Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
uit decem, potuit sex, aut minus aliquid assigna- re. De Commissarij autem voluntate verosimili- ter posse præsumi, quia ille in suæ commissionis exercitio id præcipuum attendit, vt ad Regios sumptus contra infideles maximam pecuniæ co- piam per licitas compositiones exhibeat: atqui hoc compositione tali conuenienter assequitur, quæ si non fiat, maximum Rex noster emolu- mentum amittet: ergo meritò potest de illius voluntate præsumi. Vbi communis illa & fre- quenter vsurpata Scriptorum doctrina quadrat, si quando aliàs, de præsumptione, ratihabitio- ne, coniecturis: pro quo videri possunt Docto- res, quos adducit P. Thomas Sancius Lib. 3. de
gium interesse vertitur sine damno tertij, quod summum habet pondus, vt nihil videatur posse in contrarium, quod momenti sit alicuius, ad- duci. pta. Cùm enim Rex noster calamitosis tempori- bus magnâ indigeat pecuniæ copiâ vt bella pos- sit ingruentia vndique sustinere, incredibile est compositionem istam, quæ absolutè fieri potest, sibi gratam non futuram, & consequenter Com- missario, qui, vt diximus, in hanc maximè curam incumbit. Vnde quod de ratihabitione dictum, plus hac additâ circumstantiâ vrget. Et licet plu- res sint, qui ratihabitionem de futuro consensu sufficientem non esse dicant, vt vidimus n. 216. id tamen est in materiâ Sacramentorum, quando ex consensu alterius valor eorum pendet, vt in Confessione, & Matrimonio, non verò in aliis, quorum valor stare potest independenter ab om- ni aliâ voluntate præter voluntatem conferentis: vt videri potest apud P. Sancium suprà num. 17. & 24. Præterquam quòd ratihabitio in casu isto potest non tantùm de futuro, sed etiam de præ- senti censeri: quia Commissarius in eâ est semper moraliter voluntate, vt Regiis commodis suo ser- uiat officio, & nihil contrarium velit. Et vt de- mus in actuali voluntate non esse, de præteritâ est valde verosimilis coniectura, saltem cùm offi- cium auspicatus est, & Dei, ac Regis seruitio suam industriam dedicauit. Ratihabitionem au- tem de præterito ad similia sufficere, communis resolutio est: & in ordine ad audiendas Confes- siones, in quo omnium maxima difficultas est, sufficientem esse docent plures, quos adducit & sequitur P. Sancius suprà num 21. & iuxta hunc explicandi modum verosimilior dicenda est sen-<-P> @@0@ @@1@ nem etiam de futuro in Confessario sufficere, vt non velint illam esse defuturo, licèt de futuro vi- deantur exponere, sed de præsenti, aut præterito; quia semper minister huius Sacramenti ordina- rius in eâ fuit voluntate, vt omni rationabiliter de suâ voluntate præsumenti licentiam velit conce- dere; quæ voluntas moraliter perseuerat, quia non est credendum velle illum tot sacrilegia fieri, & oues suas adeò grauia animarum subire dispen- dia. Cuius indicium est expressa ratihabitio, quando factum agnoscit, vt non tunc valere a- ctus incipiat, sed valor illius præteritis compro- betur.
casus esset extraordinarius, & de quo non sit ar- bitrandi facultas denegata. Vix enim tale aliquid vnquam accidit, vt scilicet ingens adeò summa in compositionem venerit. Quando autem casus extraordinarius est, non solent de illo communes leges procedere, sed aliquod iudicibus arbitrium reseruatum. Legislator enim non potuit omnes casuum contingentias præuenire, & si vellet le- gem ad omnes extendi, damnosa esset multoties dispositio: quod tamen non est admittendum in eo, qui de communi bono specialem solicitu- dinem gerit; qui etsi secùs vellet, minimè in eo esset audiendus, cùm lex ad præiudicialia ne- queat extendi. Pro quo videndus P. Suarez Lib. 6. de Legibus Cap. 7. num. 3. 11. & 13. & P. Palaus Tomo 1. Tractat. 3. Disput. 1. Puncto 3. §. 2. Et cir- ca huiusmodi casus versatur Epikeia, quæ corre- ctio legis dicitur, quia iuxta Aristotelem Lib. 3. illa peccat. Quod ita intelligendum est, non vt lex peccare possit omnem actum contingentem comprehendens, verè enim non comprehendit, nisi rationabiles, & communi bono congruentes; sed quia supplet id, quod lege caueri non potuit, quia non potuit ad omnes actus descendere: vn- de generalitatem illam, secundùm quam loqui- tur, limitat, & ita quasi emendat. Quod benè ci- tati Doctores explicant, & alij apud ipsos, atque ante omnes Diuus Thomas 1. 2. quæst. 96. art. 6. alibi datus, sed hîc etiam audiendus, dum sic in Corpore loquitur: Quia legislator non potest omnes
120. quæ est de Epikeia, in cuius Articul. 1. sic loquitur: Legislatores attendunt ad id, quod in pluri-
nequit pro parte hac probabilem rationem exta- re, cui probabilitati auctoritas sic iudicantium maius pondus conciliabat: hoc autem sufficiens est ad dispensationem legis in iudice inferiori, vt tradunt P. Azor Lib. 7. cap. 29. Quæst. 6. P. Tho- mas Sancius Lib. 8. de Matrimonio, Disput. 17. num. 8. Diana Parte 1. Tractat. 10. Resolut. 33. & alij. Quia non est credendum aliam esse Pontificis intentionem circa suas leges, ac Dei circa suas, in<-P>@@
verba P. Sancij. Quod autem de Pontifice dici- tur, de inferioribus aliis iudicibus etiam accipien- dum, in quibus eadem ratio militat, vt scilicet le- ges suas non prorsus indispensabiles esse velint & diuinis in hoc illas anteferre. Videndus etiam P. Suarius Lib. 6. citato, cap. 8. & P. Palaus suprà
quia benigno hoc compositionis modo moueri alij possent ad eamdem postulandam. Quod quidem non oberat quominùs casus iste deberet rarò contingens iudicari; quia vt aliquot com- positiones tales fierent, specialis concursus cir- cumstantiarum inerat, nusquàm aliàs visus, & vtinam nec videndus. Hinc ergo maius commo- dum compositionis eam magis verosimilem effi- ciebat; immò & necessariam, quia magna vtilitas pro necessitate computatur: vt est communis scriptorum doctrina, & amissio lucri pro damno habetur: vnde & ratione illius benigna est in- terpretatio legis facienda, vt docent P. Suarez
tem casu non vnius tantùm lucri iactura erat, sed plurium, vnde Commissarij lex potuit benignè interpretari. de los Charcas, qui Commissario Generali im- mediatè subest, licèt in nonnullis obsequi Lima- no debeat, cum Regij Auditoris, & Quæstoris eiusdem Tribunalis Consilio, compositio modo dicto facta est, ad rationem scilicet, sex pro cen- tum. De quo cùm ad Limanum Tribunal fuisset scriptum, Regius Auditor in eo adstans, omnibus scilicet antiquior, prorsus abnuit, & ita cum facti improbatione rescriptum: eò quòd forma in tali- bus compositionibus à Generali Commissario proposita, non fuerit obseruata; & ita nec secu- ritati conscientiæ se componentis consultum: sicut neque saluti corporis infirmi consuleret, qui decretum à medico pharmacum commutaret, & quid pro quo, vt vulgò dicitur, impartiret. Ni- hilominùs quod factum cùm fundamentis addu- ctis fuerat, non potuit penitus infirmari. Vnde quod improbatum tunc, similis compositionis opportunitate succedente, ab ipso Limano Tri- bunali factâ compositione probatum, re scilicet meliùs ponderatâ. Nec scio id à Generali Com- missario reprehensum, qui fortè neque de hoc certior factus, quia vbi dubium non est, sed pro- babili ratione proceditur, non est necessarium ad superiorem recurrere, & illius iudicium explo- rare: licèt conueniens esse possit ad modum pro- cedendi securiorem. Quod est P. Suarij doctrinæ conforme suprà num. 4. & 6. vbi enim ex verosi- milibus Theologiæ aut Iuris principiis agitur, re- cursus ad superiorem non est necessarius, si præ- sertim de illius potestate agatur. De quo hæc satis.
rit, quod ad differentiam taxæ, & per- sonarum spectat, pro quibus applicatio facienda: & pro quo sic statutum. Y la Limosna de las Bul- las de Difuntos Españoles, à quatro reales, ô su valor,<-P> @@0@ @@1@ pressum an Hispanus sumens Bullam pro Indi animâ aut Æthiopis, eleëmosynam eamdem tri- buere debeat, quam pro animâ Hispani debet: solùm enim dicitur debere quatuor regales tri- buere pro animâ Hispani defuncti. Verùm licèt non exprimatur, ex eo videtur non obscurè de- duci; quandoquidem pro animâ Hispani tantùm illa maior taxa constituitur. Et ita aduertit P. Mendus Disput. 36. num. 6. Potuit autem hoc ita disponi, quia cùm pro Indiis illa sit taxa constitu- ta, Indorum bono est tali assignatione consul- tum: vt scilicet Hispani in benefaciendo Indis reddantur promptiores. Vbi & dubitari potest an Hispanorum nomine illi tantùm veniant, qui verè tales sunt, & ad quos tantùm beneficium di- rigatur: sic enim neque Italis, neque Belgis Bul- la prodesse poterit; vel si potest prodesse, an sit satis pro ipsis minorem taxam erogare. spondendum. Hispanorum nomen non esse po- situm taxatiuè, sed per contrapositionem ad In- dos: quod est iuxta Indorum ipsorum loquen- di morem, qui Europæos omnes, albos scilicet homines, & ex iis progenitos, Hispanos vocant, & communi nomine Viracochas. Et verò Bulla Defunctorum extra Indias ad Hispanorum ani- mas non arctatur, quia id ex nullâ ipsius clausulâ colligi potest: ergo neque illa, quæ pro Indiis conceditur, quæ minùs ampla non est, & ita quemadmodum qui in Hispaniâ aut Siciliâ de- git, potest illam pro anima eius, qui in Indiis de- functus est, sumere, ita è conuerso. Nec mo- ueat quemquam id, quod habet P. Mendus supra, num. 5. posse scilicet hanc Bullam sumere eos qui pro se possunt Bullam viuorum accipere, & pro eorum animabus, qui viuentes Indul- gentiis fungi valerent. Cùm enim exteri non possint pro se Bullam sumere, non videtur iuxta prædictam doctrinam pro eisdem posse Bullas sumi, vt defunctis prosint. Non inquam mo- ueat, quia Auctoris dicti alia est valde diuersa mens: cùm enim se referat ad ea, quæ dixerat
ex illis tantùm colligitur non posse sumi pro Catechumenis: sic enim ipse tenet, aliis contra- rium sentientibus; sicut nec pro aliis Bullam, quæ viuorum est, ad effectum aliquem post ipso- rum mortem. Hoc ille vult, & non aliud; vnde ineptè ad casum præsentem aduocatur. Quòd verò minor taxa possit pro exterorum animabus tribui, nullo modo potest admitti: quia aliàs Bulla defunctorum fauorabilior esset respectu exterorum, quàm Hispanorum; cùm tamen con- trarium esset potiùs asserendum: quia cùm ipsi vi- uẽtes vtantur Bullâ, & suas pro eâ facultates im- pendāt, æquissimũ est vt defuncti, si aliqua futura est inæqualitas, maius beneficium assequantur. Hispanis minor taxa requiritur, dubitari potest quinam veniant eo nomine: vbi quæstio ea- dem coincidit, an Hispanorum nomine illi in-<-P>@@
sunt progeniti, an verò Indorum nomine cen- seantur. Circa quod in primis dico natum ex Europæo & Indâ, aut ex Indo & Europæâ, quo- ad hunc effectum non esse Hispanum censen- dum (vt hoc nomine Europæos omnes com- plectamur.) Sic P. Quintanadueñas de Præceptis sic genitos omnibus Indorum priuilegiis gaude- re, vnde & eo, de quo loquimur: & ante eum Ludouicus Miranda in Manuali Tomo 1. quæst. 43. articul. 2. §. Præter. & in specie nostri casûs P. Mendus suprà, num. 8. qui ex eo probant: nam ex Indo genitus, Indus est; quia filij patris se- quuntur originem. L. Assumptio. 6. §. Filius. D. Ad municipal. & alibi vbi scribentes. Si autem mater Inda sit, inde etiam computatur origo, vt est compertissimum. Vnde & consanguinitas pariter ex lineâ maternâ ac ex paternâ ducitur: & similia ex vtraque impedimenta oriuntur. Sed certè fundamentum hoc videtur claudicare, & dum vnum probat, aliud destruit. Qui ex Indo genitus, Indus censeri debet: ergo qui ex Hispa- no, debet haberi Hispanus: atqui Hispanus ab- solutè talis, priuilegiis Indorum non fruitur: ergo neque mixtim genitus, si absolutè talis est. Nec satisfacit P. Quintana dum tantùm probat geni- tum ex matre Indâ esse mixti sanguinis verè & propriè. Quis enim de hoc dubitat? cùm sit sub- iectum quæstionis. Quòd autem fœminæ ad ge- nus spectent, & consanguinitatem fundent, etiam est indubitatum. Ast hoc non obstante, ex Indo genitus & matre Hispanâ Indus absolutè dicitur: ergo & Hispanus ex parte Hispano & Inda ma- tre progenitus. Hispano patre genitus, & multò magis ex Hi- spanâ matre absolutè Hispanus non est, si ex ma- tre Indâ aut Indo patre veniat origo: ergo cùm tantùm pro Hispanis maior taxa Bullæ exigatur, non debent eo nomine comprehensi judicari. Antecedens ostendo: nam mixtum non est ab- solutè simplex, ex quo æqualiter est composi- tum, neque eius nomine absolutè gaudet, vt est penitus exploratum, præsertim in viuentibus: genitus enim ex asino & equâ, non est asinus, neque equus, sed mulus; ex sue & apro, neque sus, neque aper est, sed hybrida: ex pardo & leæna, non pardus, nec leo, sed Leo-pardus. Et sic in aliis: ergo similiter in casu, de quo lo- quimur. Quæ certissima persuasio apud India- rum incolas in caussâ fuit, vt pro sic natis specia- lem gratiam à Sede Apostolicâ eorum salutis so- liciti curatores exposcerent, vt Indorum possent priuilegiis quoad iucunda matrimonia frui. Vbi nequit dici vulgarem illum fuisse sensum, de quo non curandum, iuxta ea, quæ adducit P. Quin- tana suprà singulari 7. num. 7. Quia sic existiman- tes & petentes, non vulgares homines, sed valde sapientes & experti fuerunt. Nec responderi vl- teriùs potest priuilegia ista ad tollendos scrupu- los postulata: nam si eâ ratione id tantùm factum fuisset, ante postulationem fuisset vtique practi- catum virorum sapientium Consilio, vt in aliis accidit: & specialiter comprobari potest in Pri- uilegio Pij V. ad recitandum diuinum Officium totum manè ratione itineris, occupationis, aut<-P> @@0@ @@1@ casum, de quo in Priuilegiis Societatis. V. Horæ Canonicæ. De hoc autem inferiùs ex professo a- gendum, vbi de Indorum priuilegiis: ad institu- tum enim præsens ratio adducta sufficit, quæ est penitus manifesta. Indorum generatione est dictum, similiter est de generatione mixtâ Æthiopum asserendum pro- pter eamdem rationem: natus enim ex Hispa- no patre & matre Æthiopissa, neque Hispanus neque Æthiops est; neque reipsâ neque com- muni æstimatione. Nec ad casum, in quo sumus, necessaria est quæstionis illius non ita expedita discussio, an scilicet Æthiopes priuilegiis Indo- rum gaudeant, de quâ, Deo dante, inferiùs Titulo 12. n. 129. cùm modò sit satis scire illos non esse Hispanos absolutè, & ita pro defunctorũ anima- bus quæ sumitur Bulla, minori est taxâ regulanda: sicut & de quacumque aliâ mixturâ dicendum. patre, & mixtim genita matre, siue Indicus, siue Æthiopicus, aut quilibet alius sanguis sit, natus filius Hispanus censendus sit; & ita priuilegio dicto nequeat frui: vel etiamsi Hispanus dicatur propter mixtionem dictam, idem sit illi conce- dendum. Circa quod aliqui affirmatiuè prorsus respondent, quatenus de omnibus priuilegiis lo- quuntur: & id probabilitate non carere existi- mat P. Quintana Singulari 7. citato, pro eoque aliqua fundamenta adducit. Primum ex eo quòd isti verè Indorum filij sunt, eâ receptissimâ lo- quendi formâ, quâ & aui & proaui vocantur pa- rentes: sic enim & Abrahami & Dauidis filius dicitur in Euangelio Christus. Secundum; quia in istis est ratio eadem, quæ in Mestiziis, Indicus scilicet sanguis, ad quem Pontifices attenderunt, cùm gaudere illos priuilegiis Indorum in matri- moniis indulserunt. Tertium; quia Pontifices in priuilegiis solùm requirunt vt sint mixtim proge- niti, quod de prædictis verificatur, & licet Mesti- zios vocent, id non est taxatiuè intelligendum, sed demonstratiuè, & exempli gratiâ; exempla autem non arctant regulam, iuxta communem doctrinam, de quâ suprà. Quartum; quia licèt Pontifices tantùm ad postulata respondere so- leant, & sic ad postulationem pro Mestiziis Pau- lus V. & alij fauorabilem præstiterint responsio- nem; cùm tamen illi ad priuilegij fruitionem so- lùm exigant quòd sint mixtim progeniti; huic est regulæ potiùs attendendum. Quintum; quia vulgaris opinio, quæ pro Indis eos non habet, non est curanda, quia frequenter erronea. Ex quibus non solùm prædictos, qui scilicet tres par- tes Hispani sanguinis habent, sed etiam qui tales dicuntur ob quartam additam portionem, quia ex matre Quarteronâ, similiter priuilegiis gaude- re eisdem ibidem arbitratur; licèt cum formidine, & ita rem doctioribus expendendam & iudican- dam relinquit, addens in fine communissimam doctrinam de priuilegijs Principum latissimè in- terpretandis. Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|