molekulasidan hosil bo‘lgan poletpeptidlar va oligopeptidlarni mikroblar
hujayrasiga
kiritib peptidaza fermenti, yordamida parchalaydilar. (Oqsil
molekulasi kattaligi uchun mikroblar uni hujayrasiga kirita olmaydi, shuning
uchun ekzoferment yordamida parchalab, uning bo‘laklarini qabul qiladi).
Oqsillarning
hujayralardan
tashqari va hujayra ichida parchalanishi
quidagicha izoqlash mumkin.
A) Ammiakni chiqazish natijasida dezaminlanish
R). SN
2
SNNH
2
•COOH
→
R – Ch q ChCOOH Q NH
3
B) Oksidlanish dezaminlanish
R). SNNH
2
-COOHQ1/2 O
2
→
R – CO - COOH Q NH
3
V) kaytarilish dezaminlanish
R). SNNH
2
-COOHQ2N
→
R – CN
2
- COOH Q NH
3
G) Dekarboksillanish
R). SNNH
2
-COOH
→
R – CN
2
NH
2
QCO
2
Shu jarayonlardan keyin hosil bo‘lgan aminokislotalar minerallashadi
(treonin, metionin va x.k.) uglerod qoldiqlaridan esa
turli organik birikmalar
hosil bo‘ladi SO
2
chiqib ketadi. Bu anaerob va aerob sharoitlarida boradi.
Mikroblar faqat oqsillarni emas, nuklein kislotalarni ham parchalaydilar.
Ularning gidrolizlanishidan qand, fosfor kislotasi (purin asosli) adenin, guanin,
(pirimidin asosli) sitozin, urotsil, timin moddalari hosil bo‘ladi. Keyin jarayon
yana davom etib qand moddalari yana oksidlanib SO
2
va N
2
O hosil qiladi.
Shuningdek, mikroorganizmlar tomonidan mochevina,
gruppu kislota, xitin va
boshqa moddalar ham ammonifikatsiyaga uchraydilar.
Dostları ilə paylaş: