Subwencja ogólna składa się z 3 części
Yüklə 2,44 Mb.
|
|
Drugą metodą zastosowaną w moich badaniach był wywiad. „Wywiad jest rozmową badającego z respondentem, która prowadzona jest według przygotowanych wcześniej dyspozycji lub na podstawie kwestionariusza”.[28] W. Zaczyński wyróżnia następujące warianty postaci wywiadu: swobodnej, naprowadzanej i kierowanej. Wywiad w postaci swobodnej „... określony jest przez cel badawczy, nie ma w nim z góry przygotowanego planu rozmowy. (...) Wywiad jako rozmowa naprowadzana przez badacza na problemy, które ogólnie zostały uprzednio sformułowane, ale nie przybrały jeszcze ostatecznej postaci pytań. (...) Wywiad jako rozmowa kierowana wyróżnia się tym, że badacz ma listę dosłownie sformułowanych pytań, które przytacza osobom badanym. Badacz w tym przypadku posługuje się kwestionariuszem wywiadu”.[29] W mojej pracy badawczej zastosowałam wywiad jako rozmowę kierowaną i wykorzystałam „Kwestionariusz wywiadu”.[30] Pierwszą część wywiadu – pytanie 1 i 2 przeprowadzono po zwiedzeniu ekspozycji w Muzeum Okręgowym w Sandomierzu, a drugą część – pytanie 3 – 4 w Szkole Podstawowej nr 2 w Sandomierzu. „Analiza dokumentów na użytek badań pedagogicznych występuje także pod nazwą analizy wytworów pracy, rozumianych jako „wszelkie obiektywne przedmioty będące wynikiem ludzkiej działalności”, związanej zarówno z nauką, działalnością kulturalną, życiem osobistym, jak i działalnością produkcyjną. (...) Tak więc przez analizę dokumentów rozumie się analizę wszelkich wytworów dzieci, młodzieży i dorosłych, może ona obejmować wytwory napisane, jak rysunki, prace ręczne i konstrukcyjne lecz również nagrania magnetofonowe, magnetowidowe, filmy, przeźrocza i zdjęcia”.[31] Analizując rysunki należy pamiętać, że „... dopiero większa liczba pozwala na wyciągnięcie bardziej wiarygodnych wniosków, interpretację ich, obowiązują szczególnie możliwie jednoznaczne kryteria oceny. Niebagatelne znaczenie ma znajomość warunków, w jakich powstały analizowane rysunki”.[32] Posługując się w swoich badaniach analizą dokumentów, tj. wytworów plastycznych dzieci przedmiotem swych zainteresowań uczyniłam nie tylko efekty prac plastycznych, ale również przebieg działań twórczych uczniów. Do analizy prac plastycznych użyłam narzędzia badawczego pt. „Kryteria punktacji i oceny wytworów plastycznych uczniów (klas IV – VI)”.[33] .3.3. Teren, organizacja i przebieg badań Po sformułowaniu problemu, hipotez, wybraniu narzędzi badawczych przystąpiłam do wyboru terenu badań i grupy badawczej dzieci. Tadeusz Plich podaje, że „... wybór badań to nie tylko problem, polegający na wyborze odpowiedniego terytorium. Dotyczy również określonej placówki lub instytucji na której pragniemy prowadzić badania”.[34] Materiały do badań uzyskałam przeprowadzając obserwację dzieci klasy IV Szkoły Podstawowej nr 2 w Sandomierzu. Sandomierz – miasto położone na lewym brzegu Wisły w województwie świętokrzyskim. Zamieszkuje w nim ponad 30 tysięcy mieszkańców. Jest starym, zabytkowym miastem „... nazywanym przez mieszkańców „Małym Rzymem”. Podkreślało to podobieństwa między tymi miastami. Do nich zaliczano: położenie – Sandomierz i Rzym lezą na siedmiu wzgórzach, posiadają podziemne labirynty, Rzym – katakumby, Sandomierz – dawne piwnice kupieckie i legendarne lochy, miasta miały podobną historię, wielu mieszkańców zginęło z rąk najeźdźców a ziemia kryje ich liczne szczątki”.[35] Sandomierz jest miastem o którym krąży wiele mitów i legend, można w nim oglądać wspaniałe zabytki architektury: romański kościół św. Jakuba, Bazylika Katedralna, Zamek sandomierski zwany Kazimierzowskim (siedziba Muzeum Okręgowego), Ratusz, Brama Opatowska, Dom Długosza. W mieście oprócz Muzeum Okręgowego istnieje Muzeum Diecezjalne, Muzeum Literatury i Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego. W Galerii „Zapole” można zobaczyć niepowtarzalne przedmioty związane ze sztuką ludową Lasowiaków i mieszkańców regionu sandomierskiego, a także rzeźby ludowego artysty Jana Puka i Andrzeja Tkacza. Sandomierska starówka przyciąga wielu artystów, wśród nich są rodowici Sandomierzanie Ryszard Garncarz, Andrzej Karwat. Dla krajobrazu miasta charakterystyczne są wąwozy lessowe, 2 gimnazja, licea i inne szkoły średnie, ostatnio powstała również Humanistyczna Szkoła Wyższa. Pierwszą część badań przeprowadziłam w Muzeum Okręgowym w Sandomierzu, po wcześniejszym uzgodnieniu terminu wycieczki z dyrekcją szkoły i kustoszem muzeum. Wycieczka odbyła się 24.01.2002 r. Uczniowie wyszli ze szkoły pod opieką trzech nauczycieli. W trakcie dojścia do muzeum, które odbywało się trasą prowadzącą przez Starówkę, dzieci miały możliwość przypomnienia i utrwalenia nazw zabytków, które mijały (Brama Opatowska, Ratusz, Katedra, Collegium Gostymianum). Stojąc na dziedzińcu Zamku uczniowie mogli obejrzeć z zewnątrz Zamek Kazimierzowski (siedziba Muzeum Okręgowego). W muzeum dzieci zwiedziły sale reprezentujące dział historyczny i etnograficzny. Ekspozycję znajdującą się w dziale historycznym zgromadzono w trzech salach i stanowią ją eksponaty ukazujące historię miasta od czasów najdawniejszych do chwili obecnej, a więc ikonografia Sandomierza, zbiory z zakresu: rzemiosła artystycznego, malarstwa, numizmatyki oraz „Szachy sandomierskie” pochodzące ze schyłku XI wieku.
5.„Muzeum Okręgowe” – „Szachy sandomierskie” pochodzące z końca XI wieku 6.Kolekcja ceramiki z XII – XIX w. W Muzeum Okręgowym w Sandomierzu W zabytkowych wnętrzach muzeum dzieci z zainteresowaniem słuchały nauczyciela. W bezpośrednim kontakcie z dziełami sztuki mogły przenieść się w miniony czas, spróbować zrozumieć sens działań człowieka w minionych epokach. Następną salę dzieci zwiedziły pod kierunkiem przewodnika muzeum. Sala ta przedstawiała zabytki archeologiczne. Obiekty znajdujące się w tej sali stanowiły zabytki kultury materialnej z okresu neolitu, wyroby z kamienia, szczątki zwierząt kopalnych i egzotycznych, które wywołały ogromne zaciekawienie. Zbiory archeologiczne to dary indywidualnych zbieraczy i odkrywców. Dowodzą tego najlepiej liczne przykłady bezinteresownej ofiarności, dzięki której zbiory powiększyły się o kolejne dary. Eksponaty pochodzą również z systematycznych poszukiwań i prac wykopaliskowych. 7.Muzeum Okręgowe w Sandomierzu – romańskie elementy zdobnicze z 2 ćw. XIII w. Następnie uczniowie oglądali wystawę prezentującą efekty I Sandomierskich Warsztatów Złotniczych pt „Kamień pasiasty – kamień wyobraźni”. 8.Muzeum Okręgowe w Sandomierzu – kolekcja krzemienia pasiastego w biżuterii Wybrane prace uczestników wystawy zapoczątkowały unikatową kolekcję Krzemienia pasiastego w biżuterii i obiektach sztuki złotniczej. Krzemień pasiasty w neolitycznym centrum górniczym w Krzemionkach Opatowskich, służył ówczesnym osadnikom do wyrobu narzędzi walki i pracy – siekierek, różnego rodzaju ostrzy, grotów strzał. Na dekoracyjne walory krzemienia pasiastego zwrócił uwagę jako pierwszy sandomierski złotnik, Cezary Łutowicz. Powrót krzemienia pasiastego w nowej, dekoracyjnej funkcji, pozwolił na tworzenie wyrobów artystycznych identyfikowanych tylko z jednym, jedynym miejscem na kuli ziemskiej. Charakterystyczna ekspresja formy, szlachetność koloru jest gwarantem niepowtarzalności każdego z dzieł. Kolekcja będzie powiększana corocznie o dzieła twórców uczestniczących w działaniach warsztatowych. Duże zaciekawienie wśród uczniów wzbudziła „Kuchnia Królewska”, w której zgromadzono zbiór naczyń ze srebra i cyny europejskiej XVII – XIX wiecznej, głównie z polskich, rosyjskich i niemieckich warsztatów złotniczych. W sali tej prezentowana jest ekspozycja rzemiosła artystycznego. 9.Muzeum Okręgowe w Sandomierzu – kolekcja naczyń ze srebra Na I piętrze, ponad ekspozycją w „Kuchni Królewskiej” znajduje się sala galeryjna, gdzie obecnie jest przedstawiana kolekcja malarstwa J.P. Mazurkiewicza. 10. Obraz P. Mazurkiewicza „Vita samnium breve” Dzieci miały możliwość bezpośredniego kontaktu z malarstwem sandomierskiego malarza. Wystawa wprowadza atmosferę pełną melancholii i zadumy w przedstawieniach śmieci – snu wyobrażonej przez zapomnienie cmentarzyska. Następnie dzieci poszły do sali koncertowo – widowiskowej. Pani przewodniczka opowiedziała dzieciom o odbywających się tu koncertach „Collectanea” w latach 1988 i 1989, licznych występach grup teatralnych i o imprezach o charakterze kulturalnym, okolicznościowym, społecznym i politycznym. W sali tej zgromadzono meble minionych epok, które dla dzieci były bardzo atrakcyjne. „Sala koncertowa”. 11.Muzeum Okręgowe w Sandomierzu – uczniowie kl. IV w sali koncertowej
Kolejną część badań przeprowadziłam w Szkole Podstawowej nr 2 w Sandomierzu. Szkoła, w której przeprowadziłam badania znajduje się w centrum miasta, na pograniczu „starego” i „nowego” miasta. Obok budynku rozciąga się park miejski tzw. ogród saski. Budynek szkoły nie jest nowy, ale systematyczne remonty sprawiły, że jest nowocześnie urządzony, funkcjonalny, przystosowany do potrzeb uczących się tu 499 dzieci. Szkoła dysponuje 15 salami lekcyjnymi, biblioteką, świetlicą, stołówką, salą gimnastyczną, pracownią komputerową. Posiada dobrze zagospodarowane otoczenie wraz z dwoma boiskami. Kadrę pedagogiczną stanowi 33 nauczycieli, których wykształcenie przedstawia poniższa tabela. Tabela 1. Wykształcenie nauczycieli Szkoły Podstawowej nr 2 w Sandomierzu L.p
WYKSZTAŁCENIE L % 1. 2. 3. 4. Wyższe magisterskie Wyższe zawodowe Studium nauczycielskie Średnie pedagogiczne 29 2 2 0 88 6 6 0 Razem 33 100 Najwięcej nauczycieli objętych badaniem posiada wykształcenie wyższe magisterskie 88%, 6% wykształcenie wyższe zawodowe, studium nauczycielskie 6%, a 0% średnie pedagogiczne. Nauczyciele dokształcają się nadal w szkołach wyższych magisterskich i podyplomowych. W Szkole Podstawowej nr 2 przeprowadziłam wywiad z 25 uczniami, według pytań „Kwestionariusz wywiadu” pytanie 3 – 4 notując ich wypowiedzi. Przeprowadziłam również zajęcie plastyczne w celu uzyskania wytworów plastycznych poddanych ocenie według tabeli „Kryteria punktacji i oceny wytworów plastycznych uczniów kl. IV - VI”. ROZDZIAŁ IV ANALIZA I INTERPRETACJA WYNIKÓW BADAŃ 4.1. Wyniki obserwacji
1.Zachowanie się dzieci podczas percepcji dzieł sztuki w Muzeum Okręgowym w Sandomierzu. a) reakcje mimiczne (uśmiech, powaga, mrużenie oczu, grymas ust, skupienie), b) reakcje pantomimiczne (gestykulacja, ruchy głową, odwracanie się), 2.Emocjonalne odpowiedzi uczniów na wartości estetyczne dzieł sztuki jak: piękno, ładność, brzydota, komiczność. Wyniki obserwacji przedstawia tabela nr 2 zawierająca rejestr mimicznych przejawów przeżyć estetycznych dzieci podczas percepcji dzieł sztuki. Tabela 2. Zachowanie się dzieci podczas percepcji dzieł stuki w Okręgowym Muzeum w Sandomierzu (reakcje mimiczne) L.p. Wytwory
dzieł sztuki
Typy reakcji mimicznych towarzyszący percepcji uśmiech
powaga mżenie
oczu grymas
ust skupienie L %
% L % L % L % 1 Szachy sandomierskie 16 64 3 12 - - - - 6 24 2 Krzemień pasiasty – biżuteria 15 60 4 16 2 8 1 4 3 12 3 Wyroby ceramiczne 14 56 4 16 3 12 2 8 2 8 4 Obraz „Vita somarium breve” - - 10 40 3 12 4 16 8 32 Średnia arytmetyczna 11 44 5 20 2 8 2 8 5 20 Analiza wyników zawartych w powyższej tabeli pozwala stwierdzić, że przeżywanie przez dzieci wartości dzieł sztuki najczęściej ujawniło się przez reakcje mimiczne: uśmiech – 44%, powaga – 20%, mrużenie oczu – 8%, grymas ust – 8%, skupienie – 20%. Z obserwacji zachowań dzieci podczas percepcji wymienionych dzieł sztuki można wywnioskować, że rodzaj reakcji mimicznej zależy od rodzaju oglądanego dzieła sztuki. Obraz „Vita samnium breve” wywołał u dużej liczby dzieci powagę, której towarzyszyło skupienie. Reakcja taka jest zgodna z formułą obrazu. Obraz ten, nie wywołał uśmiechu u żadnego z dzieci. Wyroby ceramiczne cieszyły dzieci, zachwycały się one pięknymi wzorami, ozdobami. Percepcji towarzyszyło zadowolenie i uśmiech dzieci. Szachy sandomierskie wywołały ogromne zaciekawienie, któremu towarzyszył uśmiech i skupienie. Wyniki obserwacji przedstawione w tabeli nr 3 dotyczą reakcji pantomimicznych, towarzyszących dziecięcej percepcji wytworów sztuki. Tabela 3. Zachowanie się dzieci podczas percepcji dzieł sztuki (typy reakcji pantomimicznych) L.p. Wytwory dzieł sztuki Typy reakcji pantomimicznych gestykulacja ruchy głową odwracanie się L %
% L % 1 Szachy sandomierskie 11 44
40 4 16 2 Krzemień pasiasty – biżuteria 9 36
44 5 20 3 Wyroby ceramiczne 18 72
28 - - 4 Obraz „Vita samniumbreve” 14 56
32 3 12 Średnia arytmetyczna 13 52 9 36 12 48 Analizując powyższe wyniki średnia arytmetyczna różnych typów reakcji obserwowanych podczas percepcji dzieł sztuki wnioskuję, że najczęściej pojawiającymi się reakcjami pantomimicznymi były: gestykulacja 52%, odwracanie się 48%, ruchy głową 35% ogółu obserwowanych dzieci. Podczas percepcji wyżej wymienionych eksponatów dzieci reagowały bardzo różnie. Nie było jednak dziecka, które nie przejawiałoby żadnej reakcji pantomimicznej. W trakcie oglądania obrazy „Vita somnium breve”, który wywołał powagę, dzieci gestykulowały pokazując sobie wzajemnie fragmenty, na które zwróciły uwagę, odwracały się do się do siebie i wymieniały spostrzeżenia. Podczas oglądania wyrobów ceramicznych dzieci gestykulowały pokazując sobie szczegóły – wzory – umieszczone na naczyniach. Obserwacje zachowania dzieci podczas percepcji dzieł sztuki pozwalają stwierdzić, że wymienione eksponaty wywołały różne typy reakcji pantomimicznych jak: gestykulacje, ruchy głową i odwracanie się. Istotnym elementem prowadzonej obserwacji była też rejestracja emocjonalnej odpowiedzi na wartości estetyczne dzieł sztuki, takie jak: piękno, ładność, brzydota, komiczność. Tabela nr 4 przedstawia wyniki przeprowadzonej w tym kierunku obserwacji. Tabela 4. Emocjonalna odpowiedź na wartości emocjonalne dzieł sztuki L.p. Emocjonalne odpowiedzi na wartości estetyczne Wytwory dzieł sztuki Średnia arytmetyczna A B C D L % L % L % L % L % 1 piękno 7 28 19 76 15 60 - - 10 40 2 ładność 13 52 6 24 6 24 25 100 12 44 3 brzydota - - - - - - - - - - 4 komiczność 5 20 - - 4 16 - - 2 8 A – Szachy sandomierskie B – Krzemień pasiasty – biżuteria C – Wyroby ceramiczne D – Obraz „Vita somnium breve”
Wyniki tych obserwacji potwierdzają słuszność hipotezy trzeciej, szczegółowej, która brzmi: „zgromadzone w Muzeum Okręgowyn dzieła sztuki wzbudzają u uczniów kl IV przeżycia estetyczne w formie mimicznej i pantomimicznej oraz ekspresji uczuć”. 11.Przejawianie się przeżycia ładności i uczucia estetycznego (podziw) u uczniów kl IV doznawanego pod wpływem biżuterii z krzemienia pasiastego w Muzeum Okręgowym w Sandomierzu. 12.Przejawianie się przeżycia piękności i uczucia estetycznego (zachwyt) u uczniów kl IV pod wpływem wyrobów ceramicznych w Muzeum Okręgowym w Sandomierzu. 13. Przejawianie się przeżycia komiczności i uczucia estetycznego (śmiech) u uczniów kl IV po wpływem „Szachów sandomierski” w Muzeum Okręgowym w Sandomierzu. 4.2. Wyniki wywiadu Następną metodą zastosowaną przeze mnie w badaniach był wywiad przeprowadzony z 25 uczniami ze Szkoły Podstawowej nr w Sandomierzu. Na potrzeby mojej pracy przygotowałam „Kwestionariusz wywiadu”, który zawierał następujące pytania: 1. Czy zwiedzanie muzeum było dla Ciebie ciekawsze gdy prowadziła je: a) pani przewodniczka c) gdy miałeś możliwość pytać i rozmawiać o ciekawych eksponatach muzealnych. 2.Który z eksponatów muzealnych podoba Ci się najbardziej? 3.Jaki ten eksponat jest dla Ciebie (piękny, ładny, brzydki, komiczny)? 4.Jakie wiadomości wyniosłeś z muzeum a.o regionie? b.o świecie? c.o człowieku?
Metody uprzystępniania zbiorów muzealnych Liczba dziecięcych wyborów L % 1 Opracowanie z fachowym komentarzem pracownika muzeum 5 20
Zwiedzanie z komentarzem nauczyciela 13 52 3 Uprzystępnianie zbiorów muzealnych metodą dyskusji dzieci z przewodnikiem 7 28
25 100
„Dla mnie najciekawsze zwiedzanie, gdy ja i moi koledzy mogliśmy zapytać panią o to co nas najbardziej interesuje. My również opowiadaliśmy co wiemy na temat historii naszego miasta. Chociaż wiele słyszałem o Sandomierzu w szkole, w domu to w muzeum dowiedziałem się wiele nowych rzeczy.” Krzysztof T. kl. IV „Najciekawsze dla mnie było zwiedzanie muzeum pod kierunkiem naszej pani. Pani bardzo ciekawie mówiła o historii naszego miasta – Sandomierza. Gdy pani opowiadała, to jakby to się działo teraz, naprawdę. Bardzo lubię słuchać naszej pani.” Anna K. kl. IV „Podobało mi się gdy pani przewodniczka opowiadała o Muzeum Okręgowym, o jego historii powstania, sposobie gromadzenia eksponatów. Opowiadała bardzo ciekawie i dokładnie.” Adam M. kl. IV Przedstawione wyniki badań uzyskane metodą wywiadu potwierdzają hipotezę pierwszą szczegółową w brzmieniu „W trakcie zwiedzania wszystkich muzealnych wystaw stałych uprzystępnienie wystawionych tu eksponatów uczniom kl. IV metodą oprowadzania z fachowym komentarzem pracownika muzeum daje dobre efekty tylko w początkowym etapie. Stopniowo dzieci stają się przytłoczone ilością eksponatów i nadmiarem przekazywanych im, często trudnym językiem informacji. Ich uwaga staje się wybiórcza i mimowolna. Metoda oprowadzania z fachowym, celowo przygotowanym komentarzem nauczyciela daje lepsze efekty, gdyż dokonuje on selekcji omawianych eksponatów i objaśnia je uczniom prostszym, mniej obfitym w szczegóły językiem, co czyni dziecięcą percepcję bardziej pojemną i dłużej skupioną na oglądanych obiektach sztuki.” Przedstawione wyżej wyniki badań potwierdzają również słuszność hipotezy drugiej, szczegółowej, która brzmi: „Uprzystępnienie uczniom kl. IV zbiorów muzealnych metodą dyskusji dzieci z przewodnikiem na temat wybranych dzieł stanowi doskonałą formę zajęć powtórzeniowych, przypominających i utrwalających zagadnienia omawiane wcześniej na zajęciach szkolnych. W trakcie zwiedzania prowadzonego metodą dyskusji przewodnik odwołuje się do zdobytych wcześniej wiadomości, pobudza aktywność dzieci w kierunku wiązania wiedzy zdobytej w muzeum z tym czego dowiedziały się na lekcjach w szkole. Zwiedzanie jednak tą metodą wymaga przygotowania dzieci, zapoznania ich z rodzajem zagadnień, które będą omawiane, co jest warunkiem ich świadomego i aktywnego uczestnictwa.” Yüklə 2,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|