Nur təFSİRİ

Bildirişlər 
 
1. Allaha Onun zatı, sifətləri, felləri baxımından heç bir oxşar yoxdur. 
2. Allah oxşarsızdır. Beləcə, varlıq aləmində kimsə ona şərik qoşula bilməz. 
1
“Təfsiri-novin” 
2
“Nəhayəte İbn Əsir” 
3
“Cinn”, 3 

---

327 
“FƏLƏQ” SURƏSİ 
 
(113-CÜ SURƏ; 5 AYƏ) 
 
OTUZUNCU CÜZ 
 
“FƏLƏQ” SURƏSİNİN SİMASI 
 
Məkkədə nazil olmuş bu surə 5 ayədən ibarətdir. Surənin adı onun 1-ci surəsindən 
götürülmüşdür. “Fələq” dedikdə yarılma mənası nəzərdə tutulur. 
Bütün şərlərdən Allahın pak zatına pənah aparılması surənin əsas məzmununu təşkil 
edir. 
Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Mənə bu vaxtadək nazil olmamış ayələr nazil 
olmuşdur. Onlar “Fələq” və “Nas” surələridir.” 
رلا ِللهٱ ِمْسِب
 ِنمْح
 
رلٱ
 ِمی ِح
 
"Rəhman və Rəhim Allahın adı ilə" 
 
Ayə 1, 2, 3, 4, 5: 
 َو﴿﴾َقَلَخ اَم ِ رَش نِم﴿﴾ِقَلَفْلا ِ بَرِب ُذوُعَأ ْلُق﴿
ِ رَش نِم َو﴿﴾ َبَق َو اَذِإ ٍقِساَغ ِ رَش نِم
﴾َدَسَح اَذِإ ٍدِساَح ِ رَش نِم َو﴿﴾ِدَقُعْلا يِف ِتاَثا ف نلا
 
“De ki, pənah aparıram sübh ağartısının Rəbbinə; yaratdıqlarının şərindən; 
hər yeri bürüməkdə olan gecənin qaranlığı şərindən; düyünlərə üfürən 
ovsunçuların şərindən; həsəd apardıqları vaxt həsədçilərin şərindən.” 
 
Nöqtələr 
 
◘“Fələq” sözü də “fəcr” sözü kimi yarılma mənasını bildirir. Bu söz gecə 
qaranlığının yarılması və sübh ağartısının görünməsinə işarədir.
1
◘“Ğasiq” dedikdə gecənin başlanğıcı nəzərdə tutulur.
2
Olsun ki, “ğasiq” dedikdə 
qaranlıq gətirən bütün mövcudlar nəzərdə tutulur. Mənəvi zülmətə səbəb olanlar da bu 
qəbildəndir. 
◘Şər insanlar öz planlarını həyata keçirmək üçün gecənin qaranlığından istifadə edir. 
Bu səbəbdən də gecənin şərindən Allaha pənah aparılır. 
◘“Nəffasat” sözü “nəfs” sözündəndir. Bu söz üfürmək mənasını bildirir. “Uqəd” 
sözü düyün mənasını bildirən “əqd” sözünün cəm formasıdır. 
◘Bütün şeylərdə şər ehtimalı var. Hətta elm və ehsan, şücaət və ibadət kimi müsbət 
şeylərdən bəla gözlənilir. Elmin bəlası təkəbbür, ehsanın bəlası minnət, ibadətin bəlası 
riya, şücaətin bəlası zülm-sitəmdir. 
1
“Ənam”, 96 
2
“İsra”, 78 

---

328 
◘Gözlənilən zərərlə bağlı üç nöqtə qeyd etmək olar: hücum hazırlığı, hücum üçün 
münasib fürsət, zəif nöqtələr. Bəli, düşmən hücuma hazırlaşır, qaranlıqdan və zəif 
nöqtələrdən istifadə edir. 
◘Mənfi təbliğat, şayiələr, qarşı tərəfi səbatdan salmaq üçündür. Necə ki, bəziləri 
vəsvəsələr və şəkk-şübhə yaratmaqla ərlə arvad arasına fitnə salır.
1
◘Allah hər şeyi xeyirli yaratsa da, düzgün yolda istifadə edilməyən şey şər gətirir. 
Dəmir xeyirdir. Amma bıçaq bıçaqdan sui-istifadə edildikdə şər törəyir. 
◘“Min şərri ma xələq” dedikdə yaranmışlar tərəfindən şərr nəzərdə tutulur. 
◘Təhlükələrdən Allaha sığınmaq təkcə sözlə hasil olmur. Bu istiqamətdə addım 
atmaq lazımdır. Peyğəmbər (s) əhli-beyti miskini, yetimi və əsiri doyurarkən deyirdilər: 
“Biz qiyamət günündən qorxuruq.”
2
Quran buyurur: “Allah da onları həmin günün 
şərindən xilas etdi.”
3
◘Bir şəxs öz zahiri çirkinliyindən Peyğəmbərə (s) şikayətləndi. Cəbrail nazil oldu və 
həmin şəxsə Allahın salamını çatdırıb dedi: “Allah buyurur ki, qiyamət günü Cəbrail kimi 
gözəl olmaq istəyirsənmi?” Həmin şəxs sevindi və qərara gəldi ki, bütün vacib və 
müstəhəb ibadətləri yerinə yetirsin.”
4
◘Mütləq bir şər yoxdur. Allah belə bir şər yaratmayıb. Şər gətirən istənilən bir işin 
xeyir tərəfi var. Necə ki, Mövlanə deyir: 
İlan zəhərində tapılır xeyir, 
Amma bəzən insandan zərər gəlir. 
Demək, nisbi olur dünyada pislik, 
Nəyəsə pis söyləmə birdəfəlik. 
 
◘Bəzi çətinlikləri şər saymaq olmaz. Bu çətinliklər təkamül səbəbidir. Mövləvi 
deyir: 
Torpağa sancdılar buğda dənini, 
Bircə dəndən götürdülər minini. 
Sonra dəyirmanda çəkdilər onu, 
Bişirdilər, dəyişdilər adını. 
 
Yenidən əzdilər dişləri ilə, 
Bir güc gəldi həm bədənə, həm əqlə. 
O can böyük eşqə qurban gedən dəm 
Yenə oldu hər şey torpağa həmdəm. 
 
◘Quranda tövsiyə olunur ki, insan öz zövcəsi ilə yaxşı rəftar etsin. Xoşlamadığınız 
kəsdə də lütflər ola bilər. Bəzən qadın gözəl olmasa da böyük övladlar tərbiyə edir. 
◘Bir çox çətinliklər insanların istedadlarını çiçəkləndirir. Çətinlik insanda səbr və 
müqavimət yaradır, onun qəlbini yumşaldır.
5
1
“Bəqərə”, 102 
2
“İnsan”, 10 
3
“İnsan”, 11 
4
“Bihar”, c. 22, s. 140 
5
“Əraf”, 94 

---

329 
◘Gecə ilahi insanlar üçün ibadət məqamıdır. Namərdlər isə gecədən fitnə-fəsad üçün 
istifadə edir. 
◘Dostluq rabitələrini qıran sözlərdən Allaha pənah aparmaq lazımdır. 
◘İnsanın Allaha pənah aparması Allahın ona sığınacaq verməsindən asılıdır. Əks 
təqdirdə pənah aparmaq faydasızdır. 
◘Bütün şərlər arasından üç şərin adı bu surədə qeyd olunur: gizlində və qaranlıqda 
şər; çirkin dillərin şəri; həsəd və rəqabət şəri. 
◘Bəzi qadınlar öz gözəllikləri və şirin dilləri ilə kişiləri öz qərarından daşındıra bilər. 
Bu halda onlar “nəffasat” nümunəsi olur. 
◘“Nəffasat” nümunələrindən biri də sehr-cadudur. Bu işi öyrənmək və əməl etmək 
haramdır. 
◘“Min şərri ma xələq” dedikdə bütün şərlər nəzərdə tutulur. Amma xüsusi 
əhəmiyyət daşıdığından üç şər ayrıca qeyd edilir. 
◘Bütün hallarda Allaha sığınmaq zəruridir. Hətta Quran oxuyanda Allahın şərindən 
Allaha sığın! 
◘“Fələq” surəsində ilahi bir sifətə işarə olunur. Bu Allahın “Rəbb” sifətidir. “Nas” 
surəsində isə əksinədir. Bir təhlükə müqabilində Allahın üç sifətinə pənah aparılır. Bu 
sifətlər Allahın Rəbb, Məlik və İləh sifətləridir.