İKİNCİ İMAM
İkinci imam Həsən Müctəba (ə)-dır.
İmam Həsən və
imam Hüseyn (ə) Əli (ə)-la Peyğəmbərin (s) qızı
Fatimənin övladları idilər. Peyğəmbər (s) dəfələrlə
buyurmuşdur:
“Həsən və Hüseyn mənim övladlarımdır.”
Buna görə də Əli (ə) özünün başqa övladlarına
buyururdu:
“Siz mənim övladlarımsınız, Həsən və Hüseyn isə
Peyğəmbərin (s) övladlarıdır.”
2
Həzrət imam Həsən (ə) hicrətin 2-ci ilində Mədinədə
doğulmuşdur.
3
O, 7 ildən bir qədər artıq Peyğəmbəri (s)
görmüş və onun mehriban ağuşunda böyümüşdür. Anası
da Peyğəmbərin (s) vəfatından sonra üç, yaxud altı aydan
1 “Nəhcül-bəlağə”, 3-cü hissə.
2 “Mənaqib” (İbni Şəhraşub), 4-cü cild, səh-21 və 25;
“Zəxairul-uqba”, səh-67 və 121
3 “Mənaqib” (İbni Şəhraşub), 4-cü cild, səh-28; “Dəlailul-
imamət” (Məhəmməd ibni Cərir Təbəri, Nəcəf çapı, 1369-cu
h.q), səh-60; “Fusulul-mühimmə”, səh-133; “Təzkirətul-xəvass”,
səh-193; “Tarixi Yəqubi” (Nəcəf çapı, 1314-cü h.q.), 2-ci cild, səh-
204; “Üsuli Kafi”, 1-ci cild, səh-461.
228
sonra vəfat etmiş və o, atasının tərbiyəsi altında
olmuşdur.
İmam Həsən (ə) atasının şəhadətindən sonra Allahın
əmri və atasının vəsiyyəti əsasında imamət məqamına nail
oldu. O zahirdə də xilafət məqamında idi (bu məqam 6 ay
müddətində davam etdi) və o müsəlmanların işlərini
idarə edirdi. Bu müddətdə Əli (ə) və onun övladları ilə
qatı düşmən olan, uzun illərdən bəri xilafətə göz dikən
Müaviyə (əvvəlcə üçüncü xəlifənin intiqamını almaq
bəhanəsilə, sonra isə aşkar xilafət iddiası ilə) müharibəyə
başlayıb imam Həsən (ə)-ın xilafət mərkəzi olan İraqa
qoşun yeritdi. Tərəflər arasında müharibə başlandı. İmam
Həsən (ə)-ın ordu başçıları Müaviyə tərəfindən göndərilən
yüksək məbləğdə pulla satın alındı və ordu daxilinə
təfriqə düşdü;
1
nəhayət o həzrət sülh müqaviləsi
imzalamağa məcbur oldu və müəyyən şərtlərlə zahiri
xilafəti Müaviyəyə həvalə etdi.
2
Həmin şərtlərdən biri də
bu idi ki, Müaviyənin vəfatından sonra xilafət yenidən
imam
Həsənə
qayıtmalı,
ailəsinin
və
şiələrin
toxunulmazlığı hər bir cəhətdən təmin olunmalı idi.
Müaviyə bu yolla islam xilafətini ələ keçirdi. Sonra İraqa
daxil oldu, rəsmi və ümumi bir çıxışda sülh maddələrini
1 “İrşad” (Şeyx Müfid), səh-172; “Mənaqib (ibni Şəhraşub),
4-cü cild, səh-33; “Fusulul-mühimmə”, səh-144.
2 “İrşad” (Şeyx Müfid), səh-172; “Mənaqib (ibni Şəhraşub),
4-cü cild, səh.33; “Əl-imamətu vəssiyasət”, (Əbdüllah ibni
Müslim ibni Qüteybə), 1-ci cild, səh-163; “Fusulul-mühimmə”,
səh-145; “Təzkirətul-xəvass”, səh-197.
229
ləğv etdi
1
və mümkün olan hər bir vasitədən istifadə
edərək Əhli-beytə və onun şiələrinə ən ağır işgəncə
təzyiqləri rəva gördü.
İmam Həsən (ə) on il davam edən imamətinin bütün
dövrünü son dərəcə irticaçı vəziyyətlərdə, ağır və şiddətli
hadisələrdə yaşadı. Onun hətta öz evində belə
təhlükəsizliyi yox idi. Nəhayət 50-ci hicri ilində
Müaviyənin təhriki və öz həyat yoldaşının əli ilə
zəhərləndirilərək şəhid edildi.
2
İmam Həsən (ə) insani kamallarda atasının yadigarı və
əziz cəddinin kamil nümunəsi idi. Peyğəmbərin (s)
sağlığında qardaşı Hüseynlə birlikdə o həzrətin ağuşunda
idi. Bəzən Peyğəmbər (s) onları çiyninə mindirərdi.
Sünnü və şiələr Peyğəmbərdən (s) rəvayət etmişlər ki,
o həzrət Həsən və Hüseyn barəsində belə buyurub:
“Mənim bu iki övladım qiyam etsələr də, etməsələr də
imamdırlar.”
(Onların zahiri xilafət məqamında olub-
olmamalarından asılı olmayaraq, imamət məqamına
malik olmalarına işarədir.)
3
Peyğəmbərdən (s) və həzrət Əlidən (ə) imam Həsənin
öz atasından sonra imam olacağı barədə çoxlu hədislər
nəql olunmuşdur.
1 “İrşad” (Şeyx Müfid), səh-173; “Minaqib” (İbni Şəhraşub),
4-cü cild, səh-35; “Əl-imamətu vəs-siyasət”, 1-ci cild, səh-164.
2 “İrşad” (Şeyx Müfid), səh-174; “Minaqib” (İbni Şəhraşub),
4-cü cild, səh-42; “fusulul-mühimmə”, səh-146; “Təzkirətul-
xəvass”, səh-221.
3 “İrşad” (Şeyx Müfid), səh-181; “İsbatul-hüdat”, 5-ci cild,
səh-129 və 134;
|