| «bir imam idi» (ən-Nəhl: 120) – ayəsindəki imam (ərəb. ümmət) sözü, örnək, rəhbər, göstəriş verən, xeyirə çağıran və bu işdə itaət olunan idi. «Allaha müti» (ən-Nəhl: 120), yəni hər halında Allah qorxusunu göz önünə qoyan idi. «hənif» (ən-Nəhl: 120), yəni tam səmimiyyəti (ixlas) ilə haqq yolda idi. «...O heç vaxt müşriklərdən olmamışdı. 121. O, (Allahın) nemətlərinə şükür edən idi...» (ən-Nəhl: 120-121). Yəni o bütün varlığı: qəlbi, dili və əməli ilə Rəbbinə şükür edən idi. «(Allah da) onu (sədaqətinə, səmimiliyinə görə peyğəmbərlik üçün) seçmiş» (ən-Nəhl: 121). Yəni Allah onu Özünə seçmiş, peyğəmbərlik üçün layiq bilmişdir. Onu Özünə xəlil etmiş, ona dünya və axirət xeyirini vermişdir.
Uca Allah buyurur: «Yaxşı əməl sahibi olub ozünü Allaha təslim edən, İbrahimin hənif millətinə (dininə) tabe olan şəxsdən din etibarilə daha gözəl kim ola bilər? Həqiqətən, Allah İbrahimi (Özünə) dost tutmuşdur!» (ən-Nisa: 125). Uca Allah İbrahimə itaət etməyə təşviq edir. Çünki İbrahim doğru dinin və haqq yolun yolçusu idi. Rəbbinin əmr etdiklərinin hamısını yerinə yetirmişdi. Rəbbi də buna görə onu tərifləmiş və demişdir: «Və (əhdə) çox vəfalı olan İbrahimin?!)» (ən-Nəcm: 37). Bu səbəbdən Uca Allah İbrahimi Özünə xəlil (dost) tutmuşdur. Bu dostluq (Xəlillik) sevginin ən ali məqamı deməkdir. Bir şeirdə belə deyilir:182
Sən mənim ruhum kimi oldun
Xəlil də buna görə xəlil oldu
Peyğəmbərlərin sonuncusu, elçilərin ağası Muhəmməd də bu məqama belə nail olmuşdur. Buxari və Muslimin "Səhih" kitabında183 və digər hədis kitablarında Cundub əl-Bəcəlinin , Abdullah ibn Amrın və İbn Məsudun rəvayəti ilə Peyğəmbərin belə dediyi rəvayət olunur: "Ey insanlar! Allah İbrahimi Özünə xəlil götürdüyü kimi, məni də Özünə xəlil götürmüşdür".
Həmçinin bir xütbəsinin sonunda belə demişdir: "Ey insanlar! Əgər mən yer əhalisindən özümə xəlil götürsəydim Əbu Bəkri özümə xəlil götürərdim. Amma sizin dostunuz Allahın xəlilidir"184.
Onların bu rəvayəti Əbu Səiddən rəvayət olunur.
Həmçinin Abdullah ibn əz-Zubeyrin185 , İbn Abbasın186 və İbn Məsudun187 rəvayət etdikləri hədisdə də eyni məzmun isbat olunur.
Buxari "əs-Səhih" kitabında188 Amr ibn Məymundan rəvayət edir ki, Muaz Yəmənə gələndə onlara sübh namazını qıldırdı və «Həqiqətən, Allah İbrahimi Özünə dost tutmuşdur!» (ən-Nisa: 125) – ayəsini oxudu. Camaat arasından bir nəfər dedi: İbrahimin anası artıq sevincinə qovuşmuşdur!
Uca Allah onu Qurani Kərimin bir çox ayələrində mədh və təriflə xatırlamışdır. Deyilənə görə onun adı 35 yerdə189 keçmişdir. On beşi yalnız "əl-Bəqərə" surəsindədir.
Digər peyğəmbərlərdən fərqli olaraq Qurani-Kərimdə adları məxsusi şəkildə qeyd olunan beş əzm sahibindən biri İbrahimdir. Bu "əl-Əhzab" və "əş-Şura" surələrində qeyd olunur. Uca Allah buyurur:
Dostları ilə paylaş: |
