Segmentar hisoboti

6 b). Takrorlash uchun savollar 
 
1.
Segment, biznes segmenti kabi tushunchalar mohiyatini yoritib 
bering. 
2.
Joriy va hududiy segmentga ta’rif bering, mohiyatini yoriting. 
3.
Joriy va hududiy segmentlarning o‘xshash va farqli jihatlari 
nimalardan iborat? 
4.
Segmentar hisobot mohiyatini qanday tushunasiz, uning 
ahamiyati nimada? 
5.
Xo‘jalik yurituvchi subyektning moliyaviy-xo‘jalik faoliyati 
samaradorligini baholashda boshqaruv segmentar hisobotining ahamiyati 
nimalardan iborat? 
6.
Xo‘jalik yurituvchi subyektlarda segmentar hisobotni kim tuzishi 
kerak? 
7.
Segment hisobotni tuzish qanday tamoyillarga asoslanadi? 
8.
Segment hisobotni tuzish qanday qoidalarga asoslanadi? 
9.
Segmentar hisobotni tuzish bosqichlarini keltiring. 
10.
Boshqaruv segmentar hisobotining qanday shakllari mavjud? 
11.
Javobgarlik (mas’uliyat) markazlari faoliyatini baholashning 
moliyaviy va nomoliyaviy mezonlari mohiyatini yoritib bering. 
12.
Segment xarajatlari qaysi moddalardan tashkil topadi? 
13.
Segment daromadlari qaysi manbalardan tashkil topadi? 
14.
Mas’uliyat markazlari faoliyatini byudjetlashtirish va baholash 
mohiyati va ahamiyati. 

---

Document Outline

• I BOB. “BOSHQARUV HISOBI” FANINING AHAMIYATI, SHAKLLANISHI VA RIVOJLANISHI
• Boshqaruvga oid qarashlarning rivojlanish bosqichlari
  • Mavzuning maqsadi
  • Xo‘jalik yurituvchi subyektning moliyaviy ahvoli istiqboli
    • Bu misolda kritik nuqta pul birligida (ming p.b.da) qanchaga teng bo‘ladi?
• Eramizdan oldin
  • Shumerlar
  • Misrliklar
  • Misrliklar
  • Xammurapi
  • Iisus Xristos (Iso payg‘ambar)
    • Ilmiy asos
    • Maqsadning aniq belgilab olinishi
    • Sog‘lom fikr
    • O‘rinli maslahat
    • Intizom
    • Xodimga nisbatan munosabat
    • To‘liq va doimiy hisob
    • Dispetcherlik
    • Me’yorlar va ish rejimi
    • Sharoitlarning me’yorlashtirilishi
    • Operatsiyalarni me’yorlashtirish
    • Yozma standart yo‘riqnomalar
    • Unumdorlik uchun mukofot
    • Texnik
    • Tijorat
    • Moliyaviy
    • Himoya
    • Buxgalteriya
    • Ma’muriy
    • Hokimiyat javobgarlikdan ajralmasdir
    • Ixtisoslashgan mehnat taqsimoti
    • Farmoyishning yagonaligi
    • Intizom
    • Yagona rahbarlik
    • Yakka xohishning umumiy manfaatlarga bo‘ysunishi
    • Mukofotlash
    • Markazlashuv
    • Iyerarxiya
    • Tartib
    • Adolat
    • Xodimning barqarorligi
    • Tashabbus
    • Korporativlik
• To‘g‘ri moddiy xarajatlar
• Xomashyo
• Asosiy materiallar
• Suvenirlar ishlab chiqarishni oling. Alohida olingan buyumni
• bezash uchun qimmatli materiallar, misol uchun oltin suvi ishlatilishi
• mumkin. Bu ham yordamchi material, lekin uni egri xarajatlar turkumiga kiritib bo‘lmaydi. Uning narxi asosiy buyum narxidan bir necha baravar ko‘p bo‘lishi mumkin
• XARAJAT TURLARI
• DOIMIY XARAJATLAR
• Ishlab chiqarish hajmi
• Ishlab chiqarish hajmi
• Ishlab chiqarish hajmi
• Ishlab chiqarish hajmi
• Schetlarning nomi
• Xarajatlar va chiqimlar
  • Mahsulotlar sotuvidan tushadigan tushum
  • joriy aktivlar
  • Noaylanma aktivlar
  • Asosiy vositalar
  • Minus: to‘plangan amortizatsiya
  • Boshqa aktivlar
  • jami aktivlar
  • joriy majburiyatlar
  • To‘lanadigan schetlar
  • To‘lanadigan soliqlar
  • Jami joriy majburiyatlar
  • To‘lanadigan garov summalari (70000-4000)
  • Jami majburiyatlar
  • Ustav kapitali
  • Oddiy aksiyalar
  • Taqsimlanmagan foyda (74 980 + 105 250)
  • Jami ustav kapitali
  • Jami majburiyatlar va ustav kapitali
    • Oy davomida sotilishi mumkin bo‘lgan tovarlar tannarxi
    • Oy oxiriga qolishi mo‘ljallanayotgan zaxira
    • Oy boshlanguncha xarid qilingan tovarlar uchun shu oyda to‘lanadigan mablag‘lar
    • Hisobot oyida shu oyda xarid qilingan tovarlar uchun to‘lovlar
• Tashqi omillar
• Mohiyati
• Mohiyati
• Sotuv rentabelligi usuli
• Mohiyati
• Mohiyati
• Jami
  • Ko‘ylakchalar
    • Mehnat xarajatlari
      • Bilvosita mehnat xarajati
      • Bevosita qo‘shimcha sarflar
      • O‘zgaruvchan ishlab chiqarish xarajatlari
      • Doimiy ishlab chiqarish xarajatlari
      • Tijorat xarajatlari
      • Marketing bo‘yicha o‘zgaruvchan xarajatlar
      • Marketing bo‘yicha doimiy xarajatlar
      • Ma’muriy boshqaruv xarajatlari
  • Ko‘rsatkichlar
  • Mahsulotlar turlari
  • “1”
  • “2”
  • 1. Bir dona mahsulotning sotish bahosi
  • 10
  • 15
  • 2. Bir dona mahsulotning o‘zgaruvchan xarajati
  • 3. Marjinal foyda, pul birligida
  • 6
  • 8
  • 4. Mahsulot birligi, mashina/soat
  • 3 soat
  • 6 soat
• Sarf-xarajatlar
• Kritik nuqta
• Mahsulot birligidagi kritik nuqta
• ZARAR
• ishlab chiqarish hajmi
• Aproksimaniya chizig‘i
• Chiziqli dasturlash modelida faraz qilinadiki, ma’lum miqdordagi moliyaviy, mehnat va moddiy resurslar asosiy maqsadni amalga oshirish uchun ma’lum miqdordagi xarajat va chiqimlarni vujudga keltiradi. Shu o‘rinda xo‘jalik yurituvchi subyekt rahbarinin...
  • Masalan, xo‘jalik yurituvchi subyekt faqat ikki turdagi mahsulotning birini ishlab chiqarishni tanlashi mumkin. Quyidagi ma’lumotlar mavjud:
  • Jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, agar ishlab chiqarish bo‘yicha cheklanishlar bo‘maganda edi “2” mahsulotni ishlab chiqarish foydaliroq bo‘lar edi. Chunki uning har bir donasi “1” mahsulotga nisbatan 2 p.b. ko‘p marjinal daromad keltirmoqda...
  • Faraz qilaylik, xo‘jalik yurituvchi subyekt ana shu mahsulotlarning har ikkalasini ham bir xildagi stanoklarda ishlab chiqaradi. Shu holatda ko‘rinib turibdiki, “2” mahsulot turini ishlab chiqarish maqsadga muvofiq bo‘lmagan bo‘lar edi. Chunki, ishlab...
  • XULOSA:
  • 1. Agar, ikkala mahsulot ishlab chiqarishi bo‘yicha cheklanish bo‘lmaganda edi, xo‘jalik yurituvchi subyekt har ikki turdagi mahsulotni ham ishlab chiqargan bo‘lar edi.
  • 2. Bitta cheklanish mavjud bo‘lgani uchun xo‘jalik yurituvchi subyekt bitta turdagi, ya’ni “1” turdagi mahsulotni ishlab chiqarishni qabul qiladi.
  • Masalan:
  • Oldingi misolni davom ettirib, faraz qilaylik, ishlab chiqarish hajmiga yana bir omil ta’sir etyapti.
  • Bu omil har bir mahsulotni testdan o‘tkazish uchun bizning ixtiyorimizda 12 soat vaqt bor. Har bir mahsulotni testdan o‘tkazish bir xil, 2 soatdan talab qiladi. Shu holatda, bir soatda «1» mahsulotning testi natijasidagi marjinal foyda 3 ga (6 p.b. : ...
  • Shu omil ta’siri natijasi bo‘yicha xulosa qilinadigan bo‘lsa, «test» omilida afzallik «2» mahsulotga beriladi.
  • 2-§. Chiziqli dasturlash modelining asosi
  • 3-§. Chiziqli dasturlash modeli muammolarini yechish bosqichlari
  • Grafikdagi (S=72; L=96) quyidagicha topilgan:
  • Shu yerda (2)ni 1.5 ga ko‘paytirsak, hosil bo‘ladi:
  • (3)-chi tenglikni (1)-chi tenglikdan chiqarsak, olamiz:
  • «L»ning kiymatini (2)-chi tenglikka qo‘ysak, hosil bo‘ladi:
  • «S» va «L»ning qiymatini (sonini) bilgandan keyin umumiy marjinal foyda summasini yengil hisoblab chiqishimiz mumkin:
    • 3-§. Rivojlangan mamlakatlarda biznesni boshqarish tajribasi
    • 1-§. Boshqaruv hisobini tashkil etishning avtonom va integratsiyalashgan variantlari
    • 2-§. Xo‘jalik yurituvchi subyektlarda boshqaruv hisobini tashkil qilish yo‘nalishlari
    • 10. Qaysi qatorda biznes tarkibini o‘zgartirish bo‘yicha boshqaruv qarorlari qabul qilish zarurati to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
    • 11. «Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasining Qonuni qachon qabul qilingan?
    • 13. Buxgalteriya hisobi milliy standartlarini ishlab chiqish va tasdiqlash qaysi organ zimmasiga yuklatilgan?
    • 19. Qaysi qatorda respublikamizda boshqaruv hisobini isloh qilishning asosiy yunalishlari keltirilgan?
    • 20. Boshqaruv hisobi schetlar rejasi – ....
    • 3 b) Nazorat savollari
• Marjinal foyda summasi, p.b.da
  • 9.
  • Boshqaruv faoliyatining iqtisodiy (Kis) samaradorligi)
  • (Kis) = Dy
  • Xy
  • Xy –yillik xarajatlar miqdori.