Richard Perruchoud ile Jillyanne Redpath Cross Ikinci Baskı

Göç Terimleri Sözlüğü
83
 
Teamül hukuku, uluslararası 
(customary law, international)
Tecavüz (rape)
Teknik işbirliği
(technical cooperation)
Temel insan hakları 
(fundamental human rights)
Uluslararası hukukun bir kaynağı. Bir normun “teamül 
hukuku” olarak tanınması için gerekli iki kriter vardır: 
Devlet uygulaması ve opinio juris (Lat.) (uygulamanın 
hâkim hukuk anlayışını gerektirdiği ve bununla tutarlı 
olduğu düşüncesi).
Ayrıca bkz. ‘uluslararası hukukun genel ilkeleri’, 
‘uluslararası hukuk (kamu)’, ‘uluslararası hukuk sujesi’.
Mağdurun vücudunun herhangi bir kısmına cinsel 
organ ile müdahale edilmesi veya mağdurun anüsüne 
veya üreme organına bir obje veya vücudun bir 
kısmı ile zor kullanarak, zor kullanma tehdidiyle, 
zorlamayla, zorlayıcı bir çevreden istifade ederek 
müdahale edilmesiya da bu fiillerin gerçekten rıza 
gösterme kapasitesinden yoksun bir kişiye karşı 
gerçekleştirilmesi.
Ayrıca bkz. ‘cinsel istismar’.
Genellikle kamu sektörü işlevlerine odaklanan, belli bir 
konudaki bilgi ve uzmanlık paylaşımında  (mevzuatın 
ve usullerin geliştirilmesi, alt yapının tasarımı ve 
uygulaması ile ilgili yardım ya da teknolojik iyileştirme 
gibi) bulunan iki veya birkaç aktörün koordine eylemi.
Ayrıca bkz. ‘en iyi (etkili) uygulamalar’, ‘kapasite 
oluşturma’.
İnsan haklarının geniş kapsamı içerisinde, insanoğlunun 
onuru ve değeri, kadın ve erkeğin eşit hakları, toplumsal 
ilerleme ve daha iyi yaşam standartları dikkate alındığında 
bazı insan haklarının özel öneme sahip olduğu 
kavramını yansıtan görüş. Bazı hakların kısıtlanamaz 
(non-derogable) niteliği bu görüşü destekler. Buna 
göre, 1966 tarihli Medeni ve Siyasi Haklar Uluslararası 
Sözleşmesi‘nin 4(1) Maddesi, “ulusun hayatını ve 
tehdit eden olağanüstü bir durumun meydana gelmesi”  
halinde bu haklardan derogasyona izin vermekle birlikte, 
Madde 6 (yaşam hakkı), Madde 7 (işkence), Madde 
8(1) ve (2) (kulluk ve kölelik), Madde 11 (akitten doğan 
yükümlülüğün ihlali nedeniyle hapsedilme), Madde 15 
(geriye dönük cezai sorumluluk), Madde 16 (kanun 
önünde kişi olarak tanınma) ve Madde 18’e (düşünce, 
vicdan ve din özgürlüğü) ilişkin bir derogasyonu 
yasaklar. Bununla beraber, bütün insan haklarının 
aynı temelde ve aynı vurguya sahip olarak adil ve eşit 
bir şekilde değerlendirilmesi ve evrensel, bölünemez, 
birbirine bağımlı ve birbiriyle ilişkili görülmesi yönünde 
bir eğilim vardır.
Ayrıca bkz. ‘insan hakları’, ‘azaltılamaz insan hakları’, 
‘işkence yasağı’, ‘kölelik’, ‘işkence’.

---