Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
latis, Præbendariis, ac Presbyteris aliis nuper ex- peditæ, quibus per communem Bullam Quadra- gesimæ tempore vsus prædictorum non licebat: licèt illæ de ouis tantùm & lacticiniis loquantur; & de suillâ pinguedine nihil in speciali conces- sum reperiatur. Quia verò vix erat, qui ad hunc effectum Bullam sumeret, subdelegatus Com- missarius publico edicto transgressionem pecca- tum esse mortale declarauit, sub excommunica- tionis pœnâ Confessariis iniungens, vt id pœni- tentibus aperirent. Videtur ergo judicio Com- missarij standum ob illius summam in negotio isto auctoritatem. Immò circa illud videtur esse non obscura Pontificum mens, cùm Bullas circa prædicta concedunt, & solam hebdomadam San- ctam excipiunt. Supponunt ergo vsum talem minimè sine Bullæ acceptione licere: quod & ij pro certo habent, qui concessionem talem vt rem magni momenti, & in æstimatione speciali habendam, postularunt. tè in aliis Prouinciis accidit) vsus prædictorum licitus, & omni scrupulo vacans, absque Bullæ receptione putatur: & apud religiosos ac viros doctos, ac conscientiæ suæ studiosos viget, etiam post præfatas declarationes: eo fundamento, quòd consuetudo circa hoc inueterata præualuit siue ratione alicuius priuilegij originem habue- rit, siue aliàs. Consuetudinem autem posse le-<-P> @@0@ @@1@ tum est, & ita videmus in Hispaniâ vsum ex- tremitatum carnalium & intestinorum Sabbatis introductum: & quod generalius est, serotinam refectionem vbique gentium, & notabilem Cœ- næ anticipationem. Circa quæ sine vllo con- scientiæ remorsu proceditur, & in casu quidem nostro Prælati non solùm vident, nec contradi- cunt, sed etiam vsum eumdem amplectuntur: cùm sint illi & docti & pij. Quòd cùm accidit communis doctrina est consuetudinem esse ra- tionabilem. Pro quo videri potest Diana Parte 6. Tractatu 5. Resolut. 5. & specialiter Parte 1.
contra legem ieiunij. Cùm ergo hoc certum sit, videndum an ex adductis fundamentis tali sit cō- suetudini derogatum. non videtur obstare, quia illa consuetudinis ti- tulum non improbat, quem nec improbare po- test, cùm ex dispositione Iuris communis habea- tur vt lex Canonicâ consuetudine possit abroga- ri. Vt constat ex Cap. finali, de Consuetudine, & omnes Doctores admittunt. Solùm ergo as- serit priuilegium iam cessasse. Atqui vsus dictus priuilegio non innititur, cuius nec memoria oc- currit iam ab annis plurimis, & ea ratio inualuit quòd pisces in copiâ sufficienti non inueniantur, nisi in maritimis, & cibaria alia exigui vigoris sint, regionesque istæ homines languidos red- dant. Quæ vltima ratio iuuat pro regionibus et- iam maritimis: sicut etiam quòd cum ita remo- tis, atque Europæ commodis destitutis, non ita est seuerè agendum, vt nihil de lege Ecclesiasti- ci jeiunij fuerit remittendum: cùm sciamus in re- gionibus aliis, indulgentias aliquas circa illam tolerari. Sic in Belgio, diebus paucis exceptis, consuetudo permittit lacticinia etiam in Qua- dragesimâ, vt testatur Diana Resolut. 21. citata. Et in Indiis nostris ex solâ consuetudine Sabba- tis est licitus Indis carnis vsus. Quid ergo si His- panis vsus præfatus liceat? Nec maius habere pondus potest subdelegati edictum, de quo suprà. specialium attinet, responderi potest ex illis ni- hil peculiare haberi quod vrgeat. Sicut enim non habetur ex eo quòd in Bullis communibus concedatur facultas ad vsum prædictum, vt osten- dimus; ita neque in aliis pro Clero concessis, quia illæ non sunt specialiter pro Indiis postula- tæ, sed pro regnis etiam aliis Hispanæ Coronæ, in quibus est Bullæ vsus introductus, & ita, sicut & aliæ ad Indias remissæ, contendente Com- missario posse in illis effectum habere, ex motiuo dicto. Nec supponit Pontifex communem ie- iunij obligationem, quæ in omnibus vigeat His- panæ Coronæ regnis, sed quæ iuxta legem est Ecclesiasticam, quidquid de consuetudine reg- norum quorumdam sit, quam non tenetur scire vt dispositio eius curret. Consuetudo enim non est aliquid iuris, sed facti, quod legislator scire non tenetur: cùm id solûm, quod est commu- nis iuris, debeat in scrinio pectoris retinere. Pro quo est Cap. Licet Romanus, de Constitutionibus in 6. vbi sic loquitur Bonifacius Octauus: Licet Romanus Pontifex (qui iura omnia in scrinio pectoris<-P>@@ <-P>sui censetur habere) Constitutionem condendo posterio- rem, priorem, quamuis de ipsâ mentionem non faciat, reuocare noscatur: quia tamen locorum specialium, & personarum singularium consuetudines & statuta (cùm sint facti, & in facto consistant) poßit probabiliter ignorare; ipsis, dum tamen sint rationabilia, per Con- stitutionem à se nouiter editam (nisi expreßè caueatur ipsa) non intelligitur in aliquo derogare. Sic ille. Iux- ta hæc ergo, si Rex noster consuetudinem abro- gari velit, Pontificis imploret auxilium, qui id facere poterit de plenitudine potestatis. Sed an expediat, alterius est considerationis; &, vt ego autumo, difficilè poterit stabiliri. men, seu lardum attinet, non est singularis, & sine exemplo Indica consuetudo, cùm sit eadem in Siciliâ, teste Dianâ Resolut. 21. citata & mul- tis aliis in locis, eodem teste loco inferiùs allegan-
rentes, stante licito ouorum & lacticiniorum vsu, etiam licitum esse sagiminis: quod diuersimodè probant graues Societatis Auctores: alij, quia pinguedo non est caro, sed quid naturali aug- mento superueniens, ex Aristotele Lib. 2. de ge- neratione: alij autem, quia minus est, & maiori concesso in consequentiam venit, iuxta multo- rum doctrinam apud P. Sancium Disput. 1. citatá
ideò iudico sagimen non licere, etiamsi oua & lacticinia liceant, & ita virtute Bullæ non esse li- citum illius vsum: quod tenet Diana Parte 10. Tract. 16. Resolut. 77. mutans, vt ille ait, re meliùs consideratâ, sententiam, quam docuerat Resolut. 21. citata. Si ergo alicubi licet, ad consuetudi- nem est præscriptam recurrendum. Sanguinem autem licere diebus, quibus præfata licent, & si non defuerit, qui ita sit attestatus, absurdissima mihi assertio est, neque Hostiensi attribuenda, in Summa, de obseruantia ieiuniorum §. Quando n. 8. de sagimine enim, & non de sanguine locutus. Vult autem Diana citatâ Resolut. 77. non sagimi- ne, sed sanguine legendum, & P. Azorium Lib. 7. Cap. 10. Quæst. 8. malè sagimen pro sanguine trans- cripsisse. Sed certè non erat cur errantem trans- criptionem Auctori tanto bonus etiam Auctor adscriberet: nam Hostiensis pro assertione suâ citat Cap. Presbyter 82. dist. in quo non sanguis, sed sagimen habetur. Nam cùm ibi de pœniten- tiâ, quam acturus erat Presbyter fornicarius, a- gatur, pro diebus remissionis ieiunij ita dicitur: Tantùm autem diebus Dominicis, & præcipuis Festis, modico vino, & pisciculis, atque leguminibus recreetur; sine carne & sagimine, ouis & caseo vtatur. Sic ibi Iuxta quæ non est eadem ratio de ouis & sagimi- ne, cùm vnum, permissis alijs, constet prohibe- ri: & sagimen quasi quod ad carnem spectans, ei- dem societur. Quòd si inferiùs sagimen, oua, & casus permittuntur; ideò est, quia plus aliquid post diuturniorem pœnitentiam indulgetur. Vn- de non benè Glossa ibi argumento id esse ait vt liceat comedere de sagimine illis diebus, quibus oua & caseum licet: pro quo adducit Cap. Deni- que 4. diste$unclear vbi tamen de sagimine nec verbum; sed lacte, caseo, & ouis vti prohibentur illi, quos Ecclesiasticus gradus exornet, in Dominicis à Quinquagesimâ, iuxta veterem consuetudinem. Si quid autem ex eo licet colligere, id certè est,<-P> @@0@ @@1@ pter rationem ibidem adductam prohiberi: quia scilicet sementinam trahunt originem carnis: ne- que expressum sagimen, quia de illo non videba- tur posse dubitari.
duodecim regalibus pro triginta duca- tis, quæ dominis debentur incertis, erogatis: quòd si debitum maius sit, plures Bullas sumere, eadem pro singulis quantitate redditâ, vsque ad summam nongentorum ducatorum. Quòd si debitum amplius sit, quàm vt Bullis acceptis sa- tis fieri eidem possit, adeundus Commissarius, qui ad hoc specialem instructionem habet, in quâ continetur vt compositio fiat ad rationem decem pro centum, consideratione habitâ & maioris culpæ, quæ in vsurpatione excessiuæ a- deò quantitatis interuenire solet, & etiam quia ex illâ æquum apparet, vt maius emolumentum pro opere momenti tanti, quale Cruciata con- cernit, accrescat; cùm & hoc non frequenter e- ueniat, minusque videatur difficile, quandoqui- dem excessiua quantitas relinquitur debitori. Non est autem necessarium vt tota illa quantitas debita ad rationem decem pro centum compo- natur, sed compositione per Bullas factâ vsque ad summam dictam nongentorum ducatorum, inde alius compositionis modus assumendus. las hoc biennio prædicationis, compositio pro summâ reliquâ in biennium aliud differatur? Po- teritne tunc per Bullas multiplicatas fieri, vel vtendum necessariò compositione ad rationem decem pro centum, sicut præstandum fuerat ela- pso biennio? Et dilatio quidem potest esse licita, ac etiam illicita: si enim satisfactio fieri hoc bien- nio possit, ad sequens differri nequit: immò nec ad breuius spatium; quia restitutio statim facien- da est, iuxta regulas, quas Doctores pro ea tra- dunt; si autem non possit, clarum est in eo non esse peccatum. Potest tamen esse dubium, an qui hoc biennio, vel hoc anno, vt in Hispaniâ, resti- tuere nequit eo modo, quo incerta restituenda sunt, poterit tamen sequentibus, teneatur ad compositionem de præsenti. Et dicendum non teneri, quia compositio loco restitutionis succe- dit: cùm ergo illa non obliget in præsenti, neque etiam compositio: hæc enim rationem habet gratiæ ac priuilegij, & priuilegiis vtimur cùm volumus. Quod est P. Mendi doctrinæ confor- me Disput. 32. num. 51. quamuis oppositum pro- babile alicui videri posset ex illorum sententia, qui dicunt teneri ad audiendam Missam, qui pri- uilegium habet ad audiendam illam in Oratorio tempore Interdicti; est siquidem sublatum impe- dimentum adimplendi præceptum. Sed certè si- militudo non videtur penitus congruere: nam aliud est habere priuilegium, & eo teneri vti; a- liud autem priuilegium teneri quærere ad satis- faciendum obligationi; hoc enim posterius ad-<-P>@@
uilegium Oratorij quærere ad satisfaciendum o- bligationi Missæ audiendæ: & ita nec priuile- gium Compositionis. Quamquàm & contra hoc possit vrgeri: nam priuilegium iam quis habet, ex eo quòd Bulla Compositionis publicetur: Compositio autem ipsa est vsus talis priuilegij; & ita per priuilegium tollitur impedimentum satis- faciendi præcepto restitutionis, curritque doctri- na de Missa, & aliis similibus. Bullis potest fieri compositio. Quòd si secun dâ compositione factâ sit vlterior quantitas, ad quam nequeunt Bullæ pertingere, eadem consideratio habenda est, an scilicet eo anno vrgeat satisfactio, an non. Si autem fuit illicita, maius est dubium; & ex doctrinâ P. Mendi dici potest locum esse compositioni; licet in casu nostro non loquatur in praxi, quam allegat, sed quando compositio culpatè differtur. Nihilominùs iunctis iis, quæ præcesserant, huius videtur esse sententiæ; cuius esse fundamentum potest, quia talis est Pontifi- cis mens per Commissarium declarata, dum ad compositionem admittitur quicumque restitu- tionem diu deprehenditur distulisse. Sed quidem Instructionis forma contrarium videtur persua- dere, in quâ dicitur vt compositio per Bullas vs- que ad summam dictam fiat, & si vlterior sit, Commissarius adeatur, qui modum compositio- nis attendet, & est is, quem diximus, ad rationem decem pro centum. Hoc ergo biennio fieri ali- ter compositio nequit: ergo nec sequenti. Illa- tionem ostendo: nam Instructio generalis est, & non pro hoc tantùm anno: nihil enim tale ex- primit, & ita vt iacet est intelligenda. Item. Sic differens grauiter peccat contra iustititiam; ergo nequit illi prauitas sua esse proficua, vt scilicet minori adeò contributione satisfaciat excessiuæ obligationi. Nemo enim ex suo delicto melio- rem suam conditionem facere potest. L. Nemo 134. Instit. de regulis iuris. modo compositio hæc fieri sine Bullis possit, quas tamen necessarias esse Commissarij verba significant, dum sic ait: Y mandamos precisamente,
responderi potest prædicta verba intelligenda de compositione ordinariâ, & iuxta determinatam quantitatem: de extraordinariâ verò aliam esse rationem, ad quam Commissarium facultatem habere non est æquum dubitare; licet in eius In- structione non extet mentio Apostolicæ conces- sionis, nisi ad compositionem per Bullarum ac- ceptionem: quandoquidem ipse testatur sic fa- ciendam à Pontifice constitutum. Et quidem compositionem, quæcumque illa sit, vt Com- missarius Pontificis facit ad conscientiarum ex- onerationem: ergo debet extare commissio ab eodem Pontifice facta. Et talis est, quam verba illa in Bullâ concessionis indicant. Item concedi-
cultatem ad Bullam etiam Compositionis spe-<-P> @@0@ @@1@ 3. in fine. Quod tamen ita compertum non est, vt ex eo sequatur posse compositionem facere sine Bullæ exhibitione. tunt Scriptores; immò P. Henriquez Lib. 7. de Indulgentiis Cap. 34. hunc compositionis mo- dum reputat tutiorem, quia cùm pro maiori summâ fiat, plus in illo apparet satisfactionis; mi- nor enim restat summa soluenda, si compositio non subueniret; sicut in Indulgentiis ea certior, cuius maior est caussa, vt communiter Docto- res obseruant. Sed Trullench Dub. citato num. 4. æquè tutum vtrumque existimat, quia modus vterque est licitus, & à Commissario Papæ au- ctoritate dispositus, & qui per Bullæ traditio- nem facilior pro maiori summâ in belli subsi- dium comparandâ. Sed certè P. Henriquez pro se habet multos; qui videri possunt circa num. 4. in Glossa. L. Y. & Z. valde enim dubitant illi de compositione, quando minimum est id, quod datur, & hac ratione varietas notabilis cir- ca compositionem accidit: nam cùm annis præ- teritis per quamlibet Bullam componerentur quinquies mille merauedini, modò tantùm bis mille componuntur. Erat ergo compositio prior minùs conueniens, & animaduersa doctrina gra- uium Scriptorum circa hoc aut dubitantium aut apertè loquentium, potuit summa compositio- nis augeri: licet adhuc eâ positâ, prædictorum Auctorum assertioni non sit plenè satisfactum. Potest ergo conuenienter dici compositionem sine Bullâ esse tutiorem, quia ob maiorem sum- mam fit. Quamuis autem modus alius sit minùs tutus, cùm tamen probabilibus nitatur principiis, sufficiens est ad conscientias tranquillandas. De- bet enim pro Pontifice in dubio facti præsumi, vt etiam admonet Cardinalis Lugo Disput. 6. de Iustitia num. 150. & Disput. 21. num. 95. Sed cùm compositionis taxa non à Pontifice, sed à Com- missario sit, non est similis obligatio ad præsu- mendum pro illo, licet eius auctoritas validam fundet coniecturam in re tantâ cum consilio do- ctissimorum hominum procedentis. Vbi doctrina citati Cardinalis Disput. 21. num. 94. opportunè cadit: ait enim quòd licet taxa Bullæ non fiat à Pontifice, sed illa Commissario remittatur; non est credibile illum eamdem ignorare, & eorum aliquem saltem errorem Ministri sui minimè to- lerabilem in re tanti momenti neutiquam corre- xisse. Quæ coniectura verosimilis est, sed quæ certitudinem non inducat: cùm sit aliàs senten- tia eiusdem Cardinalis num. 95. citato §. Distin-
nem concedere pro omnibus debitis incertis sine sufficienti caussa, quæ si reipsa non sit talis, compositio erit nulla: pro quo & alios adducit §. præcedenti. Ad sufficientiam autem caussæ et- iam quantitas compositionis conducit, vt est cla- rum: quod totum in facto consistit, in quo ne- quit esse omnimoda certitudo. Quidquid de hoc sit delegatus possit facere compositionẽ sine Bullâ, quando quantitas numerũ Bullarum excedit in minori quantitate quàm sit Decima pro centũ à Generali Commissario designata. Et commu-<-P>@@ <-P>niter quidem nequit, quia aliàs taxa esset inuti- lis, quod dici nequit, cùm ab eo designata sit, qui circa hoc supremam habet potestatem à Pō- tifice delegatam. Difficultas ergo est pro casi- bus rarò contingentibus, vt ille, in quo ego in- teruentor extiti, cuius opera quantitas sexaginta milliũ octi-regalium compositionis est beneficio temperata. Instabat debitor in casu tali debere sibi decimæ rigorem emolliri, non vsuro aliàs compositionis remedio, sed aliud ad conscientiæ tranquillitatem quæsituro. Sex ergo pro centum offerebat, & vt possent admitti, rationes istæ suc- currebant. Prima, hoc non esse contra disposi- tionem aliquam Pontificum; sed solùm deuiare ab instructione Commissarij, qui sicut designa- Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|