'la olan bu sıkı ilişkisi ömrünün sonuna dek sürmüş­tü. Nitekim Şeyh, son nefesini verdiği hapishanede, bu hususta şunları söylemiştir.

Cenâb-ı Hak bu zindanda bu kez bana Kur'an'm manaları ve ilmin esasları ile ilgili -pek çok alimin elde etmeyi umduğu- birçok şeyin sırrını açtı. Şimdi, zamanımın çoğunu Kur'an'm manalarından baş­ka şeyleri incelemek için harcadığımdan dolayı pişmanlık duyuyo-

Hadis sahasındaki İlmi ve kudreti, Kur'an alanındakinden da­ha az değildi. Sözgelişi birçok ilim ehlinin güç yetiremediği sayı­da hadis metnini ezberlemişti. Bir tartışma sırasında, tartışılan konu İle ilgili hadisleri, kaynaklarıyla birlikte getiriyor, sahihlik ve zayıflık derecelerini bütün detaylarıyla açıklıyordu. Kısacası o, aynı zamanda devrinde hiçbir ilim adamının ulaşamadığı dere­cede büyük bir hadis alimiydi. Bu özelliğinden ötürü, yaşadığı dönemde hakkında söylenen "îbn Teymiye'nin bilmediği bir ha­dis, hadis değildir" sözü bir gerçeği yansıtmaktadır.

Fıkıhtaki ve mezheb imamlarının görüşleri hakkındaki (mez-hebler tarihi alanında) bilgisi de aynı derecede idi. Bu konularda da yaşadığı çağda dengi yoktu.

İbn Teymiye o dönemdeki alimlerin gelenek haline getirdiği gibi belirli bir mezheb imamına bağlanmamış, kitab ve sünnet­ten getirilen sağlam deliller üzerine bina edilmiş görüşlere uya­rak bunlarla fetva vermiştir. Bunu yaparken de hiçbir kınayıcının kınamasından korkmamıştır. Usûl'üd-din fakâid) konusuna;

ıhla s ve tcvhid

Haricîlerin, Râfızîlcrİn, Mû'tezilc ve diğer bid'atçı sapık fırkala­rın görüşleri hakkındaki malumatına ve bu görüşleri çürütme yöntemlerine gelince; bu alanda da karşısına çıkma cesaretini gösterecek kimse yoktu.

Bu ilmî gücünün yanısıra üstad güzel bir ahlaka, dürüst ve düzgün bir yaşantıya İleri derecede cesarete ve dünyadan el etek çekmiş zâhid bir kişiliğe sahipti. Nitekim hayat hikayesini yazan ünlü biyografi alimi Zehebî kendisini şöyle tan mı la m ıştır. "Da­ima hakkı söyleyen, münkerden (şeriatın ve insan vicdanının hoş-görmediği flitlerden) sakındıran, sert mizaçlı, atak ve hiç kimseye boyun eğmeyen bir kişiliğe sahipti".

Yine Zehebî onun hayat hikayesini tüm ayrıntıları ile anlat­makta yetersiz kaldığını i tirat ile sözlerini şöyle sürdürmüştür:

İbn Teymiye; benim gibi aciz birisinin bayatı hakkında ortaya koy­duğu vasıflardan çok daha büyük bir kişiliktir. Eğer Rükün ve Ma­kam (Kabe'de bulunan mekan) arasında yemin edecek olsaydım "Ben bu gözlerle, onun gibi birini görmedim; kendisine benzeyen bir başka kimseye daha rastlamadım.11 diye yemin ederdim.

İbn Teymiye okuyup öğrendiklerini kavradığı ve tesbit ettiği tüm bilgileri mutlaka insanlara aktarır ve anlatırdı. Bu amaçla birçok faydalı kitap ve risale kaleme aldı. Ancak tüm aktîvitesini ilim ve fetva alanında kitaplar yazmaya, risaleler tasnif etmeye hasretme m iştir. Bütün bu çalışmalarının yanısıra Moğollara kar­şı verilen savaşa bizzat katılmış, sultanları ve emirleri onlara kar­şı cihada, İslâm'ın şeref ve haysiyetini savunmaya teşvik etmişti. Bu amaçla Şam'dan Mısır'a gitmiş ve ender rastlanan bir yürek­lilikle Mısır'da ikamet etmekte olan sultanın karşısına çıkarak ona "Şam yöresinde yaşayan ve yönetimi altında bulunan halka gereken desteği verme hususunda ihmalkar davranması halinde, Allah'ın, yerine bu Vecîbeyi ifa edecek bir başkasını getireceğini ve Cenabı Hakk'ın bu konuda "Eğer yüz çevirecek olursanız, (Al­lah) yerinize başka bir toplum getirir de, onlar sizin gibi olmaz­lar" (Muhammed, 47/38) buyurduğunu söylemiştir. ibn Teymiye'nin bu nasihati üzerine sultan ordusuyla birlik­te Şam'a sefere çıkmıştır. Onun bu cesareti tüm Mısır uleması -ki bunlardan birisi de şeyh ibn Gükayk el-îd idi- parmak ısırmıştı. O Allah'a en mükemmel manada İman etmiş, yalnızca O'na gü­venip dayanmıştı; çünkü Allah'tan başkasından, ancak "sadece O'ndan korkmayı şi'âr edinenler" korkmazlardı.

İbn Teymiye'nin ne derece güçlü bir imana sahip olduğunu gösteren bir diğer örnek de -adından kralların dahi çekindiği-Tatar pâdişâhının karşısına çıkarak diplomatik bir ciddiyetle ko­nuşması ve ona açık bir dille öğüt vererek müslümanlara işkence etmekten vazgeçip güzel nasihatlarda bulunmasını tavsiye etme­sidir. Nitekim üstadın bu öğütleri kralın üzerinde olumlu etkiler bırakmıştı.

Cephelerde mücahidlerle birlikte olur, maneviyatlarını yü­celtmek ve cihada teşvik etmek için onlara Kur'an'dan ayetler okur, va'z ve nasihatlerde bulunurdu.

Yine hakkı korkusuzca haykırdığının bir diğer delili de müs-lüman olduklarını açıkça ifade etmedikleri, islâm ümmetinin halifesine de doğrudan başkaldırmadıkları ve halifeye bir süre itaatten sonra başkaldırmış olmadıkları halde Tatarlarla (Moğol) yapılan savaşın hangi kategoride değerlendirilmesi gerektiğine dair sorulan bir soruya verdiği şu cevaptır.

Tatarlar, emirlik hussunda kendilerini daha layık görerek Muâviye ile Hz. Ali'ye başkaidıran "Hâriciler" gibidirler; zira Hâriciler hakkı üstün tutma hususunda, kendilerini diğer miislümanlardan daha layık görüyorlar, başkaldırdannı zulüm ve isyan oiarak tanımlayan müsİümanlan eleştiriyorlardı. 'latadarsa şu an onlardan kat kat bü­yük zulüm ve isyan içinde bulunmaktadırlar.

İbn Teymiye yine bu bağlamda müslümanlara "Beni o tarafta (Tatarlar içerisinde) gördüğünüz de başımın üzerinde Kur'an-ı Ke­rim dahi taşısam öldürmekten çekinmeyin!" demiştir.

Üstadın tahrİfçilerin sınır tanımayan isteklerine, bid'atçılarm sapıklıklarına karşı islâm'ın yüceliğini savunma konusunda verdiği savaşa gelince, bu hususta kendilerinden sonra gelecekler için parlak bir numune olmuş, benliğini yeni baştan dinî bir ıs­lahtan geçirmeyi amaçlayan herkesin uyması gereken örnek bir tavır sergilemiştir. Islâmî öğretileri bulanıklaştıran sûfîlerle me­zarcılardan (ölülerden şefaat bekleyenler) oluşan bid'atçılara, dünyevî çıkar uğruna İslâmî kavramları saptıranlara karşı çetin bir mücadele başlatmış, her türlü sapmanın karşısına tek başına dikilip, iddia ve iftiraları çürütmüş, sığındıkları kaleleri ve surla­rı yerle bir etmişti. Başlarını sokacakları sığmak bulmayıp bütün hile ve tuzaklarının açığa çıktığını gören bİd'atçılar, son çare ola­rak devrin padişahına ve yargıçlarına sığınarak onları İbn Teymi-ye'ye karşı kışkırtmak zorunda kaldılar. Üstad onların bu çabala­rı yüzünden büyük sıkıntılara uğradı, işkencelerden geçti Şam ve Kâhire'de birçok kez hapse atıldı. Ancak bütün bu olumsuzluklar aktivitesi üzerinde menfi bir etki yapmamış, onu hakkı açıkça haykırmaktan alıkoymamış ti.

Nitekim bir keresinde Şam'da bulunan kral vekili, "Ahmediye fakirleri" diye adlandırılan grup hakkında kendisiyle pazarlığa girmişti. îbn Teymiye kralın vekili aracılığıyla kendilerini eleştir­mekten vazgeçmesini ve durumlarını onaylamasını isteyen bu gruba şu cevabı vermiştir:

Böyle birşey kesinlikle mümkün değildir. Müslümanım diyen her­kesin söz ve eylem olarak mutlaka Kitap ve sünnet çatısı altına gir­mesi gerekir. Bu iki kaynağın sınırları dışına kim çıkarsa, reddedil­melidir.

Bütün bu bid'atçı ve hurafeperest gruplar fırsat buldukça onun karşısında bİraraya geliyor, avam ve havastan tüm insanla­rı ona karşı kışkırtıyor bir sürü hile ve tuzaklar kuruyor hatta öl­dürme girişiminde bulunuyorlardı. O ise bütün bu yapılanlar karşısında, insanların en yüce şahsiyetlisi, en yumuşak huylusu olmayı ve peygamberlerin serdarı Hz. Muhammed'e (a,s) uyma­yı şiar edinmişti. Üstün geldiği ve kendilerini yenilgiye uğrattığı her seferinde onları affeder, kusurlarını görmezlikten gelir ve ba­ğışlardı.

Nitekim Kral Nasır bir keresinde, aleyhinde konuşan kadıları sürgüne göndermeyi veya boyunlarını vurmayı önererek şöyle demişti:

"Daha önce onlar sana karşı çıkıyor, aleyhine mücadele veri­yorlar, sana sıkıntı çektiriyorlardı, Şimdi dilersen onları sürgüne göndereyim ya da boyunlarını vurayım".

Üstad, kralın bu teklifini geri çevirerek "Bunları öldürecek olursan onlar gibisini bulamazsın." demiştir.

Buna karşılık kral sözlerini yineleyerek "Ama onlar sana iş­kence ediyor ve tekrar tekrar senin öldürülmeni istiyorlar." dedi­ğinde verdiği cevap şu olmuştur:

"Bana işkence eden kimse güvenlik içindedir; ama kim Allah ve Rasûlü'ne İşkence ederse, Allah ondan intikamını alır. Ayrıca ben kendim için bir başkasından yardım talebinde bulunmam".

Görüldüğü gibi sultan kendisine böyle bir öneride bulunma­sına rağmen o yine hasımlarına karşı yumuşak davranmış, suçla­rını görmezlikten gelmiştir.

Üstadın bu konudaki tutumunu, karşıtlarından birisi olan kadı İbn Mahîûf el-Mâlikfnin, hakkında söylediği şu sözler daha iyi açıklamaktadır:

Doğrusunu söylemek gerekirse îbn Teymiye gibi birine rastlamış değilim. Biz sürekli üzerine saldırıyor ama kendisine bir türlü güç yetİremiyorduk. O daima bize galip geliyordu. Buna rağmen hatala­rımızı yüzümüze vurmuyor, bizimle polemiğe girmeye tenezzül et­miyordu.

İşte sözler, üstadın şahsiyetinin yüksekliğini, güçlü olmasına rağmen yumuşak davranma ve bağışlamada ulaştığı derecenin kemalini gözler önüne sermektedir. Gerçi bu itirafta bulunan zat, Mısır ulemasından biri İdi. Şam'daki meslektaşları ise bu itirafla-n okumadıklarından sultanın huzurunda ona karşı dolaplar çe­virme, söz taşıma etkinliklerini sürdürüyorlardı. Bu yüzden de üstad yine hapse atılıyordu. Ama o yazılar yazmak ve fetvalar vermek suretiyle cihadını burada da sürdürüyor, bid'atçıların başlarına bombalar yağdırmaya devam ediyordu. Bu şekilde de başa çıkamayınca, son çavc olarak tüm yazı malzemelerine el ko­yup yazı yazmasını engellemeyi buldular. Üstad vefatına dek (Hicrî, 728) hapishanede bu hal üzere kaldı. Allah'ın rahmeti ve rızası onun üzerine olsun; Allah, onu razı olduğu yurtta yerleş­tirsin! Amin!¹

Üstadın Cenazesi

Üstada yapılan cenaze merasimi sadakatinin ve bıraktığı emane­tin en büyük tanığı idi; çünkü ondan Önce hiç kimsenin cenaze­sinde bu kadar insan toplanmamıştı. Çevre kentlerde yaşayan tüm insanlar akın akm cenazesine koşmuştu. Cenazesine gelip de ağlamayan tek bir kimse yoktu.

Ahmet b. Hanbel ne kadar doğru söylemişti:

"Bİd'atçılara deyinki: "Bizimle sizin aranızdaki ayrılığın gös­tergesi cenaze m er as im ler im izdir."; çünkü bir bid'atçı öldüğünde ölümün farkına bile varmaz. Sünneti ihya uğrunda cihad eden bîr mücahid'in vefatının açtığı boşluk ise tüm dünyada hissedi­lir.

İbn Kayyım üstad Şeyhülislâm îbn Teymiye'nin şöyle dediği­ni naklediyor;

Düşmanlarım bana ne yapabilirler ki; ben cennetimi ve gülistanımı yüreğimde taşıyorum, nereye gitsem sürekli benimle birliktedir; benden bir an olsun ayrılmaz. Benim hapsedilmem halvet, öldürül­mem şehâdet, sürgün edilmemse seyahattir.

Yine İbn Kayyım üstadı hakkında şöyle diyor:

Allah da bilir ki; sürekli karalama, saldırı ve tehdit altında bulunma­lara, hapse atılmalara rağmen ondan daha huzurlu bir hayat yaşaya­nı görmedim. O her türlü olumsuzluk ortasında bile insanların en hoş yaşayanı, yürekçe en geniş ve en ferah olanı, kalb yönünden en güçlüsü, kişilik açısından ise en tutarlısı idi. Sahip olduğu bu nimet­lerin parıltısı yüzüne yansırdı. Biz, şiddetli korkuya kapıldığımızda, şüphe ve endişeler taralından istila edilip de yeryüzü başımıza dar geldiğinde hep ona koşardık. Onu görür görmez tüm dert ve sıkın­tılarımız gider; sıkılma ferahlığa, zayıflık güçlülüğe, şüphe ise yakın ve itmi'nana dönüştürdü. Cenâb-ı Hak ne kadar doğru buyurmuş­tur:

Dikkat edin! Allah'ın dostlarına korku yoktur ve onlar üzülmeye­ceklerdir de!

Onlar ki inandılar ve muttaki oldular.

Dünya hayatında da ahirette de müjde onlara! Allah'ın kelimeleri değişmez. İşte bu, büyük kurtuluştur. (Yûnus, 10/62-64)²

ÖNEMLİ KAYNAKLAR

1- Zehebî, Tezkirat'ül-Huffâz, c. IV, S. 1496, Haydarâbâd, 1970.

2- Safdî, el-Vâfi bil-Vefeyât, c. VII, s.15-33, Viesbaden, 1982.

3- îbn Şâkir el-Kütbi, Fevât cl-Vefeyât, c. I, s. 73-80, Dar'ü- Sâdır, Beyrut, 1973.

4- tbn Kesir, el-Bidaye ve'n-Nihâye, c. XIV, s. 135-139, Mektebet'ül-Ârif, Beyrut, 1977.

5- İbn Receb, Zeyl-i Tabakât'ül-Hanâbile, c.II, s. 387-408; Matbaat'üs-Sünnet'ül-Mu-

.hammediye,1372 (Hicri].

6- İbn AbcT ül-Hâdî el-Hanbelî, d-Ukûd-üd'Düıriye min Menâkıb-ı Şeyhülislâm

Ahmed İbn Teymiye; Matbaat'ül-Medenî, 1983.

7- Hafız Ebû Hafs el-Bezzâr, el-A'lâm'üi-Aliyye fî-Menâkıb-ı Şeyhülislâm İbn Teymi-

ye.