QeybəT (ÖLÜ ƏTİ yeməK) Bakı-2010

4-CÜ HISSƏ

QEYBƏT DINLƏMƏYƏN HÖKMÜ
Qeybət etmək haram olduğu kimi qeybəti dinləmək də haramdır. Hətta qeybəti dinləmək qeybətdən daha qorxunc, cəzası isə daha ağırdır.

Cəmiyyətdə başqalarının qüsurlarını dinləməkdən zövq alanlar olmasa, əlbəttə ki, qeybət edəndə olmaz. Hələ qeybət edənin dediyi sözləri eşidəndə - Əhsən, çox maraqlıdır, sonra nə oldu? – kimi sözlərlə onu coşdurmaq və daha artıq qeybət etməsinə yol açmaq, qeybəti dinləyəni günahını qeybət edənin günahından çox, cəzasını isə ağır edər.

Müsəlmanın qardaşına ən çox ehtiyac duyduğu yer onun qeybəti edildiyi yerdir. Belə olan halda qeybəti edilən şəxs müdafiə olunmalı və açılan qüsurun üstü örtülməlidir. Bunun əvəzinə qeybət edən şəxsi dinləmək və zülmünə dəstək olmaq, səndən yardım istəyən şəxsi üzü üstə buraxmaq deməkdir.

Fəqihlər, qeybəti dinləməyin haram olduğu mövzusunda müttəfiqdirlər. Bunun da səbəbi bu mövzu haqqında hədilərin çoxluğudur.

İndi isə bu hədislərdən bəzisini gözdən keçirək:

Həzrət Muhəmməd (s) buyurur: «Qeybət dinləyən qeybət edən iki nəfərdən biridir».¹

İmam Əli (ə) də bir hədisində belə buyurur: «Qeybəti dinləyən qeybət edənlə ortaqdır».²

Bu hədisə isnad verərək bunu deyə bilərik ki, qeybət edən bir şəxs neçə qardaşının cəsədini yemiş sayılırsa, qeybət dinləyən də eyni çirkin işi etmiş bilinməklə bərabər həm bədənini həm də ruhunu qeybətlə zəhərləyərək Allahın rəhməti əvəzinə qəzəbini qazanmaqdadır.

İmam (ə) bir başqa hədisində belə buyurur: «Qeybəti dinləyən, qeybəti edən kimidir».¹

Bu hədisə isnad edərək qeybət edənin etdiyi günahla qeybəti dinləyənin etdiyi günahın eyni olduğunu deyə bilərik Demək, qeybət zinadan çirkin bir əməldir. Buna görə, qeybət edənin yaxşı əməlləri əks tərəfə keçər və ya hədər olar.

Bir başqa hədisdə də İman (ə) bu mövzunu daha aydın olaraq açıqlayıb belə buyurur: «Qardaşını müdafiə etmədən qeybətini dinləyən şəxsin günahı qeybət edənin etdiyi günahından yetmiş dəfə artıqdır».²

Qeybətin haram olduğunu bildiyi halda dinləyən şəxslərin iman və cəsarətlərindən şübhələnmək lazımdır.Allahın haram bildiyi sözləri dinləyən və bunları özunə halal edən şəxsdə imandan əsər belə qalmaz. Belə insanlarda cəsarət də olmaz. Bir zalımın zülmünü görüb ona mane olmaq əvəzinə kömək edən şəxsdə cəsarət ola bilərmi? Amma bunun əvəzində qeybət edənin qabağını kəssə, həm qeybət edən, həm dinləyən, həm də qeybəti edilən şəxs xilas olar. Əlbəttə ki, belə bir şəxs Allah yanında sevimli bir bəndə olar.

Bu mövzuda Həzrət Muhəmməd (s) buyurur: «Hər kim mömin bir qardaşının onun yanında hörmətdən salındığını (qeybətini edildiyini) görüb müdafiə edərsə, Allah da qiyamət günündə onun hörmətini qoruyar».³

Başqa bir rəvayətdə bu hədis belə qeyd olunmuşdur: «Allah da dünya və axirətdə o şəxsin hörmətini qoruyar».⁴

Rəsuli-Əkrəm (s) buyurur: «Hər kim qardaşının eybini örtərsə (qeybəti edildiyi zaman onu müdafiə edərsə), Allah da qiyamət günündə ona köməklik etməsi üçün bir mələyi vəzifələndirər».⁵

Həzrəti Muhəmməd (s) bir başqa hədisində belə buyurur: «Hər kim cəmiyyətdə din qardaşının qeybəti ediləndə bu qeybəti rədd edərsə, Allah da dünya və axirətdə bütün şərr qapılarını ondan uzaqlaşdırar. Amma gücü çatdığı halda din qardaşını müdafiə etməzsə, onun günahı qeybət edənin günahından yetmiş dəfə artıq olar».¹

İmam Sadiq bir hədisində qeybəti dinləyən haqqında belə buyurmuşdur: «Qeybət edən kafir, dinləyən və razı olan isə müşrikdir».²

Əbuzərr Həzrət Muhəmməddən (s) belə rəvayət edir: «Kimin yanında möminin qardaşının qeybəti edildiyi zaman qeybəti edilənə yardım edir və qeybətin qabağını alarsa, Allah da dünya və axirətdə ona yardım edər. Gücü çatdığı halda yardım etməzsə, o zaman Allah da onu dünya və axirətdə rəzil edər».³

Görüldüyü kimi hədisdə qeybətin qabağını kəsməyin lazım olduğu vurğulanır. Bəs bundan məqsəd nədir?

Deyilən sözlərin qeybət olunduğu açıqlanandan sonra qeybət edən əvvəlcə şirin dillə başa salınmalıdır. Məsələn, qeybət edən şəxsə «Sənin kimi möminə belə sözləri yaraşdırmıram. Çünki, belə sözlər Allahı qəzəbləndirər». - deyilməlidir.

Əgər qarşı tərəf qeybət etməkdə israr edərsə, o zaman qeybəti edilən tərəf müdafiyə olunmalıdır «Məsələn heç kəs məsum deyil, belə eyiblər hərkəsdə ola bilər. Amma onu sizin qınamanız çox böyük günahdır. Onun qeybətini etməkdənsə bu xətası üçün onu Allahdan bağışlanmasını diləyək». - deyilməlidir. Əks təqqirdə, edilən gunaha dinləyicidə şərik olur. Həzrəti Muhamməd (s) bu mövzu ilə əlaqədər olaraq belə buyurur: «Qeybət qarşısında susan qeybət edənlər ortaqdır».⁴