****** ******* *******
“Könlüm düşüb?”- deyə pambıq yığdığı yerdə dünənki
fikri Cəmilənin gəlib yadına düşdü. Könlüm düşüb nədi?
Deyəsən axmaqlayıram mən? Tanımadığım yad bir adama
gözümmü düşüb? Düşməyib bəs nədi yenə yönünü tutmusan o
tərəfə? O qədər də sürətlə aralaşırsan “günəbaxanlar” ayılıb
özlərinə gəlincəyədək sən gözdən itib gedəcəksən. Nərgizlə heç
111
bir şeyin üstündə dalaşıb qanlı-bıçaq ayrıldın, nədən ötrü?
Nədi, nədi o sənə mane olmasın, arayıb axtarmasın səni,
dalınca düşməsin! Doğrudanmı belədi? Ay Allah? Nəyi belədi!
Nə təhər belədi bunu heç özüm də bilmirəm? Yox, belə
aralaşıram ona görəki, dünən az pambıq qığmışam, bu gün
gərək əvəzin çıxam. Əhməd müəllimi təəccübə gətirəm.
Bununçun da gərək yiyəsizliyə çəkiləm, heç kəs mane olmaya
mənə. Bəs niyə bu sürətlə? Özü də təklənib naves tərəfə
gedirsən? İstəmirsən yolun bu tayından keçib gəldiyini o görə.
Na
vesin yanından qəfil çıxasan artezian üstünə, kolxozçulara
qarışıb onların yanından qayıdasan yenə həmin sahəyə. Elə
düşündüyü kimi də edirdi. Yenə də medtexnikum dünənki
yerlərindəydi, onlardan da irəlidə bir dəstə kolxozçu yığırdı
kişili-qadınlı. Kişiləri bir-bir göz altınca yoxladı: bəlkə elə o da
bunların içində oldu? Belə düşündüyündə qanı təpdi ürəyində.
Sinəsi enib-qalxmağa, tövşüməyə başladı. Oğrun-oğrun bütün
kişiləri yoxlaşdırıb gördü yox, Kamal yoxdu bunların içində.
Ürəyi sakitləşdi. Həmişə görüşdükləri yerə boylandı: bir kimsə
yoxdu orda da. Narahat olub darıxmağa başladı indi də. Bir
gözü elə dünənki yerdə, iki saat kolxozçulara qarışıb pambıq
yığdı. Sürətlə yığıb eləmirdi. Necə yığaydı sürətlə: bir gözü elə
yoldaydı. Axırda dözməyib yığdıqlarını bardana basıb başına
qaldırdı, üzünü dünənki yerə tutub yenə oraya doğru irəlilədi. O
gəlməyəcəkdi daha, gəlsə indiyənədək gəlmişdi.
Yarım saatca yol gedib dünənki yerə gəlib çıxdı. Bardanı
yerə qoyub sürətlə yığmağa başladı. Gərək düz 150 kq pambıq
qığa bu gün. Amma nəsə elə bil qırılıb düşmüşdü qəlbində.
Deməli yanılırmış Cəmilə. Sevgi deyilmiş onların arasındakı,
ötəri bir hiss imiş! Hər bir oğlanla bir qız arasında hər dəqiqə
alışa biləcək ötərgi bir duyğuymuş. Amma o belə bilmirdi
bildiyini. Ona elə gəlirdi hələ-hələ bu hallara düşüb belə çılğın
duyğular içində çabalayamaz insan. Bəlkə birtərəfli olub
duyğusu? Kamalın qəlbində alışmayıb, elə Cəmiləni odduyub
yandırıbdı? Bir də mexanizator nə bilər eşq nədi, məhəbbət
112
nədi? Heyvani bir hiss olur belələrində; başamı düşür onlar
sevgini? Bəs necə olub o öz-özünə alışıb belə? Birtərəfli alışıb?
Axı deyirlər tək kösöv heç ocaqda da yanmaz, o necə olub
alışıb? Bəs onda o mexanizator oğlanın gözlərində gördüyü,
axıb-axıb Cəmilənin qəlbinə tökülən o duyğu selləri nəydi
heylə? Məyər o oğlan olmadımı onu başdan eləyən, onun o
alovlu baxışları, şirin dili, gözəl boy-buxunu olmadımı? Vallah
heç boy-
buxunu da yox, ağlı, dərrakəsi, mərifəti, qananlığı
oldu, incə duyğuları oldu. Boy-buxuna qalsa günəbaxanlar
içində ondan da suyumlu, ondan da gözəl oğlanlar var, niyə
birinə də göz qaldırıb belə baxmadı Cəmilə, ürəyindən keçmədi
baxa, amma elə bunu görən kimi ürəyi təpdi içində, öz-özünə
alışdı belə! Bir geyimsiz-gecimsiz, bir pis papaqlı mexanizatoru
görüb alışdı ürəyi. O da namərd olub heç gəlmədi. Gəlməyəcək.
Alışa-alışa qalacaq Cəmilə, yana-yana qalacaq. Bəlkə də tab
gətirməyib ürəyi partlayacaq, başına hava gələcək! Doğrudanmı
bu qədər ürəkdən bənd olub Cəmilə? Bənd olmaq məyər pis
işdi? Ayıb işdi? Görən hamı da onun kimi bənd olurmu belə?
Görən Nərgiz də bənd olurmu, o biri qızlar, oğlanlar da belə
bənd olurlarmı? Onlar bənd olurlar, ağılla- başla bənd olurlar,
bir-
birini tanıyır, bilir, bir-birilə danışıb bitişir, sonra da
evlənirlər. Çoxusu da elə bir-birinin ata-analarına, ev-eşiklə-
rinə, var-dövlətlərinə bənd olurlar, ad-sanlarına vurulurlar. O da
mexanizatora bənd olub! Hələ mexanizator da bəyənmir, gəlmir
çağırışına, demək heç sevmir də onu. Hamını sevirlər-seçirlər,
bircə onu sevmirlər. Yoxsa yenə “Sona bülbüllər?” Sona
bülbüllərmi oxusun? Fitrət var bu mahnıda, sirr var, hikmət var!
Oxuyan kimi qeybdən çıxacaq mexanizator, göydən düşüb
gələcək, yerdən çıxıb gələcək!
Oxusunmu ay Allah? Oxusunmu? Yox, yox, nə oxuma-
yacaq, nə heç onun gəlməsini istəmir bura. Bəs neçin züm-
zümələyir “Sona bülbüllər”i, astaca-astaca sızıldadır belə? Bu
mahnının bu sayaq həzin oxunmasına dayanarmı heç ürək,
dözərmi heç sevən könül? Yox, bu mahnını gərək bütün
113
ciyarınla, köksünlə oxuyasan! Bütün gücün, qüdrətin, bütün
nəfəsinlə oxuyasan, var gücünlə cingiyəsən, zəngulələr
döyəsən!
Axı gətirəcək mahnı onu, gətirib də bu dəfə səni lap
sinənin ortasından oxlayacaq, köksündən yaralayacaq! O bu
gün də gəlib çıxsa dözməyəcəksən axı, dayana bilməyəcəksən
axı, sirrini faş edib biabır olacaqsan axı? Ürəyinini coşqusu
qalxıb qərq edəcək səni bir sevgi dəryasında, ala bilməyəcəksən
axı bu fırtınanın qabağını?
Yox, elə belə astaca-astaca gumuldanmağı yetər. Həm də
yorulubdu, iki saatdır dayanmadan yığır. Bardan ağzınacan
qalanıbdı, bir az da dincəlsin qoy. Fəqət, oxuyacaqdı, bardana
başını söykəyib, gözlərini yumub əvvəlcə həzin-həzin, sonra
coşub daşa-daşa, çınqıya-çınqıya qaxsıdacaqdı:
Su atdım yara dəydi,
Sona bülbüllər!
Əlim divara dəydi,
Sona bülbüllər!
Dilim-
ağzım qurusun,
Sona bülbüllər!
Nə dedim yara dəydi?
Saçı sünbüllər!
Elə yar, yar deyirlər,
Heç məni demirlər, ay sona bülbüllər!
-
Sürəyya...
“Məni çağırıllar!” Yox, qulağına dolub bu səs, onu
çağıran nə gəzir? Sürəyyadımı o ? Kamalın səsidi qulağına
dolub, çıxmır qulağından! Çıxmayacaq da heç!..
Elə yar, yar deyirlər,
Heç məni demirlər, ay sona bülbüllər!
-
Sürəyya!
114
“Vallah odur! Onun səsidi! Göylərdənmi düşürüb gətirdi
“Sona bülbüllər!?” Hövlank ayağa durdu.
O idi! Hərəkətsizcə quruyub qalmışdı qarşısında, bir daş
heykəl kimi, bir qurama qurqom kimi, gülümsünə də bilmirdi.
Qorxusundandımı, hisslərinin coşğunluğundanmı?
-
Vay! Sən hardan düşdün?
-
Düşmədim, yerdən çıxdım.
-
Yerin harasından?
-
Təkindən çıxdım Sürəyya! Bax, o gördüyün kalışlıq
içindən çıxdım, saat 7 olandan gəlmişəm ora.
-
Bəs neyləyirdin orda?
-
Düşünürdüm.
-
Nə düşünürdün bir belə?..
- Dü
şünürdüm görən Sürəyya adlı o qız gələcəkmi yenə
bu sahəyə?
-
Düşününcə niyə durub baxmırdın?
-
Qorxurdum görər məni.
-
Görüb neyləyəcəkdi?
-
Qəzəblənərdi dünənki kimi...
-
Demək bilmirdin onun iki saatdı burda pambıq
yığdığını?
-
Bilmirdim. Baxa bilmirdim. Dünən bıçaq bəhanəsiylə
gəlmişdim, bu gün nə deyəydim? Bəlkə görəydi elə qız məni?
-
Pambıq kolları arasından da baxmadın heç!
-
Bu lap məşəqqət olardı mənimçin. Biləydim gəlmisən,
burdasan
, kol dibinə qısılıb oğru kimi baxa-baxa qalaydım!
-
Bəs indi necə çıxdın, qorxmadın?
-
Mahnını bəhanə etdim.
-
Bəlkə heç oxumayıb çıxıb gedəydim!
-
Yox, oxuyacaqdın!
-
Nə bildin oxuyacağam mütləq?
-
Sevirsənsə oxuyacaqdın Sürəyya!
115
"Bu nə iş idi mən düşdüm, ay Allah! Bu nə deyir belə?
İndi nə deyim mən, nə cavab verim ona mən? Başımı götürüb
hara qaçım, neyləyim mən?"
-
Əgər sevirdinsə, yenə oxuyacaqdın "Sona bülbülləri!"
Axı bizim sevgimiz ondan başlayıb?..
-
Nə danışırsan sən? Sevgi nədi, məhəbbət nədi?!..
-
Yox Sürəyya, səni bilmirəm, bəlkə də səhv eləyirəm
səndən yana. Ancaq ölürəm mən, dayana bilmirəm, gecələr
gözlərimə yuxu getmir, gözlərimi yuman kimi bir açıq qız
kürəyi gəlib durur gözlərimin qarşısında. Ortası nar zərbəsindən
qaralmış, incə, mərmər bir kürək. Narınca seyrək tükləri elə bil
qüdrətin çəkdiyi naxışdı sıralanıb. Hələ bu düzülüşdə bu
incəlikdə gözəllik görməmişəm dünyada. Bihuşedici bir qoxu
gəlir bu kürək arxasına sallanmış sünbül hörünüşlü saçlardan.
Mən hələ belə məstedici qoxu qoxulamamışam dünyada. bir
qız gəlib durur gözlərim önündə, hələ bu gözəllikdə, bu
misilsizlikdə, bu duyğuda qız görməmişəm dünyada! Ömrüm
boyu da görə bilməyəcəyəm!..
"Neyləyim mən pambıq kolları, çəkil ağacları, asfalt
yollar, nə deyim mən buna, nə cavab verim? Nə cavab verim
ala kəpənək, dolu bardan, pambıq çiçəkləri? Ana torpaq, mavi
səma nə deyim mən, neyləyim mən?!"
-
Neyləyim indi mən, mexanizator oğlan? Nə deyirsən,
deyim sənə?
- ...
-
Yox, indi nə cavab gözləyirsən məndən, nə istəyirsən?..
-
Bilmirəm...
-
Bəlkə yenə kürəyimə baxmaq istəyirsən? Gəl bax. Yəqin
çəkilibdi qarası.
Yeriyib oğlanın qarşısında dayandı, üçdüyməli Bakı
jaketinin düymələrini açıb arxasını çevirdi oğlana?
-
Çək aşağı jaketi, doyunca tamaşa et sevdiyin əşyaya, o
qoşa hörüklü saçları qoxula!
116
Qoşa hörüklər arasındakı bəyaz cığıra, qızın boynu
arxasındakı ipək kimi yumşaq tüklərin bir meh əsməsilə
titrəyişinə, mərmər bir kürək boyunca bir qüdrət qələminin
çəkdiyi o möcüzə naxışa, süd kimi ağ-appaq bir yaradılışın
əfsanəsinə baxınca başı dumanlandı Orxanın, qara yoğun
hörüklərin arasını iyləyib bihuş apardı onu, barmağını uzadıb
qızın nar dəyib qaralmış kürəyinə toxundurunca elə bil yel
y
ıxdı qızı, uçunub torpaq üstünə düşdü qız, heç elə bil canı
cəsədi yoxmuş qızın, bir dayağı, təpəri yoxmuş, dizləri elə-belə
güclə saxlayırmış qızı.
"İnsafın yoxmu heç sənin? Görmürsənmi ayaq üstə
dayana bilmirəm, titrəyib əsirəm mən? Bir elə o yaxınlığın, o
qoxulaman, kürəyimə dəyən o isti nəfəsin alıb ağlımı başımdan,
öldürüb-
itirib məni, bəs bu toxunmaq nədi, əl vurmaq nədi?
Qan yoxmu səndə, insaf yoxmu səndə?"
-
Niyə əl vurdun mənə? Görmürsən əl dəyməmiş ölüb
getmişəm?! -İnlədi qız.
Başı səyəlləkləndi Orxanın. Dünya bir fırfıraya dönüb
hərlənirdi başına. Gözləri qaraldı, ürəyi yerindən qopub
Dostları ilə paylaş: |