2. Şam və Trablis ətrafındakı bayatlar Bayatlara məxsus bəzi kiçik oymaqlara XVI əsrdə Şam və Trablis ətrafında yaşayan türkmənlər arasında rastlanılırdı. Onlardan Şam ətrafında yaşayan oymaq çox kiçik olub sayı ancaq 39 ev idi. Trablis yörəsindəki oymaq isə biri 73, digəri 64 nəfər (vergi verən) olmaqla iki qola ayrılmiş və o bölgədəki səlluriyyə (salur) təşəkkülünə bağlı idi1. Bu bayat obalarının Hələb türkmənləri arasındakı ana boydan ayrıldıqları anlaşılır.
3. Boz-ulus bayatları XVI əsrdə boz-ulus arasında ancaq iki bayat oymağı vardı. Bunlardan biri əsil boz-ulus elatında, digəri isə boz-ulusun dulqədirli təşəkkülləri arasında idi. II Səlim dövründə yazılmış boz-ulus dəftərinə görə əsil boz-ulus qolundakı bayat oymağının əhalisi vergi verən 206 nəfərdən ibarət idi. Boz-ulusun dulqədirli qolunda olan və şam bayatı adlanan oymağın əhalisi isə 344 nəfər (vergi verən) idi2.
4. Dulqədirli bayatları (Şam bayatı) Dulqədirli elinə daxil olan bayatlar Şam bayatı adlanırlar. Adından da göründüyü kimi, bu bayat qolu Şimali Suriyadakı bayatlara mənsubdur. Həmin bayat qolunun böyük bir qisminin Boz-ox bölgəsində yurd saldığı bilinir. Bundan başqa, Yeni-eldə, ulu-yörüklər arasında və gördüyümüz kimi, boz-ulusun dulqədirli qolu içində də bəzi şam bayatı oymaqları vardır.
Şam bayatı oymağının diqqətəşayan bir cəhəti də onun qaçar boyunun təşəkkülündə oynadığı roldur, qaçar (İran qaynaqlarında qacar) boyuna dair ən qədim məlumat 897-ci ilə (1491/1492) aiddir. Bu tarixdə qacarlar əsasən Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində yaşayırdılar. Ağqoyunlu xanədanına mənsub olan və İbə Sultan adı ilə tanınan Dana Xəlil oğlu İbrahim bəy 987-ci ildə qacar ləşkəri ilə birləşərək, ağqoyunlu xanədanından Maqsud bəy oğlu Rüstəm bəyi hökmdar etmək üçün onu həbsə salındığı Əlincə qalasından çıxarmışdır3. İbə Sultan onu ağqoyunlu taxtına çıxardıqdan sonra 898-ci ildə (1492/1493) yenə qacar ləşkəri ilə birlikdə Gilana səfər etmişdi4. Daha əvvəl də deyildiyi kimi, ehtimal ki, qacar sözü bir şəxsin adı ilə bağlıdır. Qacarlar sonra Şah İsmayılın xidmətinə daxil olaraq səfəvi dövlətinin qurulmasında rol oynamışlar. Bu təşəkkül XVI əsrdə Şam bayatı, ağca qoyunlu, ağcalı və yıva obalarından meydana gəlmişdi. Bu oymaqların ana qolları Boz-ox bölgəsində yaşayırdı. Bu xüsus qacar boyunun Anadoludakı Yozqat bölgəsindən Azərbaycana ağqoyunlu dövründə getdiyinə heç bir şübhə yeri qoymur.
