Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

8.2. Qishloq joylarida turizm resurslari.
Qishloq turizmi haqida gapiradigan bo’lsak, XX asr boshlarida Sankt - Peterburg 
aristokratlari va ular qatoriga o’zlarini qo’yuvchi bylar ham Baden – Badenda dam 
olishga qurblari yetmagan. Bunday kishilar o’sha vaqtlarda kurort rayon hisoblagan 
Martishkino (Peterburgning janubiy qismi)da yoki Finlyandiya poytaxtiga 30 km. lik 
yo’l bo’lgan Teriokoda arzon dala hovlilarni dam olish uchun ijaraga olishgan. 
Sababi, u yerda xorij pasportlarini rasmiylashtirish kerak bo’lmagan. Bunday dala 
hovlilarni ijaraga oluvchi talabdorlar asosan ziyolilar bo’lgan.
Dam olish vaqti har qanday shaharlik uchun qishloqdami yoki hovlidami juda 
ham maroqlidir. Bu hayot talabi, me’yoridir. Har qachon ham dala hovlilarni yoki 
boshqa joylarni ko’p yillar davomida ishonganva tekshirilgan joylarda dam olish 
57

---

uchun ijaraga olingan. Qishloq turizmining o’ziga xos tomonlari shundaki, masalan, 
Sisiliyaning agrar viloyatlorida ishchi kuchi keragidan ortiqligi kambag’al turistlarni 
yoki talabalarni ish haqi to’lamasdan, boshrana va ovqat uchun ishga yo’llash 
mumkin. Bunday «dam oluvchi» o’sha yerga borib qaytishi uchun mablag’ topsa 
bo’lgani. Yo’l-yo’lakay bir-ikki kun plajlarda cho’milish, muzeylarni, yodgorliklarni 
va boshqalarni ko’rishi mumkin.
Hozirgi vaqtda qishloq turizmi alog’ida daromad keltirilgan tur hisoblanib, 
dunyo turizm bozorida alohida qat’iy o’rin tutadi. Qishloq turizmi dengiz kurortlari 
kabi katta hajmlar bilan raqobatlasha olmasa ham, turizm sohasida muayyan o’rin 
tutadi. Uni o’rganib rivojlantirish alohida e’tiborga loyiq. Respublikaimz qishloq 
turizmi yo’q darajada. Qishloqdagi aholining kamligi, tabiatning tozaligi, ekologik 
jihatdan qulayligi tufayli uning kelajagi bor.
Aytish joizki, qishloqlarada turist bo’lib turish, kurort zonalari yoki mashhur 
turistik markazlarga nisbatan ancha arzon. Hamma ham qimmatbaho turistik 
markazlarda dam ololmaydi, shu jihatdan qishloq turizmni rivojlanish katta 
ahamiyatga ega. Qishloq turizmi quyidagi hollarda amalga oshiriladi: 
-
qishloq joylarda aholida kategoriya odamlar uchun ularning pul mablag’lari 
miqdoriga qaramay, masalan, oilaning an’analariga ko’ra;
-
vrach maslahatiga binoan qishloq iqlim sharoitlarida sog’lomlashtirishni olib 
borishga ko’ra;
-
tabiat bilan yaqinlik, ko’proq vaqtni toza havoda o’tkazish maqsadiga;
-
ekologik toza va arzon mahsulotlar bilan oziqlanish mumkinligi uchun;
-
qishloq xo’jaligi ishlari bilan band bo’lish, ishlash uchun real imkonlar borligi;
-
hayot uchun zarur bo’lgan kerakli narsalarni topish maqsadida minglab kilometr 
masofani bosib o’tirmaslik uchun;
-
boshqa ijtimoiy guruhidagi odamlar bilan muloqotda bo’lish, ularning 
madaniyati, urf-odati bilan tanishish, bayramlari va o’yinlarida qatnashish 
imkoniyatini mavjudligi.
Yuqorida ta’kidlaganimizdek, mamlakatimiz rekreatsiya resurslariga boy 
hisoblanadi. Rekreasiya resurslari bu - turli komponentlar birikmasidan iborat, 
insonning dam olishi va davolanishi ehtiyojlarini qondirishga xizmat qiladigan 
vositalardir. Kelib chiqishi va foydalanish xususiyatlariga ko’ra rekreasiya resurslari 
ikki guruhga ajratiladi: tabiiy va antropogen rekreasiya resurslari. 
Tabiiy rekreasiya resurslariga, hududiy tabiiy komponentlar birikmasidan iborat, 
go’zal tabiat go’sha(landshaft)lari kiradi. Ular daryo, ko’l, dengiz bo’ylari, tog’ 
etaklaridagi o’simlik dunyosi, xilma – xil manzarali joylar, mineral suvli shifobaxsh 
maskanlar bo’lishi mumkin. Undan tashqari aholining dam olishi, sport bilan 
shug’ullanishi, ov qilishi imkoniyatlari uchun keng hududlar, shahar atrofidagi yashil 
mintaqalar, park va bog’lar yoki qo’riqxona, milliy bog’lar ham tabiiy rekreasiya 
resurslaridir.