Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
sermo; de Ecclesiis autem aliis vacantibus, quæ de iure patronatûs sunt, Archiepiscopo Can- tuariensi præcipitur, vt curam agat, æconomis de- putatis: Ponatis æconomos, qui debeant fructus perci- pere, & eos aut in Ecclesiarum vtilitatem expendere aut futuris personis fideliter reseruare. Verba sunt A- lexandri Tertii. Vbi Glossa sic infert; ex hac lit- tera notare debeo, quòd patronus se intromittere non debet, de rebus Ecclesiæ, nisi quoad defensionem. 16. q. 7. Decernimus. Vbi quod de defensione, non ex citato Capite colligit, in quo de eâ nihil, sed de suo addit, juxta patronatûs conditionem; & ci- tati Capitis tenorem quod est Concilii Toletani 4. & prætereà de bonis, quæ spolia dici possint, nihil ibidem, sed de fructibus tantùm sermo est, pro quibus æconomus deputandus: qui autem pro spoliorum curâ deligitur, non æconomus sed curator potiùs est dicendus. Cùm autem pa- tronus se intromittere non debeat circa res Ec- clesiæ; non videtur praxis, de quâ agimus, satis in jure fundata. videtur promouere, in quo tantùm decernitur; vt quandiu fundatores Ecclesiarum in hac vitâ super- stites fuerint, pro eisdem locis curam habeant solicitam, atque rectores idoneos in eisdem basilicis iidem ipsi Epis- copo offerant ordinandos. Verba Concilii citati sunt. Vbi negandum non est, quòd licèt tantùm de patronis agat, dum in viuis agunt, ad hæredes de- beat priuilegium patronatûs extendi, quod aliàs est Iure firmatum, & in eadem Quæst. habetur Cap.<-P> @@0@ @@1@ tamen solam curam solicitam pro Ecclesiis iniun- git, cum jure idoneos rectores præsentandi. Cura autem solicita haberi potest sine admini- stratione, de qua loquimur, & modus traditur in Cap. Filijs citato, licèt de casu, in quo sumus, ver- bum nullum in citatis textibus reperiatur. Non videtur ergo ad patronatûs priuilegium recur- rendum. posse jure defensionis indefensæ personæ, quod ad Reges præcipuè spectat. Cùm enim morien- tium Episcoporum bona direptioni pateant, quod frequentissima experimenta demonstrant, juxta naturalem æquitatem est, eum, cui boni communis cura committitur, in eorum incum- bere defensionem. Dici tamen hîc potest id ve- rum habere in ordine ad bona in tuto collocan- da: & confectionem inuentarii, quam & negat cum aliis Diana Parte 4. Tractat. 1. Resolut. 110. Illis autem sic collocatis, eorum dispositionem ad Ecclesiasticos judices remittendam: iam enim cessat ratio, propter quam laica potestas se in- tromittere de bonis Ecclesiæ potuit, iuxta mo- dum loquendi Glossæ. Non ergo lites circa hæc exortas & alia, quæ praxis complectitur, debent Regia tribunalia prosequi, in quibus iura Ecclesiæ pariter admiscentur; ad quam defuncti spectat hæreditas. Quemadmodùm iudex sæcu- laris Clericum nocere paratum, aut etiam nocen- tem, ne amplius noceat apprehendit; non tamen in eius causa iudicialiter se intromittit, sed eam cum apprehenso, Ecclesiastico iudici remittit cognoscendam. Nec dici potest apud Regias Audientias prædictas causas breuiùs, & commo- diùs expediri: nam vt ita sit (quod tamen non semper tale est, nam causa illa, de quâ Dom. So- lorzanus num 62. & seqq. spatio est plurium an- norum absoluta) non ideò debet iurisdictio Ec- clesiastica vsurpari, sicut in aliis contingit. Et quidem ciuiles causæ Iudeorum, & hæreticorum apud sanctæ Inquisitionis tribunalia tardè nimis expediuntur, quod & Inquisitores ipsos scio non semel voluisse; nec tamen proptereà vt de alia deferantur tribunalia hucusque nouimus inten- tatum.
habet, vt existimem ad beneplacitum Sedis Apo- stolicæ necessariò recurrendum, & illud in præ- senti præsumi. Sciunt enim Pontifices ita se praxim Regiorum tribunalium habere, & in magnum illam Ecclesiarum commodum cedere; vnde tolerantia non est pura abusûs permissio reputanda, sed condescensio; cùm alias notum sit ad sic faciendum magnorum scriptorum au- ctoritate Principes permoueri, & saltem proba- bile reputare. Vt ergo apertè non faueant, & praxim probent; saltem vt probabilem iudicio sic agentium tolerant, iuxta id quod diximus
iori cum fundamento venit applicanda: nam in cognitione per viam violentiæ comperta est Pon- tificis mens, vt vidimus ibidem num. 73. cùm tamen in casu præsenti pro contrariâ Pontificis mente fundamentum nullum firmum habeamus. liorum collectione, & rem istam sanctè peragant,<-P>@@ <-P>cùm sancta sit. Quod tamen aliquando an ita contingat solet à multis dubitari. Pretiosa aliqua, aut curiosa iudicem inuentario assistentem sibi sumere, turpitudo est in viris tantis minimè tole- randa. Quo id titulo? Laboris? Atqui pro illo pingue stipendium accipiunt, sicut & pro aliis ad eorum officium spectantibus. Alius autem præ- tereà non est. Sicut autem rapi quidquam nequit, ita neque viliori emi pretio, vt est manifestum. Illud non ita, an in subhastatione submittere ali- quem posset, qui suo nomine pretium offerat, & quidem vile, agendo vt nullus illud augeat. Vbi quidem si præsertim empturis constet rem talem ab Auditore expeti, & eo circuitu pro illâ habendâ vti, videtur certum iniustitiam committi, & onus restitutionis incumbere. Tum quia ex officio tenetur functionem illam in Ecclesiæ vti- litatem exequi, cuius est publicus minister, & ita causa damni inde prouenientis: juxta dicta aliàs de Principibus, & Magistratibus. Tum etiā specia- liter: quia ibi interuenit vis, & metus, quibus vtilitas illa Ecclesiæ impeditur. Quando enim tale quid accedit, non licet emptores impedire, qui pretium augeant, licèt aliàs probabile sit posse id precibus obtineri. Pro quo sunt Conra- dus, Arago, Vega, Emmanuel Rodriquez, Bo- nacina, Villalobos, & Nauarra, quos adducit, & sequitur Diana Parte 1. Tractat. 8. Resolut. 76. dicens Nauarram ante omnes citatos id docuisse, cùm tamen constet illorum aliquos esse illo anti- quiores. Vis autem, & metus facilè ostenditur ex eo, quòd nullus audebit Auditoris indignationem oppositione huiusmodi prouocare; si autem pre- tium infra dimidium justi sit, inde manifestior ap- paret iniustitia: res enim sub hastâ venditioni ex- positas, medium saltem, & infimum habituras pretium communis scriptorum sententia est; pro quâ Nauarra suprà; & Diana eiusdem verba pro- ponens. Salon Tom. 2. Quæst. 77. Artic. 1. Conclu-
& alii quamplures: Licèt erga summum non sit vna omnium sententia, dicentibus non paucis posse vendi excedenti summum, aliàs iustum, si illud possit sine fraude ab emptoribus extor- queri. Videndus Bonacina de Contractibus Disput. 2. quæst. 2. puncto 4. num. 21. & P. Lessius Lib. 2. Cap. 21. num. 35. Quod & videtur proba- re P. Gaspar Hurtadus Disput. 2. de Emptione, & venditione difficult. 6. Diana suprà Resolut. 55. & alii apud ipsum. Nec dissentit Cardinalis Lugo Disputat. 26. num. 45. dum ait: non esse facilè iniiciendum scrupulum circa prædictam vendi- tionem, quòd cùm excessus est pretii, præsertim intelligendum: ibi enim donatio præsumi po- test ex ementis affectione. Scio quid nonnulli secùs dicant; sed certè parùm verosimiliter. nisi justo pretio habere, nec intelligi se in eius desiderio esse; alius autem id emptoribus signi- ficet, sicq́ue minori pretio eam comparet, non videtur iniustitiam committere, & consequenter neque ad restitutionem teneri: quia causa dam- ni non est, nisi valdè remotè, quatenus id pe- tiuit ab alio, quod si non esset petitum, damni- ficatio nulla sequeretur: quod non est satis, vt absolutè causa dicatur; quia id de morali tantùm dicitur in materiâ præsenti. Quemadmodùm,<-P> @@0@ @@1@ sione alius alienam pecuniam perdit, caussa mo- ralis talis iniustitiæ non est; licet si non petiisset, neque etiam alius perdidisset. Caussa autem mo- ralis dicitur cùm illis concurrit modis, qui duo- bus illis carminibus continentur. Participans, mutus, non obstans, non manifestans. Pro quibus vide breuem, & dilucidam explica- tionem, apud P. Hurtadum suprà difficult. 7. Ni- hil autem eorum in casu præsenti reperitur. oppositum careat fundamento. Nam Auditor præuidere debuit eum, quem submittit, vt rem sibi gratam faciat, minori quàm possit pretio e- mendo, alijs clarè, aut per verosimiles conjectu- ras negotium detecturum. Cùm enim hoc ita frequenter accidat, juxta frequenter accidentia debuit judicare: sic enim vendi res indifferentes nequeunt, quando vsus earum frequentior est peruersus, juxta dicta Tit. 1. num. 144. nisi caus- sa rationabilis sit, pro quo videri potest Diana.
adducit absolutè negantes, & admittentes, cùm rationabilis caussa suppetit; præsertim ex Socie- tate. In casu autem nostro nulla rationabilis caussa assignari potest, quæ possit Auditoris ap- petentiam excusare. De quibus hæc satis. libus, Indicos Auditores quomodo peccare contingat. Tit. 2. Cap. 7. discussio, vbi de Au- dientijs etiam dictum: hîc tamen nonnullis additis ibi dicta comprobanda. Et qui- dem Indicis Audientijs per Regia scripta cogni- tio violentiarum indicitur, cum eâ tamen mo- deratione, quæ in Cancellarijs Valli-soletanâ, & Granatensi seruatur, nullâ factâ, neque quoad casus, neque quoad modum extensione. Pro quo Dom. Solorzanus libr. 4. Cap. 3. num. 35. & in Politicâ lib. 5. Cap. 3. §. Lo decimo, vbi & de retentione Bullarum, quæ Regio Patronatui of- ficere possunt; ac de alijs, quibus per jussiones Regias admonentur, vt attentæ sint circa actio- nes, & visitationes Religiosorum, & eorum Com- missariorum, Vicariorum Generalium, Visita- torum, & Conseruatorum: & constito de in- iustitiâ, ac notoriâ vexatione, quam faciunt, re- ctè ad oppressorum defensionem partes suas in- terponere possunt, licet hoc aliàs Audientiis Hispaniæ prohibitum sit, & solùm Regio Con- silio reseruatum. l. 40. tit. 5. lib. 2. & l. 1. & 2.
liter pro Religiosis statuat, alio tamen loco quid sit conuenientius, & à se practicatum exponit, vt vidimus citato Capite in fine. venit; aut limitationem, quam Regium rescrip- tum apponit, vt scilicet indica Prætoria praxim omnino Pincianæ & Granatensis Cancellariarum obseruent, nullius esse roboris, aut illi se Præ-<-P>@@
materiam videntur ampliare: & quidem cùm re- cursus ex eo iustificari dicatur, quòd in defensio- ne iniquè vexati fundetur, quam ius naturale Regibus concedit, iuxta dicta Cit. Cap. num. 75.
scilicet vexatio iniusta reperiatur, patrocinio po- test Regali componi. Iuxta hæc ergo nulla de- bet limitatio addi; quòd si additur, signum est rationem dictam non esse penitus efficacem. Prę- tereà. In Religiosis vexatio quæuis iniusta recur- sum admittit, iuxta dicta: ergo, & in aliis. Con- sequentia patet: quia eadem est ratio, & fortè in sæcularibus maior, quia Religiosi ob perfectio- nem sui statûs magis ad patientiam obligantur; neque amittere ea possunt in bonis temporali- bus, & honoribus, quibus priuari possunt sæ- culares: & hac fortassè ratione Indica Prætoria suam potestatem extendunt; ob paritatem in- quam rationis, vt non videantur in hoc suppo- sitâ recursuum iustificatione saltem probabili, le- thaliter peccare. ctiones, & visitationes Religiosorum Regiis Audientiis iniungatur, videtur ex officio posse; nullo scilicet etiam petente circa huiusmodi par- tes suas interponere, & non tantùm cùm agitur de alicuius defensione, & certè si oppresio ali- cuius notoria esset, etiamsi ille, quia nollet, aut non posset, Regio se auxilio non committeret; non deberet illud sic oppresso denegari. Si enim super Religiosorum actionibus vigilandum, ne quidquam ex illis communem pariat offensio- nem, & sic fræna relaxatis iniicienda: cur non & defensioni eorumdem applicanda procliuitas, vt qui onus sentiunt, pariter commodum expe- riantur? Cùm sæpiùs etiam contingat non esse peiores, qui molestiis grauioribus opprimuntur. Potest autem iniusta oppressio ex eo coniici, si inter imprimentem, & oppressum notoriæ fue- rint simultates, & obtentâ Prælatione pœnam infligi, vt vindictæ seruiat, quod redintegrandæ seruire debuerat charitati. Et hæc quidem at- tentio, quæ circa Religiosorum actiones Audi- toribus Regiis adeò seriâ admonitione præscri- bitur, eos certè attentiores reddere debet, vtita illas circunspectas gerant, quòd nihil in illis pos- sit animaduersione dignum obseruari. Indignum enim est, vt erga se incuriosus, sit erga quem mul- torum oculi curiosiùs offenduntur. Vbi & no- tandum illud, circa aliorum actiones non ita so- licitam speculationem imperari: eâ quidem per- suasione, quòd Religiosorum actiones à mode- ratione alienæ, plus ceteris exitiosæ, & contra- riæ bono publico reputantur. Caueant ergo Re- ligiosi & sibi & aliis; & ne toxica populis præ- beant, qui præbere antidota debuissent: sintque tales in oculis hominum, quales in Dei, & An- gelorum oculis sint oportet; vt non multum ab eis circumspectione dictâ exigere videamur. Pro quo sic Cassianus libr. 6. Cap. 7. Dominus arbiter, atque agonotheta residens, pugnam cursûs, & certami- nis nostri iugiter spectat, vt ea, quæ in propatulo hor- remus admittere, ne intrinsecus quidem coalescere in- cautâ cogitatione patiamur; & in quibus humana cognitione confundimur, ne occultâ quidem conniuen- tiâ polluamur. Quæ licet poßit hominum præterire<-P> @@0@ @@1@ nes vtinam, si audiendi habemus aures, audia- mus. His præmissis dica quando est notoria, & manifesta vexatio, & iuxta receptam praxim, non videtur vt impro- babilis penitus condemnandus. Contrarium vi- detur existimare Rota in Decißione Anni 1595. quam adducit Diana Parte 5. in cuius fine sic dicitur: quia autem nota censenda esset opinio Docto- rum defendentium istos recursus tamquam licitos; non erat huius tribunalis; cùm censura super doctrinarum, & opinionum, ad res præsertim Ecclesiasticas perti- nentium, approbatione vel reprobatione ad Roma- num Pontificem pertinere noscatur. Turecremata in Summa de Ecclesia lib. 2. Cap. 107. Sic ibi. & §. Has tamen: sic concluditur. Domini tales recur- sus, tamquàm illicitos numquam tolerandos censuerunt, in eaque re grauißimè lapsum Couarruuiam in pract: quæst. cap. 35. num. 3. & ceteros idem opinantes vno consensu affirmatum fuit. Sic illi. Rotam ergo, quam sibi aliàs competere negant, videntur ex- pressisse, dum grauissimum lapsum sic opinan- tium non dubitent pronuntiare, licet de qualitate illius nihil dicant. uent, de quibus ibidem: eas tamen vt explicent, ne contrariæ sint, ita subdunt. Dicebant insuper Domini, quòd licet prædictæ decisiones Rotales, & a- liæ similes, veræ sint, nihilominus Consilia Regia, & alij iudices laici nihilaliud facere debent præter exhibe- re nudum auxilium ad manutentionem: nam si ad alia procederent, recursus esset illicitus, & caussaret attentata. Lancellotus de Attentatis cap. 4. limitat. 1. num. 37. & 38. Vbi allegat aliquas decisiones Rotales & Mandosius in Tractatu commißi in formula 14. in verbo, Reuocandi: vers. Quartò quæro; quamuis fa- teatur prædictas decisiones esse iuri, & rationi con- formes; timet tamenne ansam præbeant Regibus, & quibusuis Dominis temporalibus intromittendi in caußis beneficialibus, & rebus, ac personis Ecclesiasticis. Sic illi respondent. se fatentur, non damnantes recursus: Atqui illæ non de recursibus ad solum nudum auxilium brachij sæcularis petendum agunt, sed in formâ consuetâ, ergo iuxta illam non veniunt penitus reprobandi, quod præsertim ostenditur in Sal- mantina eiusdem anni die 24. Maij, de quâ ibi, in ea enim apertè dicitur, quòd iste recursus ad de- sensionem propriæ posseßionis, & appellationis admis- sionem, non est improbatus. Non ergo de nudo au- xilio tantùm agebatur. Accidit, quòd, vt ibidem dicitur initio decisionis, vnus ex dominis Audi- toribus censuit Paulum Lezanum, de cuius age- batur caussa, non incurrisse censuras propter re- cursum ad laica tribunalia. Non est igitur sen- tentia ista omnimodis reprobanda. Vnus enim Doctor, & iudex ex selectissimis Orbis bene illi potuit auctoritatem conciliare. Sic Doctores, quos adducit Diana Parte 4. Tract. 4. Resol. 30. & P. Fragosus Tomo 1. pag. 445. num. 173. &
Catalogus citatâ in decisione proponitur. Post illos autem plurimi alij idem tenentes prodie-<-P>@@
Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|