Summa caietana de pctis Et noui testamẽti iẽtacula
Yüklə 5,7 Mb.
|
tra humani generis pacem ma= nifeste agit: & est in statu damnato. Quo= modo autem sint pirate excōmunicati/ habes supra / excommunicatio. est / quum propterea a recta ra= tione di sceditur. Mortale autem est tunc tm̃/ quum propterea dilectionem dei aut proximi postponimus. Quod tunc tantum incurrimus/ quũ propterea diuina aut humana precepta transgredimur: vt quum ministri principis vt placeant illi non curant offendere proximos, vt placeant iuncto sanguine vel amicitia / negant iustitiam / aut opprimunt alios faciendo vel loquendo vel ta= cendo: & sic de alijs. Frequens hoc videtur vitium / par= uipendentium illud apostoli. si adhuc hominibus placerem/ christi seruus non essem. tarie funditur) si non est voluntaria / siue in somno siue in vigilia sit, peccatum non est. Si autem est voluntaria, peccatum mortale est: & est vnum de pec= catis contra naturam/& vocatur mollicies. ¶ Est autem voluntaria non solum si sit procurata, sed etiam si ex se venienti consensus prebetur / & etiam si quum potest & debet persona prohibere non prohibet: primis enim duobus modis est voluntaria directe, tertio aũt est voluntaria indirecte. Dixi autem si potest & debet: quia ad indirecte voluntarium culpabile / requiritur vtrun simul, scilicet ꝙ possit & debeat. Nam si non potest prohibere / quia natura facit opus suum, constat non teneri. & siłr si possit impedire tollendo occasiones/ & tamen non tenetur illas tollere, non est in culpa. @@0@ @@1@ Et hinc doctores & confessores vacantes cogitationibus vel auditionibus operum turpium intuitu pietatis, non peccant sub= sequentibus corporalibus pollutionibus contra eorum volunta/ tem: quia licet possint non tamen debent subtrabere se ab operi/ bus sanctis/propter huiusmodi que sequuntur ex necessitate ma terie. Et de similibus idem est iudicium. De hoc diffuse scripsi in quolibeto primo. Persone vero que sine rationabili causa manent voluntarie in cogitationibus turpibus aut conuersationibus ingerentibus sibi huiusmodi commotiones, quia possunt & debent tollere tales occasiones/incurrunt voluntariam pollutionem nisi inaduerten tia excuset: quia volendo illas illicitas / periculosas & sibi notas causas pollutionis proprie, conuincuntur velle culpabiliter ip̃am pollutionem/earum naturalem effectum. constat. Sed quia p̃cepti nomen vt distinguitur contra consilium / confusum in= uenitur (dum quando proprie secundum suā significationem sumitur/vt imponit necessitatem obediendi, ita ꝙ peccatur si non impletur: iuxta illud. xiiij. q. i. quod precipitur imperatur / & quod imperatur necesse est fieri &c. Quando autem anthonomasice / vt imponit necessitatem talem scilicet mortaliter peccandi si non pareatur: iuxta clemen. exiui de paradiso. de verb. sig. Et vtro modo in omni iure inue nitur) ideo obscura redditur discretio transgressionis preceptorũ quando est mortalis & quando venialis. ¶ Commune est autem vtrius generis precepto/ ꝙ trāsgressio tam ex contemptu ꝗ̈ ex per se impeditione finis / est peccatum mortale. Et horum primum clarum est: quia contemptus siue precepti siue precipientis / iniuriam infert ex propria ratione. Secundum autem declaratur / ex eo ꝙ finis preceptorum com= munium est dispositio animi virtuosa necessaria ad salutem: ad<-P> @@0@ @@1@ Existente aũt cōium precepto℟ fine necessario ad salutẽ, conse quẽs est vt si hmōi p̃cepta transgredia{t$} ꝗs vt impediat finẽ/vel (& in idẽ redit) ꝑꝑ aliquid cui annexa per se est impeditio finis/peccet mortaliter: qui. n. hoc mō p̃ceptũ trāsgredi{t$}/propor= tionaliter se habet ad finẽ precepti/sicut qui transgredi{t$} ex con= temptu se habet ad preceptũ seu precipientẽ: nā iste respuit finẽ/ sicut ille respuit preceptũ. Verbigr̃a circa preceptũ de audiendo missam. non solum peccat mortaliter qui omittit audire missam quia non vult subijci precepto, sed etiam si ideo omittit quia nō vult mente vacare deo. preceptorũ/ sunt alij quattuor modi discernendi hmōi trāsgressiones seu p̃cepta: scilicet ex materia pena verbis/ & intentione. Diuinorũ. n. & naturaliũ preceptorum anthono masice materia est necessaria ad vitā anime: vt sunt nō occides/ non mechaberis &c. & ꝑꝑea eo℟ transgressio est mortalis. Pre= cepto℟ aũt alio℟ materia necessaria est ad sanitatẽ aĩe: vt sunt/ nō dices verbũ ociosum/ iurationi nō assuescat os tuum &c. & propterea eorũ transgressio nō occidit sed egrā reddit animam. In iure aũt humano exsola materia discernere precepta impossi bile vide{t$}: quũ inuenian{t$} minima quedā precepta sub mortali pctō: vt patet de concidentibus cadauera vt transferant ad alia loca, quod ex se nullũ est pctm̃. &c. @@0@ @@1@ ¶ Pena preceptorum anthonomasice/ est excōmunicatio / vel aliquid simile quod non stat cum vita anime. & propterea vbi cun apponitur excōmunicatio / incurritur peccatum mortale transgrediendo. Pena autem aliorum preceptorum est aliquid stans cum vita anime: vt suspensio/interdictum / irregularitas/ vel aliqua pena pecuniaria / & huiusmodi. & propterea non oportet in transgressiosie horum incurrere peccatum mortale. Siste tamen hic pedem/& aduerte ꝙ inter excōmunicationẽ late sententie & cōminatam excōmunicationis penam/ differen tia est etiam quantum ad peccatum transgressionis, in hoc ꝙ transgressor precepti cum lata excōmunicationis sententia/ pec= cat mortaliter: quia solum peccatum mortale dignum facit ex= cōmunicatione. transgressor autem precepti sub cōminata pena/ non peccat mortaliter quous transgressio nō peruenerit ad hoc ꝙ ille dignus sit excōmunicari. Quod ideo dico / quia si debet precedere monitio anteꝗ̈ ille excōmunicetur, non peccat morta= liter anteꝗ̈ monitorio resistat: quia non est adhuc dignus excō= municari. Verbigratia: clericus si nutrierit comam / excōmuni= cetur. si nutriens comam non debet excommunicari nisi moni tus gñaliter vel specialiter, nō peccat mortaliter quous monitus perseueret: tunc. n. vtpote excōicatione dignus/peccat mortaliter. ¶ Verba distinctiua preceptorum non sunt certa: quum ipsum precepti nomen incertum sit / vtpote cōmune vtris preceptis. Et propterea de preceptis iuris cōis incerta est sententia. In quali bet aũt ecclesia seu religione, illa im̃ verba vim ẜcepti anthono masice obtinent que cōsueuerunt intelligi apud illos pro p̃cepto anthonomasice: & que non cōsueuerunt sic intelligi/nō habent vim huiusmodi precepti: quia nominibus vtimur iuxta vsum. ¶ Intentio demum potest referri vel ad hominẽ vel ad legem. Et intentio quidem hominis precipientis si sciri potest / sufficit: quoniam ex intentione precipientis pendet precepti vis. Intentio autem legis in cōmuni certa est: qm̃ est facere hoĩes virtuosos.<-P> @@0@ @@1@ Yüklə 5,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|