Ramiz ƏSKƏr türk xalqlari əDƏBİyyati oçerkləRİ-1 Bakı – 2011
Yüklə 3,82 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- AYRILMA DİLİNDƏN, XALQIM!
- İÇİNDƏKİLƏR
- Abdulla Şahbəndə 119
- Oraz Yağmur 279
- Ramiz Əskər. Türk xalqları ədəbiyyatı oçerkləri-1. Bakı, MBM, 2011, 320 s.
| QAQAUZ MİLLİ HİMNİ*
Gəldi zaman - bayrağı qaldır, Dalğalandır, rüzgar onu. Qavalları kəskin çaldır, Doğar xalqın aydın günü! Naqərat: İnsana lazım Vətən, Xalqına qalsın damar, Qanında dədə səsi Uzaqdan evə çəksin. Bucaqda danlar açıq - Şanlı olsun qardaşlıq.**
Yarıb qara buludları. Yaşamağa qüvvət verər Ana yurdun gur suları. Naqərat: İnsana lazım Vətən, Xalqına qalsın damar, Qanında dədə səsi Uzaqdan evə çəksin. Bucaqda danlar açıq - Şanlı olsun qardaşlıq. _______
*22 iyul 1990-cı ildə keçirilən Qaqauz xalqının konqresində qəbul edildi. **Birinci variant: "Bucaqda açıq danlar - Qalxınsın qaqauzlar".
Alaraq Balkanları, Əzərək düşmanları Burada dövlət qurmuş. Əzəldən var adətlər: Xıdır Elləz, Qasım var. Bozqurdum bizə baxar – Dədədən qalmış onlar. Yaşa, yaşa mənim xalqım! Yaşa, yaşa mənim xalqım! Yaşa, Qaqauziyam mənim!
Mənim Oğuz millətim, Yox etməz səni kimsə – Qanımızla birləşdik! Bayraqda rəngi mavi Həm də var bir Canavar. Bucaqda açıq danlar – Qalxındı Qaqauzlar. Yaşa, yaşa, mənim xalqım! Yaşa, yaşa, mənim xalqım! Yaşa, Qaqauziyam mənim!
Xalqımızla birlikdə. Deyəlim biz hər zaman: «Var olsun şanlı Vətən!» Əbədi dövlət qurduq, Yaşasın Qaqauzluq! Mavi rəngli bu bayraq Min il dalğalanacaq! Yaşa, yaşa, mənim xalqım! Yaşa, yaşa, mənim xalqım! Yaşa, Qaqauziyam mənim!
Mən diz çöküb yalvarıram, Oğullarına öyüd ver... Buna görə dua edirəm, Ayrılma dilindən, xalqım!
Ana dili yerdə yaşar. İnan ki, o edər yardım Səni əzmək istəsələr, Ayrılma dilindən, xalqım!
O zaman səni sayarlar, Həm də haçan övladların Ata-ananı səslərlər! Ayrılma dilindən, xalqım!
Bu torpaqda bu dil qalar! Çünku bu dil sənin qanın, Yaşamana qüvvət verər! Ayrılma dilindən, xalqım!
Son sözü sənə sölyərəm, Oğullarına öyüd ver... Mən diz çöküb yalvarıram: Ayrılma dilindən, xalqım!
Sən mənə həyat verdin. Kədərdə cana yardım. Ana dilimdə əmin. Xalqımı bir yerdə tutarsan, Yaratmağa ihlam verərsən. Sən sevdamsan, sən acım, Dədədən qalan dilim. Gül kimi öz lafların: Həm qıvraq, həm gül kimi. Yaraşırlar cümləyə. Yaraşırlar dünyaya. Sən arı, duru çeşmə. Sən - dirəksən ömürə. Sən - sancım, ana dilim, Torpaq üzündə yerin. MƏMLƏKƏT Neçə məmləkət dəyişdirdin Bu yerdə, dədəm mənim? Nə qədər əzab çəkdin, Onu bilir yorğun tənin. Hansı millət belə tale Yaiadı bu dünyada? Uşaqlarına təməl - Buraxdı yer üzündə? Nə qədər səbr, umud Yaxına buraxmadı səni? Neçə dəfə qara bulud Yerə damla-damla qan sərpdi? Nə qədər qıtlıq, ayaz Biçdi tarlalarını? Nə qədər savaş, döyüş Qırdı oğullarını? Amma sən, dədəm mənim, Gündən-günə kök atdın. Qorudun qaqauzları, Bucaqda xalq yaratdın. BUCAĞIM Nə əginsən, Bucağım,- Sən əbədi məmləkət. Alacadır torpağın, Quraqlıqdan bərəkət. Bir payın - yaşıllıq. O birisi - çöllük. Sanki yox heç dirilik? Sanki deyil o soluq? Çox zordu xalqıma Qaldırmağı qırları, Qıtlıqda sulamağı Ömürsüz canını. Diz çokərək saymalı Sinəndə neçə çatlaq, Göz yaşınla böyütməli Sünbül, həm başaq... ACLIQ 1946-47-ci illərdə sovet hökuməti tərəfindən aclığa məhkum edilən qurbanların əziz xatirəsinə Yağmur yağırdı hardasa, Bucaqda və uzaqlarda. Torpaq olmuşdu löhmə, Bitmişdi su bulaqlarda. «Toxum üçün qalmış buğda, O da çox azca, bir çərək. İnan, heç nə yoxdur, heç nə, Bala, yoxdur, istəmə çörək». Ana çırpınır quş tək, Hardan gəldi bu bəla? Uşaq eşitmir: «Ver yemək, Çörək ver, ana, çörək!» Bitdi taxıl, bitdi ərzaq, Bir şey qalmadı rəfdə.. Nə amansız, müdhiş bəla, Söndü canlar hər tərəfdə. Kim bilir, aclıqdan neçə insan Getdi torpaq altına? Neçə uşağın alnından Öpmədi nəcib ana. Ağla, ürəyim, ağla…
Ozüm də Göy Oğuzam! Buna da çox şadam! Pis odur ki, xalqım Bilmir bu gerçəyi, Öz dərin köklərini. Sanki hamı sehirli, Hər bir köşədə, Təkrarlayıb söyləyir: "Mən qaqauzam, yəni QAQAM uz" Düşünmədən, yəni ki, Qaqa dimdik deyil, Amma bu sözün Olursa-olsun Daha başqa bir mənası…
Bu yorğun darvazana. Mənə küsülü baxma! Xeyli alçalmış damın, Səni yük kimi sıxıb, Gör neçə illər keçib, Yox baxanın, adamın. Necə çatlamış təndir. Qocaman akasiya, Tut ağacı yerində... Bəs tutunu kim yeyir? Hamımız pərən-pərən, Yanında anam-atam, Yox evdə nə ins, nə cins... Anlar keçir beynimdən... Diz çökürəm qapında, Darıldın mı oğluna? Anladım, bura yerim! Göndərmə məni geri... ADDIMLAR 33 addım cənnətə, 33 addım cəhənnəmə, Sırf bunlar qaldı məndə. Hansı imiş son addım? Anladımmı onu? Anladım...
Digər otuzu - günahım. Üçlə üç də - mənim işlərim. Sonun sərhəddi də bəlli, Rüzgarlar gətirər səsləri.
Onlara illər qovuşdu, Günəşlər batıya vardı... Saatlar yürüyər yavaş - Onlar sırf mənə yoldaş.
Uddu səsləri göylər... Su ilə doldu izlər, Avaz da getdi, əridi. Nə pisdir əcəlin əsməsi?..
Günəşlər, avazlar, batılar, Göylərlə izlər, həm sular, Kərtiklər, əcəllər... Hamısı bunlar: Addımlar, addımlar, addımlar... OTUZ BEŞ YAŞINDAYAM Yaşlar otuz beş oldu, Tərəziyə nə qoyuldu? Bir tərəfdə - keçmişim, O biri tərəfdə gələcəyim. İbrə durar ortada, Tən gəldi qüvvələr... Keçmiş gələcəyi ənsələyər. Yaşlar otuz beş oldu. Arxada uşaqlıq, gənclik, Ailə, məktəb, evlənmək, Kitablar, qəzet, dərgi. TV'dəki verilişlər. Mağazalarda bir neçə boş çəllək... Dostlarım da küsdü neçəsi. Yaşlar otuz beş oldu...
Hey götürər məni geri. Araba yanında yalnız qaldın, Unutmaram o lövhəni. O gün siftə getdim yola, Yol ayrıcından keçirdi baxış. Geri baxdım: durur anam, Gür saçları da daranmış. Uçdu zaman. İllər keçdi! O illər bir daha dönərmi geri? Yalnız o yumruq, yalnız o baxış, Bütün saçları birdən ağarmış... ŞƏN OYNAR QAQAUZLAR Hər yanım - altın başaq! Bərəkət zəngin, bir bax! Onu böyütdü insanlar - Şərəmət qaqauzlar. Ötər, ötər qavallar - Şən oynar qaqauzlar! Sarsılar evlər, binalar- Nə oynar qaqauzlar! Burada mələk qızlar - Qaragöz qərənfillər! Açıq canlı, ürəkli, Baxışları günəşli! Ötər, ötər qavallar - Şən oynar qaqauzlar! Şənlikdən daşar toylar - Nə oynar qaqauzlar! Yeməklər dadlı, sıcaq - Utanma, buyur, qonaq! Qıvırmalar təndirdən! Qovurmalır atəşdən! Daşar, daşar fincanlar - Şən oynar qaqauzlar. Hey, buyurun, a dostlar! Qonaq edər qaqauzlar! MAHNİ KİMİ Bu dərənin uzunu, Enib qırım buzunu. İlk bahar tez gəlməsin, Yer buzu görə bilsin. Bu sevdamın yolunu, Tapım-görüm boyunu. Dağlar xəzan görməsin, Umud məndən qaçmasın. Bu alovlu duyğumu, Gecəm alsın uyğumu. İllərim qıt olmasın, Sevda-qismət ölməsin. XƏRÇƏNG (uşaq şeiri) Çayırda, bayırda
toplanış. Orada
heyvanlar toplanmış. Yuxardan çox quşlar qonmuşlar. Göllərdən balıqlar gəlmişlər. Nə gözəl bir ahəng. Məclisə gecikmiş Balaca bir xərçəng. Çatallı bacağı
sarılı. Zavallı!
Sürətlə İrəli tələsər, Bəs niyə önə yox Geriyə o gedər? R a m i z Ə S K Ə R 1 0 yanvar 1954-cü ildə Amasiya rayonunun Qaraçanta kəndində müəllim ailəsində anadan olmuşdur. M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini bitirmişdir (1978). Azərbaycan radiosunda redaktor (1978-83), Azərbaycan, türk, ərəb, fars, ingilis, fransız və alman dillərində çıxan «Azərbaycan bugün» jurnalının baş redaktoru (1983–84), kiril, latın və ərəb əlifbaları ilə nəşr olunan «Odlar yurdu» qəzetinin baş redaktoru (1984-91), «Hürriyet» qəzetinin (İstanbul) Azərbaycan üzrə xüsusi müxbiri (1991-93), Xarici Turizm Şurasının idarə rəisi (1993-94), «XXI əsr» qəzetinin baş redaktoru (1994–96), «Yeni Forum» jurnalının (Ankara) Bakı təmsilçisi (1993-97) olmuşdur. 1997-ci ildən Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin baş katibidir. Bakı Dövlət Universitetinin bədii tərcümə elmi-tədqiqat laboratoriyasının müdiri, AMEA Folklor İnstitutunun baş elmi işçisidir. Filologiya elmləri doktorudur. «Qızıl qələm», «Həsən bəy Zərdabi», «Humay», Küveytin «İslama xidmət», Türkiyənin «Yeni Orhun» və «Türk dünyasına xidmət», Özbəkistanın Babur adına beynəlxaq mükafatı və Türkmənistanın «Altın əsr» mükafatları laureatıdır. Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin, Beynəlxalq Mətbuat İnstitutunun (İPİ, Vyana) üzvüdür. Azərbaycanın Əməkdar jurnalistidir. Türkologiya, ədəbiyyat, tarix və jurnalistikaya dair kitablar yazmış, türk, rus, özbək, uyğur, türkmən, qaqauz, tatar dillərindən tərcümələr etmişdir. Avrasiya Tərcüməçilər Birliyinin (Ankara) sədri seçilmişdir (2010).
2. Qutadğu bilig. Bakı, Elm, 2003, 320 s. 4. Mahmud Kaşğari və onun «Divanü lüğat-it-türk» əsəri. Bakı, MBM, 2008, 432 s. 5. Mahmud Kaşğarinin 1000 illik yubileyinə 1000 biblioqrafik göstərici. Bakı, MBM, 2008, 96 s. 6. Mahmud Kaşğarinin «Divanü lüğati-it-türk əsəri üzrə biblioqrafik və qrammatik göstərici. Bakı, MBM, 2008, 192 s. 7. Mahmud Kaşğari və onun «Divanü lüğat-it-türk» əsəri. Bakı, MBM, 2009, 532 s. 8. Mahmud Kaşğarinin «Divanü lüğat-it-türk» əsərinin tədrisi. Bakı, MBM, 2010, 112 s.
2. M.B.Məmmədzadə. Milli Azərbaycan hərəkatı. Bakı, Nicat, 1991, 248 s. 3. Faruq Sümər. Oğuzlar. Bakı, Yazıçı, 1992, 432 s. 4. Yusif Balasağunlu. Qutadğu bilig. Bakı, Azərnəşr, 1994, 492 s. 5. Murad Tağı. Həyatım. Bakı, Oka Ofsət, 1998, 92 s. 6. Erik Fichtelius. Jurnalistikanın on qızıl qaydası. Bakı, AJB, 2002, 192 s. 7. Bahəddin Ögəl. Türk mifologiyasi. Bakı, Səda, 2004, I cild, 626 s. 8. Mahmud Kaşğari. Divanü lüğat-it-türk. Bakı, Ozan, 2006, I cild, 512 s. 9. Mahmud Kaşğari. Divanü lüğat-it-türk. Bakı, Ozan, 2006, II cild, 400 s. 10. Mahmud Kaşğari. Divanü lüğat-it-türk. Bakı, Ozan, 2006, III cild, 400 s. 11. Mahmud Kaşğari. Divanü lüğat-it-türk. Bakı, Ozan, 2006, IV cild, 752 s. 12. N.Ozerov. İlham Əliyev: Mən Azərbaycanıma inanıram. Bakı, Azərnəşr, 2007, 376 s. 13. Махмуд Кашгарский. Дивану лугат ит-тюрк. Баку, МБМ, 2009, I том, 512 с. 14. Махмуд Кашгарский. Дивану лугат ит-тюрк. Баку, МБМ, 2009, II том, 400 с. 15. Махмуд Кашгарский. Дивану лугат ит-тюрк. Баку, МБМ, 2009, III том, 492 с. 16. Oraz Yağmur. Qarabağlı ananın ağısı. Bakı, MBM, 2009, 84 s. 17. XX əsr özbək şeiri antologiyası. Bakı, MBM, 2009, 96 s. 18. Molla Nəfəs. Bu məkana gəlmişəm. Bakı, MBM, 2010, 160 s. 19. Molla Nəfəs. Seçilmiş əsərləri. Bakı, MBM, 2010, 240 s. 20. Todur Zanet. Ana dilim. Bakı, MBM, 2010, 104 s. 21. Məxdumqulu Fəraqi. Seçilmiş əsərləri. Ankara, 2010, 448 s. 22. Türk ədəbiyyati tarixi. Bakı, MBM, 2010, I cild, 602 s. 23. Türk ədəbiyyati tarixi. Bakı, MBM, 2010, II cild, 658 s. 24. Nurməhəmməd Əndəlib. Şeirlər, poemalar, dastanlar. Bakı, MBM, 2011, 292 s. 25. Zəhirəddin Məhəmməd Babur. Seçilmiş əsərləri. Bakı, MBM, 2011, 328 s. 26. Sultan Hüseyn Bayqara. Divan. Bakı, MBM, 2011, 248 s. 27. Abdulla Tukay. Millətim. Bakı, MBM, 2011, 268 s. 28. Mehri Xatun. Divan. Bakı, MBM, 2011, 368 s. 29. Zəhirəddin Məhəmməd Babur. Baburnamə. Bakı, BXQR, 2011, 432+32 s. 30. Qurbanqulu Berdimühəmmədov. Axaltəkə atı – iftixarımız və şöhrətimiz. Bakı, CBS, 2011, 232 s. 31. Türkmən şeiri antologiyası. Bakı, MBM, 2011, 400 s. 32. Abdulla Şahbəndə. Seçilmiş əsərləri. Bakı, MBM, 2011, 104 s. 33. Türkmən müəmmaları, deyişmələri və vücudnamələri. Bakı, MBM, 2011, 128 s. Türkcə, rusca, almanca və ermənicə bilir. e-mail: ramizasker@gmail.com
Ön söz 3
Səlcuqlu dövrü türk ədəbiyyatına ümumi baxış 5 Sultan Hüseyn Bayqara 13 Şeirləri 28 Risalə 36 Mehri Xatun 41 Şeirləri 51 Zəhirəddin Məhəmməd Babur 61 Şeirləri 87 Nurməhəmməd Əndəlib 98 Şeirləri 106 Abdulla Şahbəndə 119 Şeirləri 127 Məxdumqulu Fəraqi 137 Şeirləri 167 Molla Nəfəs 185 Şeirləri 195 Abdulla Tukay 208 Xatirələri 217 Şeirləri 235 Məcid Qafuri 250 Şeirləri 259 Qasım Amanjolov 264 Şeirləri 272 Oraz Yağmur 279 Şeirləri 283 Todur Zanet 293 Şeirləri 299 TürkSOY kitabxanası seriyası: 16 AMEA Folklor İnstitutu Elmi Şurasının qərarı ilə çap olunur Redaktor: AMEA-nın müxbir üzvü, Prof. Dr. Tofiq HACIYEV Ramiz Əskər. Türk xalqları ədəbiyyatı oçerkləri-1. Bakı, MBM, 2011, 320 s. Korrektor: Leyla Texniki redaktor: Ülvi Arif Kompüterdə yığdı: Solmaz Əskərova Dizayner: Ceyhun Əliyev ________________________________________ Çapa imzalandı: 09.09.2011 Formatı: 60x84 Həcmi: 20 çap vərəqi Tirajı: 500 ədəd MBM MMC mətbəəsində çap olundu. 1 İsmail H. Uzunçarşılı. Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri. Ankara, TTK, 1988, s. 259-262. 2 Tаhsin Banguoğlu. Kaşgariden Notlar II: Oğuzlar ve Oğuzeli Üzerine // Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, Belleten, 1959, c. 1-26, yеnə оnun: Kaşgariden Notlar III: Oğuzlar Lehçesi Üzerine // Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, Belleten, 1960, s. 23-48; Ramiz Əskər. Mahmud Kaşğari və onun «Divanü lüğat-it-türk» əsəri. Bakı, MBM, 2008, s. 124-139. 3 Ahmet B. Ercilasun. Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi. Ankara, Akçay y., 2006, s. 438. 4 Zeynep Korkmaz. Selçuklular Çağı Türkçesinin Genel Yapısı // Türk Dili Araştırmaları - Belleten-1972, s.17-34; Erdoğan Merçil. Selçuklular ve Türkçe // Belleten Der., C. LXVII, 2003, Nu. 248, c. 111-117. 5 Hasan Köksal. Battal Gazi Destanı. Ankara, Hece y., 2003. 6 Necati Demir. Danişmend-name. Ankara, Akçağ y., 2004. 1 Mikail Bayram. Anadoluda Telif Edilen İlk Türkçe Eser Meselesi / Destursuz Bağdan Üzüm Yiyenler. Konya, Kömen y., 2004, s. 107-113. 2 Mecdut Mansuroğlu. Mevlana Celaleddin Rumide Türkçe Beyit ve İbareler // Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten-1954, s. 207-220. 3 Şinasi Tekin. 1343 Tarihli Bir Eski Anadolu Türkçesi Metni ve Türk Dili Tarihinde Olga-Bolga Sorunu // Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 1973-74, s. 70. 4 Reşid Rahmeti Arat. Anadolu Yazı Dilinin Tarihi İnkişafına Dair / Makaleler (hаz. Osman F. Sertkaya), Ankara, TKAE y., 1989, s. 317-318. 5 Ahmet B. Ercilasun. Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi. Ankara, Akçağ y., 2004, s. 441-442. 6 Faruq Sümər. Oğuzlar (tərcümə edən: Ramiz Əskər). Bakı, Yazıçı, 1992, s. 567-594. 1 İzzəddin Həsənoğlu / Azərbaycan klassik ədəbiyyatı kitabxanası. 20 cilddə. III cild, Bakı, Elm, 1986, c. 24-25. 2 Ahmet B. Ercilasun, həmin əsər, s. 439. 1 Ahmet B. Ercilasun, həmin əsər, s. 439. 2 Metin Akar. Şeyyad Hamza Hakkında Yeni Bilgiler // Marmara Üniv. Türklük Araştırmaları Der., 1987, Nu. 2, s. 1-14. 3 Alpay Günay Kut. Yazmalar Arasında-II // Osmanlı Araştırmaları Der., 1988, Nu. 7-8, s.183; Ömer Faruk Akün. Divan Edebiyatı / TDV İslam Ansk., C. IX, İst., TDV y., 1994, s. 393; Hikmet İlaydın. Anadoluda Klassik Türk Şiirinin Başlanğıcı / Makaleler (hаz. Nihal İlaydın), Ank., TDV Matb., 1999, s. 57-67. 4 Osman F. Sertkaya. Ahmed Fakih / TDV İslam Ansk., C. II, İst., TDV y., 1989, s. 65-67. 5 Ahmed Fakih. Kitabu Evsaf-i Mesadici»ş Şerife (haz. Hasibe Mazıoğlu). Ank., TDK, 1974. 1 Kemal Yavuz. Gülşehrinin Mаntıkut-Tаyrı (Gülşen-name), Ank., Kırşehir Valiliği y., 2007; Müjgan Cunbur. Gülşehri ve Mantıkut-Tayrı. AÜ, Ank., 1952 (basılmamış dr. tezi). 1 Kemal Yavuz. Garib-name. I-II (Tıpkıbasım-Karşılaştırmalı Metin ve Aktarma), Ank., TDK y., 2000, s. 955. 2 Nordtmann. Suheil und Nevbahar. Hannover, 1925; Tahsin Banguoğlu. Altosmanische Sprachstudien zu Süheyl ü Nevbahar. Breslau, 1938; Cem Dilçin. Mesud ibn Ahmed. Süheyl ü Nevbahar. İnceleme-Metin-Sözlük. Ank., 1991. 1 A.Zajacskovski. Etüdes sur la langue veielle-Osmanlie. Krakov, 1934. 2 İsmail H. Uzunçarşılı. Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri. Ankara, TTK, 1988, s. 216-217. 3 İsmail H. Uzunçarşılı, həmin əsər, s. 219. 1 Baburname. Ankara, 1985, s. 252-253. (Rəşid Rəhməti Aratın tərcüməsi). 1 Бабур-наме. Ташкент, 1958, стр 212. (Mixail Salyenin tərcüməsi). 1 Навоий ва адабий таъсир масалалари. Ташкент, 1968, бет 109. 2 Хайитметов А. Навоий дахоси. – Тошкент, 1970, 133-141 сах. 1 Бобурнома. Тошкент, 1989, бет 160-165. (Nəşrə hazırlayan: Pərsə Şəmsiyev). 1 Türk ədəbiyyatı tarixi. Bakı, MBM, 2010, I cild, s. 22. (Nəşrə hazırlayan: Ramiz Əskər). 2 Yenə orada, s. 67. 3 Bet 209, 1941 عليشير نوايي، مجالس النفايس، تاشكند 1 Бобурнома. Тошкент, 1989, бет 148. 1 Soltan Hüseýin Baýgara. Divan. Aşqabat, 2005, 224 s. (Nəşrə hazırlayan: Annaqubran Aşırov). 2 Мир-Али-Шер. Ленинград, 1928, стр. 171-172. 3 Хүсайн Бойкаро. Девон Рисола. Тошкент, 1968. (Nəşrə hazırlayanlar: Ş.Qəniyeva, Ş.Abdullayeva). 4 Soltan Hüseýin Baýgara. Divan. Aşqabat, 2005, 224 s. 5 Sultan Hüseyn Baykara. Divan. Bakı, 2011, MBM, 248 s. 1 Soltan Hüseýin Baýgara. Divan. Aşqabat, 2005, 224 s. 2 Хамид Арасли. Хүсайн Бойкаро рисоласи хакида// Узбек тили ве адабиёти, 1966, №3, 6 бет. 1 Məxdumqulu Fəraqi. Seçilmiş əsərləri. Bakı, 2010, s. 390. (Nəşrə hazırlayan: Ramiz Əskər). 1 Мыралы. Ашгабат, Түркмендөвлетнешир, 1948; Мыралы хем Солтансөйүн (дессан). Ашгабат, 1992; Мыралы ве Солтансөйүн (роваятлар). Ашгабат, 1994. 2 Soltan Hüseýin Baýgara. Divan. Aşqabat, 2005 1 А.А.Семенов Персидская Новелла о Мир-Али-Шире «Невои». Бюлетень, Средне-Азиатского Госуниверситета, Вып. 13, Ташкент, 1926, 177-185 стр. 1 Bax: Nazan Bekiroğlu. Osmanlı’da Kadın Şairler / Osmanlı. C. IX, Ankara, Yeni Türkiye yay., 1999; Zehra Toska. Divan Şiirinde Kadın Şairlerin Sesi / Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul, KTB yay., 2006. 1 Mujgan Cunbur. İmadül-cihad ve XVI. Yüzyıl Kadın Şairlerinden Ayşe Hübbi Kadın // IX Türk Tarih Kongresi, Ankara, TTK yay., 1988, s. 901-913; Türk ədəbiyyatı tarixi. Türkcədən uyğunlaşdıran və sonsözün müəllifi Ramiz Əskər. Bakı, MBM, 2010, I cild, s. 53-54. 1 İsmail Erünsal. Türk Edebiyatı Tarihinin Arşiv Kaynakları. II. Bayezid Devrine Ait Bir İn’amat Defteri // Tarih Enstitüsü Dergisi, X-XI, 1979-1980, s. 303-342. 1 Aşik Çelebi. Meşairü’ş-şu’ara (İnceleme-Tenkitli Metin), (haz.: Filiz Kılıç). GÜ SBE, (basılmamış doktora tezi), Ankara, 1994, s. 440. 1 Sennur Sezen. Türk Safo’su Mihri Hatun. Ankara, 2005, Kapı yay. 1 E.İ.Muştakova. Mixri xatun. Divan. Moskva, Nauka, Qlavnaya redaksiya Vostoçnoy literaturı, 1967. 2 Gülşen Kaya. Mihri Hatun’un Divan Tahlili. FAÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, TDE Anabilim Dalı, Elazığ, 2010. 3 Mähri hatyn. Divan. Aşqabat, 2004. 1 Püştü pənah – arxa, himayə 1 Oşol – o, həmin 2 Bəsa – ayrı 3 Nə tanq – nə əcəb; nə qəm 4 Zəf – zəiflik, xəstəlik 1 Göz tutma – gözləmə 2 Nəfy – inkar, rədd 3 Məhzun – hüznlü, kədərli 4 Varı – bütün 1 Peykan – oxun ucluğu 2 Heyvan suyu – abi-heyvan, dirilik suyu 3 Ök – əski türkcədə şiddətləndirmə ədatıdır; yetgəc ök – yetən kimi dərhal 4 Yanlığ – kimi, təki, bənzər 5 Kan – mədən 1 Nəxl – xurma ağacı 2 Bar – bar, meyvə 3 Hirman – məhrum olma, əl üzmə; qovulma 4 Cəngində – cəngində, əlində 6 Çəng – musiqi aləti 7 Cüz – qism 8 Övraq – vərəqlər 9 Mötad – adət, adətkərdə 2 Dud kimi – tüstü kimi 3 Piçü xəm – qıvrım, buram-buram 4 İxtilat etmək – danışmaq, söhbət etmək 5 Yaxmaz – yaraşmaz 1 Parsa – pəhrizkar; mömin 2 Yanlığ – kimi 1 Dəm qılmaq – sıxılmaq 1 Yara, mana – yara və mənə 2 Yara, mana – ey yar, mənə 3 Yara mana – mənə yara (vurdu) 4 Yara mana – (dərmanı) sürt mənə 1 Çin – Çin (ölkəsi) 2 Çin – yaxşı 3 Çin – doğru, yalan olmayan 1 Kaysarıya – qeysəri (gözələ), qeysərə layiq 3 Kaysarıya – Kayseri (şəhərinə) 4 Tağ – dağ; tağ 5 Tağ - sahib 6 Tağı – dəxi 7 Ayarım - əsirgədiyim 8 A, yarım - yarısını 9 Bilmənəm – bilmirəm 10 Bil, mənəm – bil ki mənəm 11 Bilmə nəm – nəm bilmə, sadəcə nəm sayma 1 Zillə – (burada) zil (bəmin zili). 2 Hüllə – paltar. 1 Nil – lülə. 2 Qalla – taxıl. 3 Ütün – xəcalət, utanma. 4 Sillə - çalma, sarıq, əmmamə. 1 Baydalığı – bayda, varlıda olması. 2 Saydalığı – dayaz yerdə olması. 3 Qarkı – kərgədan. 1 Dörd de-nin bir ze-də olduğu. 1 Əski stillə 14 aprel 1886-cı ildə (bu və sonrakı qeydlər tərcüməçiyə aiddir). 1 «Üç ev» deməkdir. 1 Kəlləpuş – baş örtüsü, tatar araxçını. 1 Kazan Kremlindəki Süyümbikə bürcü. 1 «Fəvaqih ül-cələsa» məşhur tatar maarifçisi Qəyyum Nasirinin 1884-cü ildə tərtib etdiyi ədəbiyyat və folklor məcmuəsidir. 1 Məmmədvəli və Əzizə nəzərdə tutulur. 2 «Məryən ana» – muncuqdan, kiçik mərcanqulağından və s. ibarət həmayıldır, inama görə, uşağı gözdəymədən qoruyur. 1 Sajın – 3 arşına və ya 2,134 metrə bərabər uzunluq ölçüsü. 1 Uçmaq – cənnət. 1 Yabılmaq – bağlanmaq. 2 Barı – hamısı. Yüklə 3,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|