Sh. Sh. Shodmonov

Likvidlikni afzal
ko‘rishning keynscha egri chizig‘i.
4-chizma.
Pul bozorining
keynscha modeli.
51

---

taklifiga teng bo'lgan umumiy mahsulot darajasini aniqlash mumkin. 
Rejadagi xarajatlar rejadagi umumiy taklifga teng bo ‘lgan holatda 
tovarlar bozori muvozanatda bo‘ladi.
Keynscha tovarlar bozori modelining xususiyati shundaki, iste’mol 
tovarlari rejadagf talab foiz me’yorining fimksiyasi emas, balki amalda 
olingan milliy daromadning ijobiy fimksiyasi hisoblanadi. Uchta bozorning 
o ‘zaro aloqasini algebraik va grafik shakllarda ifodalash mumkin.
K lassik m odel
Ishchi kuchi bozori
Keyns m odeli
(to ‘liq bandlik)
N s
= 
N s
№ = N
l
w_
p
f w
N s = N S
W
N s
=
N D
=
N.
M S = M
M D = kpy
M 3
=
M D
= 
M
N 5 — N D = N
e
Pul bozori
M s =
m s
M D
= 
kpy + L2(r)
MS = MD = M
e
Tovarlar bozori
У = y ( N )
e = c(y) + i(r)
У = y ( t y
e = c(r)+i(r)
y = e = y
y = e = y
bunda: 
IVs —
mehnat taklifi;
W
— —
real ish haqi;
/V — ishchi kuchi bozorida muvozanat;
в
5
M
~~
ekzogen qayd etilgan pul taklifi darajasi; 
e 
—
tovarlarga rejadagi talab; 
с —
iste’mol tovarlariga rejadagi talab; 
i —
investitsion tovarlarga rejadagi talab; 
r
—
foiz m e’yori;
0 )
(
2
)
(
3
)
(
4
)
(
5
)
(
6
)
(
7
)
(
8
) 
(
9
)
52

---

У —
amaldagi real daromad; 
kpy —
pulga transaksion talab;
L2(r)
— pulga spekulativ talab.
Agar keyns modelini ishsizlik mavjudligida ko‘rib chiqadigan bo'lsak, 
tenglamalar tizimi o‘zgaradi:
I 
» Ishchi kuchi bozori — 
N S = 
N s
 
j ,
f- 
N ° = N s ( y) .
|
____________
£
I 
Pul bozori — 
м 
= 
M
,
I 
M D = k p y + L1{ r ) ,
I 
Ms
=
MD
=
M .
b 
_ 
e
| 
Tovarlar bozori — 
у
 
= 
y ( N ) ,
I
I 
e = c(y) + i(r) ,
Г
\ 
y ~ e-
1
Bu o‘zgarishlar keyns modelida bozorlar o ‘rtasidagi aloqa xarakteri
* va sabablar yo‘nalishi klassik modeldan boshqacha ekanligini ta ’kidlaydi.
; 
Bu 
o‘zgarishlar ikkita keynscha yangilikni ifodalaydi. Ulardan bid tovarlar 
bozorida muvozanat faqat rejadagi talab va amaldagi taklifning tenligini
[ talab qiluvchi g‘oyadan iborat 
e = y.
Keyingi yangilikka ko‘ra ishchi
\
kuchiga amaldagi talab 
№
amalda ishlab chiqarilgan mahsulot 
У
bilan
I belgilanadi va demak, tovarlar bozori muvozanatda bo‘lgan holatda
| muvozanatga erishadi. Umumiy ko ‘rinishda bu yangiliklar shuni
I anglatadiki, garchi tovarlar va ishchi kuchi bozorlari tozalanmay qolgan
[ holatda ham muvozanatga ega bo‘ladi.
4.2. Keyns modelida pulga boMgan talab nazariyasi
Pulga talabning Keynscha nazariyasi quyidagi sxema b o ‘yicha 
tuziladi:
1. 
Boylikning muqobil shakllarini aniqlash — bu pullar yoki obliga­
tsiyalar 
bo'ladi. Aksiyalar va g‘azna veksellari obligatsiyalarning substi- 
tutlari 
sifatida ko‘rib chiqiladi va alohida hisobga olinmaydi.
5
53

---

2. 
Pullar
barcha tomonidan muomala vositasi sifatida qabul qili- 
nadigan va foiz ko‘rinishida foyda keltirmaydigan aktiv sifatida izohla- 
nadi; 
obligatsiyalar —
hukumatning muddatsiz qarz majburiyatlari, 
ularning 
kupon stavkasi q a t’iy belgilanadi.
3. Individ pul shaklida saqlashga moyil bo‘lgan 
boylik ulushini
aniqlash.
4. Individning eng kam risk bilan o ‘z aktivlar portfelidan daromadni 
maksimallashga intilishi.
5. Pulga talabning Keynscha nazariyasi pulni jamg‘arishning uch 
motivini nazarda tutadi — transaksion, spekulativ va kutilmagan maq- 
sadlarga (yoki ehtiyotkorlik motivi).
Pulga talabning Keynscha modeli ikki qismdan tarkib topadi:
M D = M {D
+