****** ****** ******
Hələ Kamalın yanından qaçıb uzaqlaşa-uzaqlaşa Cəmilə
düşünürdü: nahaqdır bu qaçmağı, Kamalı belə aldadıb yanlış
salmaqçın kolxozçulara sarı qaçmağı. Gərək elə Kamalın
yanından düz çəkilliklərə doğru qaçaydı, o da görəydi hara
qaçır qız, hansı dəstəyə yanaşır. Amma yox, bəlkə elə Kamal
lap indi gedib soruşdu, öyrəndi tələbələrdi orda yığan, aldadıbdı
Cəmilə onu? Yalanı üzə çıxdı. O da cavandı, ürəyi sındı ondan,
könlü dolandı? Demək hələ də aldatmaqdadır mexanizator
oğlanı, hələ də kələk gəlməkdədir ona! Ürəklə oynayır Cəmilə,
könüllə oynayır, yaxşı iş tapıb özünə! Çox pis iş tutur əlbəttə.
Ancaq bütün bunları hələ bir ağıllı-başlı düşünmək gərək. Bir
özünə gəlib soyuq başla fikirləşmək gərək. Onsuz da bu tutuş
elə tutmayıb axır bir gün örtülü qalıb açılmaya sirri. Özü açıb
deyəcək Kamala. Hələlik belə yaxşıdı...
Kolxozçulara çata-
çatda yavaşıyıb yüyürmədi: bəlkə biri
soruşdu kimsən, hardan gəlirsən, niyə yüyürürsən, kimdi qovan
səni? Yeriyə-yeriyə hər yerdə adamlardan bir az aralı
kolxozçuları keçib medtexnikum tələbələrinin tuşunda sağa
burularaq artezian üstünə gəldi. Üz-gözünə su çırpıb sərinədi,
sonra durub üzünü mehə qurulatmaq istəyəndə gördü Nüşür
dayısı budu yenə durub burda.
-
Yenə burdasan dayı?
-
Yox bala, dünən üç addım oyandaydım.
-
Bəs maşının hanı dayı?
124
-
Maşınım yoxdu bacıqızı.
-
Bəs dünənki QAZ-51 kimindi?
- Dedim kolxozundu.
- Vay
! Yadımdan çıxıb, bəs hanı o maşın?
-
Odu ey, növbəyə durub. O iki lapetin arxasındadı.
-
Dayı məni yenə apararsanmı tələbələrin yanına?
-
Yerini də hazırlamışam bacıqızı, elə ürəyimə dammışdı
gələcəksən.
-
Çox sağ ol dayıcan!
Nüşür dayısı yenə Cəmilənin kefini açıb güldürmüşdü,
hər sözünə şaqqıldayıb gülürdü qız, istər gülməli olsun, istər
heç olmasın, təki, bu söz Nüşür dayısının ağzından çıxsın!
Gəlib maşına əyləşdilər. Cəmilənin canına elə bil dəcəllik
mikrobları doluşmuşdu, kabinə içində nə görürdüsə dartışdırır,
burur,çəkib yerindən çıxarmaq istəyirdi. Bir belə şeyi də özünə
tərəf dartanda maşın başladı partıldamağa.
-
Onu bas yerinə bacıqızı, gördün necə asqıraq tutdu
maşını?
-
Qəribə maşındı dayı sənin maşının.
-
Bir bu yazını da oxu görüm, bacıqızı.
-
A l l a h, M ə h ə m m ə d, ya Ə l i.
-
Əhsən bacıqızı, indi yola düşə bilərik.
-
Nüşür dayı heç sənin də qızın varmı?
-
Yox bala, qırılmış hamısı oğlandı. Yeddi gədəm var
bacıqızı. Hamısı da bir-birindən bic, dələduz. Qorxuram
yekələndə kəndi köçürələr yerindən, ya elə kənd qaçıb dağıla
əllərindən.
-
Məktəbə getmirlər bəs dayı?
-
Məktəbi iki dəfə köçürüblər yerindən. Direktorun pişiyin
tutub o balacam, qu
yruğuna salyarkalı keçə bağlayıb, yandırıb
buraxıb. Kişinin evi oddanıb yanmışdı qızım, güclə keçirtmişik.
Milisi görən kimi uşağı götürdüm tulladım qabağına, dedim tut
apar sal qoduqluğa, bu eləyib. Uşaq da heç məktəbə də getmir,
beş yaşı var!
125
-
Nüşür dayı, bəs özün niyə öyüd vermirsən onlara?
-
Elə mənim öyüdüm dəyil bunları pozan? Axır bu qərara
gəlmişik: bir qızımız olmasa bizim özümüzü də köçürəcək bu
çatlaqlar.
Arvadı aparmışam molla yanına bir dua yazsın, bəlkə
bir qızımız ola. Bu da tay həkimlik iş dəyil ha, bacıqızı, Allah
verir oğlu-qızı, Allahın da yaxın adamları mollalardı. Bir kağızı
üçkünc büküb verib arvada deyib apar sal suya, ərinə ver içsin,
özün də iç. Dedim arvad mən su içən deyiləm, soruşaydın
arağın içinə salıb içsə olmaz? Arvad dedi yox, a kişi, günahdı
bu. Elə arvad duanı suya salmaq istəyəndə böyük gədə əl atıb
duanı qapdı, açıb başladı oxumağa, bicliyindən molla olmaq
istəyir gədə, gedib gizlicə mollalardan dərs alır. Deyirmiş
yoldaşlarına ki, baxıb görürəm indiki əyyamda ən asan
dol
anışıq mollalardadı. Gədə başladı oxumağa: Bismillah
ərrəhman irrəhim, ələm, nəsrə, ləkə, sədrəkə, və zəənnə, innə,
rəbbikə hərdəçivə, keçi piyi, göy cındır, döyək qoyaq bu dilək
diləyən arvadın başının altına, suyunu verin bu arvadda, əridə
içsin, oğulları olacaq, pəryezidi qiyamət, mərdimazara beş
nəhlət". Dedim a bala sən o balaca gədənin canına orda belə
yazılıb? Dedi Mırdının canına belə yazılıb, inanmırsan, ver ayrı
molla oxusun.
"A köpək qızı, sən nə qayırmısan? Oğlan
istəyirik biz? Oğlan azlığıdı? Yeddisi var qorxuram kəndi
köçürələr,səkkizi olsa rayonu dağıdar köpəyuşağı? Dur tərpən o
mollanın yanına beş manatını al ver bir arağa gətir içim, heç
səkkizinci bic-bəzzat da bizə lazım deyil". Hə indi düşə bilərsən
bacıqızı gəldik çatdıq.
Cəmilənin gülməkdən gözlərindən yaş şora verib
axmaqdaydı. Nüşür dayısına bir sağ ol da deyə bilmədi barı.
"Sağ ol"u elə bu xoş gülüşüydü Nüşür dayısına.
Ta Əhməd müəllimi görüncə gülüşü qurtarıb kəsmək
bilmədi. Əhməd müəllimi görüb özünü ələ aldı. Bəs Nərgiz
hanı? Yüz dəfə küsdüsə də Nərgizi, qız elə yenə də onu axtarır.
Odur bax, bulana-
bulana tək-tənha qalıb ortalıqda. Cəmilənin
xiffətin eləyir. Şəhər uşağıdı Nərgiz, ərköyün böyüyübdü. Atası
126
mağaza müdiridi, varlı-hallı yaşayışları var, şəhərin ortasında
yaxşı evləri, həyətləri, maşınları var. Elə ilk gündən bənd olub
Cəmiləyə, əl çəkmir ondan. Heç Cəmilə özü də dayana bilmir
Nərgizsiz. İndi gedib könlün gərək ala, barışıb sarışa Nərgizlə.
Qız hələ də görmür onu. Yavaşcadan yaxınlaşıb qəfil iki əliylə
gözlərini tutdu Nərgizin.
-
Kimsən? Burax gözümü!
- ...
-
Nəcibədi? Arzudu? Lalədi? Bəs kimdi?
- ...
-
Cəmilə?
Cəmilə əllərini açıb onun boynunu qucaqladı, üzündən-
gözündən öpməyə başladı. Nərgiz pırtlayıb çıxmaq istəyirdi
qucağından, çıxa bilmirdi, çox zəifdi, nazikdi Nərgiz, lap çirpək
kimidi, nə güc var Nərgizdə? Nərgizin qaş-qabağı açılıb
gülümsünəndə Cəmilə də boşladı onu.
-
Dəlisən vallah!
-
Yox Nərgiz, dəli deyildim, indi dəli olmuşam deyəsən!
-
Nə oleb e-e, sənə? Üç gündü baş götürüb bilmirəm hara
gedirsən?
-
Dəli olmağa gedirəm Nərgiz. Elə bir yer var burda, ora
ağıllı gedən dəli qayıdıb gəlir!
-
Sən Allah? Haradı ora ay qız?
-
Sabah apararam səni də.
-
Deynən atamcanı?
-
Yox, deyə bilmərəm, qoy hələ yaxşı-yaxşı fikirləşim,
sonra!
-
Sən fikirləşincə biz qayıdıb gedəcəyik. İnstitutdan xəbər
gəlib: iki-üç künəcə qayıdırıq məktəbə.
-
Qayıdırıq? Ola bilməz!
-
Papa canı! Avtobusları hazırlayırlar.
Cəmilə ayaq üstə dayana bilməyib yerə çökdü. Nəfəsi
tutulub boğulmağa başladı. Elə bil buludların üstündə gəzirdi,
qəfil ordan yıxılıb, gəlib qara torparların üstünə düşdü. Bəs
127
Kamal necə olacaq? Bir daha görməyəcəkmi Kamalı? Yeddi
bacısını, ata-anasını burda qoyub Bakıyamı gedəcəkdi Kamal?
Nədi, nədi onunla tez-tez görüşüb danışmaq üçün!
-
Nooldu sənə ay qız?
- Azar oldu ca
nıma! Əl çək məndən! Əgər bu sabahkı
kimi dalaşmağımızı istəmirsənsə, tək burax məni.
-
Axı niyə ey?
-
Sənə demirəm dəli olub gəlmişəm ordan? Ağlım azıb?
Nə bilim niyə? Çəkil gözümdən! İtil sənə deyirəm!
Nərgiz küsüb getdi. Cəmilə hələ bir müddət də düşdüyü
quru yer üstündə oturub öz düşüncələriylə qaldı. Sonra Əhməd
müəllimin bəri gəldiyini görüb ayağa qalxaraq od kimi pambıq
yığmağa başladı. Başındakı düşüncələrini bir yerə yığıb
yığışdırmaq mümkün deyildi. Yayqın, tozanaq kimi dağılqın,
key düşüncələrdi başındakı. Düzünə qalsa işləmirdi başı.
Əlləriydi işləyən, bir avtomata dönüb ağ-ağ pambıq
pəmbələrini elə hızla, elə iti-iti fartuğuna doldururdu, hər on
dəqiqədən bir yerə tökməli olurdu dolmuş fartuğunu. Bir də
axşamüstü ayılıb tayaladığı pambıq topasının başı üzərindən o
yana bu yana baxaraq Vahidlə Rəşidi axtaranda gördü yenə
ətraf doludu "günəbaxanlarla". Ən yaxındakına üz tutub:
-
Artıq bardan olmaz sizdə? - deyə soruşunca oğlan
sevincək cavab verdi:
-
Var, bu dəqiqə gedim gətirim.
Oğlan iki nəfər də başqa "günəbaxan"la qayıdıb gəldi.
Cəmilənin pambığını gətirdikləri bardana basıb tapdaladılar,
ağzını bağlayıb götürüb yol qırağına apardılar. Bu "əhvalat" hər
halda bütün başqa "günəbaxan"ların gözləri önündə baş verdi
və onların ümumi sevincinə səbəb oldu. Onlar gördülər qız
saymaz dayanıb, belə də baxmır üç cavanın birinə, gülümsün-
mür də, bir xoş söz deyib razılığını bildirməyi də artıq hesab
edir. Guya general qızıydı qız, marşal qızıydı, bu üç nəfər də
atasının saldatlarıydı belə, ona kömək eləyirdilər! Borclarıqdı
kömək eləmək!
|