Summa caietana de pctis Et noui testamẽti iẽtacula
Yüklə 5,7 Mb.
|
affines carnalis fit commixtio abs dispensatione matrimoniali) peccatũ est mortale inter grauiora/ꝑꝑ naturalem reueren= tiam naturale fedus violatũ. Et sicut ad ince= stus crimen spectat ẽt sine opere cōsensus in cōsanguineam seu affinẽ, ita ad incestus spẽmspectant impudicitie & carnales cō= mixtiones impuberũ ꝑsonarum/ si cōsanguinitate aut affinitate sunt iuncte: quoniam & sunt hmōi actus vt via ad consumma tum incestum, & multo propinquius ꝗ̈ cogitationes ad incestũ ordinantur quantum in se est consummandum: licet ex impo= tentia etatis non consummetur. quantũ ad eas conditio= nes quas pōt & debet homo talis cōsiderare, pctm̃ est imprudentie. siue sit volũtaria ex intentione, quia. s. noluit consi derare: siue ex negligẽtia, quia nō adhibuit suā diligentiā ad con siderandũ illa que cōsideranda erāt. Pōt aũt esse pctm̃ mortale, quando scilicet est respectu eorum que sunt de necessitate salu= tis facienda/dicenda/appetẽda/cauenda &c. Veniale aũt quādo<-P> @@0@ @@1@ ¶ Aduerte tñ / ꝙ si contingat aliquem ex sola inconsideratione actuali facere opus aliquod quod scit esse prohibitũ / & si tunc actualiter aduerteret ad id quod scit nō faceret, excusatur a mor tali: vt siquis non considerans hodie esse festũ/ emit aut vendit, vel non considerans esse diem ieiunij/comedit &c. aut non ad= uertens contractum esse vsurarium / facit illum &c. Et ratio horum & similium est: quia non videtur esse in potestate nr̃a occursus omnium que scimus in his que quasi sine discussione oꝑamur. Et multo magis excusa{t$} ille / qui meditatus quantum bona fide credidit oportere/inuenit se post factũ opus aut datũ consilium considerationem omisisse. pctm̃. n. mortale preter in= tentionem valde difficile / contra intentionem vero impossibile est accidere: in proposito autem & preter intentionẽ manifeste est/& contra intentionem videtur esse. ꝓposito recedit nō exequẽdo illud) pctm̃ est: quia a recte rōnis ordine declinat. Est aũt mortale vel veniale pctm̃ iuxta mäm subiectā. nā si incon= stans omittit ea que sunt de necessitate salutis/peccat mortaliter: si vero alias debita/peccat venialiter. Et si inconstans ex inordi= nata aliqua passione amoris vel rancoris omittit propositũ prius bonum aliquod supererogationis / peccat quo venialiter: quia inordinate desistit a bono proposito. habẽs intentionem vinci{t$} a cōcupiscentia delectabiliũ carnaliũ aut honoris aut ire) pctm̃ manifeste est ꝑsonarum nō omnino mala℟/ que habituate sunt in malo<-P> @@0@ @@1@ ¶ Contingit autem dupliciter. Vel ita ꝙ passio huiusmodi pre= ueniat rationem pugnantem rectesentiendo, ita ꝙ anteꝗ̈ pugnet cedit: vt sepe accidit colericis propter velocitatem colere/ & me lanconicis propter vehementiam impetuosi motus. Vel ĩta ꝙ ratione inde (hoc est ex parte superiore) & passione hinc (hoc est ex ꝑte inferiore) pugnantibus/tandem multiplicata & aug= mentata passio vincit. Vtro aũt mō si ad consensum delibera tũ alicuius quod est pctm̃ mortale (puta vindictā/ fornicationẽ &c.) homo trahi{t$}, pctm̃ est mortale hmōi incontinentia: aliter est pctm̃ veniale. Et licet aristoteles in mulieribus nolit conti nentiā & incontinentiā recognoscere/quia quasi pueri sequũtur facile abs pugna passiones: in mulieribus tñ christianis propter lumen fidei quo spiritus concupiscit aduersus carnem ac ꝑ hoc pugnat contra carnem, recognosce continentiam quum spiritus vincit/& incontinentiam quum spiritus vincitur. proximo tanꝗ̈ indignosua affabilitate/conuersatione & hmōi) pctm̃ est ꝑꝑ inordinatā passionẽ: & cōiter veniale/proce dens ex eo ꝙ indignũ reputat se a tali nũc &c. pati seu tractari. Potest tñ esse sine pctō, qñ scilicet ex iusto rōnis iudicio procedit: iuxta illud greg. indignantur iusti/sed nō dedi= gnātes, hoc est non habentes affectũ inordinatum. Pōt & esse pctm̃ mortale / qñ vs ad subtrahendum aliquid de necessitate salutis impendendum proximo procederet/ aut vs ad delibera tum contemptum aut odium proximi cresceret. @@0@ @@1@ opposita/ priua tiue sumpta (hoc est illius qui natus est habere fidem quia est homo/ non tamen habet) tunc tantum est pec= catum quum negligit auditui fidei credere: iuxta verbum domini. si non venissem & loquutus eis nō fuissem peccatum non haberent/infidelitatis. Contrarie autem sumpta/peccatum semper est maximum. Et distinguitur in tres generales species: scilicet paganorum, hoc est eorum qui nullo pacto fidem susceperunt christianam: iu= deorum/qui profitentur in veritate nostram fidem in figura & negant illam in seipsa iam claram: & hereticorum/qui sunt baptizati sed pertinaciter errāt in fide. Et ꝗ̈uis infinite sint he resum species/iuxta infinitas erroneas sentẽtias que cōtra fidem possunt esse: de his tamen non oportet solicitum esse cōfessorem quantum ad peccati notitiam, sed solum quantum requirit me dicina adhibenda: vt non remaneat in aliquo errore / vt sanus fiat totus/vt non facile redeat ad vomitum &c. ¶ Incurri{t$} autem infidelitatis peccatum tripliciter. Primo ex intentione: vt quum quis in his que ad fidei necessitatẽ spectare nouit / ab ecclesia dissentit deliberate credendo oppositum. Et tunc est peccatum mortale maximum. Et si christianus est/ vocatur peccatum heresis. & est excōicatus si in exteriorem aliquem actum etiam corā seipso solo exierit: & reseruatur ab / solutio pape cum reliquis de cena domini. Secundo per primos seu imperfectos motus: vt quum quis ob tentationes aut rationes auditas &c. quasi vacillat in his que sunt fidei / non tamen ad deliberatum consensum discredendi peruenit. Et hoc est peccatum infidelitatis quidem / sed veniale propter imperfectionem actus. Et licet modo sit grauius &<-P> @@0@ @@1@ Tertio propter ignorantiam ex parte materie: vt quia vel scit materiam spectare ad fidẽ/ sed nescit se errare in illa, vel nescit materiam spectare ad fidem que tamen ad illam vere perti= net, & in vtro casu putans se recte sentire / nimis tenet affir= mat at asserit errorem quem non videt esse errorem, infidelita tis peccatum materialiter incurrit: vt contigit sancto cipriano martyri: qui cum octoginta episcopis (vt habes. xxxij. di. ca. preter hoc) appellauit baptisma hereticorum lauacrum dia= boli: quos beatus aug. redarguit. Et quia in huiusmodi mate rialiter tantum erratur in fide / & non formaliter (hoc est ex intentione: quia omnino intendunt tales stare in fide sancte matris ecclesie, immo pro illa pugnare/& intellectum in illius obsequium captiuare) non incurritur mortale peccatum. Sed tamen peccatur propter nimiam adhesionem: quod in cipriano excusabilius fuit ex sententia tot episcoporũ / & martyrij tandẽ charitate omnino deletum. occupationibus ꝗ̈uis peccatum non sit absolute, cauendum tamen est vt occasio peccandi/ & scandali pusillorum vbi scandalum timetur. De iudeis autem in verbo iudei dicetur. In his autem que ad infidelitatis cultũ spectant/ nullo pacto communicandum est. Vnde non licet commodare aut donare aut vendere illis aliquid pro vsu suorum sacrificio= rum/& huiusmodi: quoniā particeps esset quis criminis, vtpote adiuuans illos ad exequendum infidelitatis sue cultum. in fra in verbo perfidia. @@0@ @@1@ ¶ Committitur autem ingratitudinis peccatum dupliciter. scili cet formaliter & per se, hoc est ex intentione: vt quũ quis ideo ingratus est vt vices non rependat/aut malas vices reddat bene ficio seu benefactori vt sic. Et hoc est proprie peccatum ingrati tudinis/quod est speciale peccatum ab alijs distinctum: & hoc est esse ingratum ex interiori contemptu beneficij. Et est pecca= tum mortale ex suo genere: quoniam contemptus beneficij est contemptus non tam effectus ꝗ̈ boni affectus benefactoris. & contrariatur directe dilectioni debite benefactori. Contingit tñ hoc esse veniale propter imperfectionẽ actus / & propter primũ motum ad contemnendum/& propter beneficium minimum: quia minimum tanꝗ̈ nihilum. Ita ꝙ inde fiat vt contemptus non sit perfecte contemptus propter imperfectionem materie: sicut furtum rei minime non est perfecte furtum propter im= perfectionem materie. Materialiter autem incurritur ingratitudinis peccatũ / quādo vel omittitur aliquid necessarium ad gratitudinem, vel commit titur aliquid offensiuum benefactoris non eo animo vt ingra= tus sit/ sed alia intentione. Et tunc ingratitudo non est speciale peccatum/sed circunstantia peccati in benefactorem commissi. Et si quidem omittitur aliquid de necessitate salutis exhibendũ<-P> @@0@ @@1@ Yüklə 5,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|