Tablo: I. Temel Ekonomik Büyüklükler

A. MAKROEKONOMİK İSTİKRARIN KALICI HALE GETİRİLMESİ

1. Mevcut Durum

2000 yılı başından itibaren uygulamaya konulan Uluslararası Para Fonu destekli makroekonomik programların kararlı bir şekilde uygulanması sonucu güven ve istikrar ortamı tesis edilmiş, ekonomi sürekli bir büyüme ortamına kavuşturulmuş, enflasyon ciddi oranda düşürülmüş ve kamu açıkları kontrol altına alınarak borçların sürdürülebilirliği sağlanmıştır.

Elde edilen başarıda, maliye, para ve gelirler politikalarının uyumlu ve birbirini destekler bir biçimde uygulanmasının büyük payı bulunmaktadır. Buna ilaveten, ekonominin daha etkin, esnek ve verimli bir yapıya ulaşmasının sağlanması amacını da güden yapısal reformların uygulanmaya başlanması ve bu yönde önemli mesafelerin katedilmesi makroekonomik istikrarın kalıcı hale getirilmesine büyük katkıda bulunmuştur.

Ekonomide sağlanan güven ve istikrar sonucu Türkiye ekonomisi ve sermaye piyasaları daha fazla dışa açık hale gelmiş ve ekonomimiz özel sektör kaynaklı yüksek ve kesintisiz bir büyüme sürecine girmiştir. Ancak bu durum, ülkemizdeki tasarruf yetersizliği nedeniyle özel sektörün dış borçlarının artmasına neden olmuştur.

Ekonomide ulaşılan yüksek oranlı büyüme hızlarına bağlı olarak cari işlemler açığı da artmıştır. Ancak, cari açık, artan ölçüde doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve uzun vadeli borçlanma kalemleriyle finanse edilmiştir.

Uluslararası finans piyasalarında ortaya çıkarak üretim sektörlerini de etkilemeye başlayan küresel krizin, ülkemizde de makroekonomik göstergeler üzerinde olumsuz etkileri görülmeye başlanmıştır. Bununla birlikte, yapısal reformlarla finansal sektörün daha sağlıklı bir yapıya kavuşturulmuş olması ve kararlı ekonomik program uygulamalarıyla kamu finansman yapısının güçlendirilmesi, küresel ölçekteki dalgalanmanın ülkemiz ekonomisine olumsuz etkilerini sınırlandıracak güçlü yanlarımız olarak öne çıkmaktadır.

Ayrıca, küresel krizin çıkmasına neden olan türev ürünlerin ülkemizde kullanımının henüz çok yaygınlaşmamış olması, ülkemiz finansal sisteminin krizden doğrudan etkilenmesini önleyecek bir unsurdur. Ancak, bu gelişmelerin dış finansman imkanlarımızı daraltması, önemli ticari ortaklarımız olan gelişmiş ülkelerde beklenen ekonomik daralmanın ihraç mallarımıza olan talebi düşürmesi reel sektörü etkileyecek unsurlar olarak görülmektedir.

2. Temel Amaç ve Hedefler

Para, maliye ve gelirler politikasının birbirleriyle uyumlu ve güçlü bir koordinasyon altında uygulanması, geçmişe oranla çok daha güçlü bir yapıya sahip olan ekonomimizde sağlanan makroekonomik istikrarın sürdürülmesi açısından büyük önem taşımaktadır. 2009 Yılı Programının makroekonomik, sektörel ve bölgesel politika ve tedbirleri, bu istikrarın korunmasına hizmet edecek şekilde kurgulanmıştır.

3. Politika Öncelikleri ve Tedbirler

Öncelik/Tedbir	Sorumlu Kuruluş	İşbirliği Yapılacak Kuruluşlar	Süre	Yapılacak İşlem ve Açıklama
Öncelik 1. Ekonomiye ilişkin kararlarda işbirliği ve koordinasyon güçlendirilecektir.
Tedbir 1. Ekonomi Koordinasyon Kurulunun (EKK) yasal ve fonksiyonel yapısı güçlendirilecektir.	DPT	Başbakanlık, EKK üyesi bakanlıklar	Mart Sonu	Ulusal ve uluslararası ekonomik gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek; bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının uygulama süreçlerinin plan ve programlarla senkronizasyonunu güçlendirmek; özel sektör ve kamu kesimi arasındaki ekonomik ve finansal yönetişim kalitesini artırmak; ekonomik güvenlik ve ekonomik savunma konseptini oluşturmak ve uygulamayı koordine etmek görevleri de hazırlanacak yasayla EKK’ya verilecektir.
Tedbir 2. Ekonomik sonuç doğuracak önemli düzenlemeler EKK’nın değerlendirmesine sunulacaktır.	Başbakanlık	Ekonomi Koordinasyon Kurulu	Yıl Boyunca	Hayata geçirilecek makroekonomik ve finansal istikrarı etkileyen önemli düzenlemeler, etki analizleriyle birlikte nihai değerlendirme için yıl başından itibaren EKK’ya sunulacaktır.
Tedbir 3. Öncelikli alanlarda sektörel ve tematik stratejilerin hazırlanması sağlanacaktır.	DPT	İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları	Yıl Boyunca	EKK’nın belirlediği alanlar başta olmak üzere sektör temsilcileri ile birlikte sektörel değişim ve dönüşümün yol haritasını ortaya koyacak strateji belgeleri hazırlanarak uygulamaya konulacaktır.
Öncelik 2. Ekonominin büyüme potansiyelinin artırılmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır.
Tedbir 4. Türkiye’de bireysel ve kurumsal tasarrufların artırılması ve sermaye birikim sürecinin hızlandırılmasına yönelik çalışma yapılacaktır.	DPT	Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Merkez Bankası, TÜİK, Üniversiteler, STK’lar	Aralık Sonu	Konuya ilişkin kapsamlı ve ayrıntılı bir rapor hazırlanacaktır.
Öncelik 3. Mali disiplinin sürdürülmesine yönelik tedbirler alınacaktır.
Tedbir 5. Kamu mali yönetiminde mali kurallar belirlenecektir.	Maliye Bakanlığı	DPT, Hazine Müsteşarlığı	Haziran Sonu	Makroekonomik istikrarın devamı ve sürdürülebilir bir kamu finansman yapısının korunması amacına hizmet edecek mali kurallar, Türk kamu mali yönetim sistemine entegre edilecektir.
Tedbir 6. Elektrik enerjisi satış fiyatları içinde yer alan TRT payı yeniden belirlenecektir.	Hazine Müsteşarlığı	DPT, TRT, OİB, EPDK, ETKB, Maliye Bakanlığı	Haziran Sonu	Beklenenin üzerinde gerçekleşecek TRT gelirleri kuruluşun finansal ihtiyaçları da dikkate alınarak yeniden belirlenecektir.
Öncelik 4. Kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasına yönelik tedbirler alınacaktır.
Tedbir 7. Kamu harcama yönetimi reformu çalışmalarına hız verilecektir.	Maliye Bakanlığı	DPT, Hazine Müsteşarlığı ve İlgili Kamu İdareleri	Haziran Sonu	Kamu harcamalarının etkililiği, verimliliği ve alternatif maliyetleri gözetilecektir. Cari ve transfer nitelikli harcama programları gözden geçirilecek, verimsiz niteliğe sahip harcamalar tespit edilerek harcama programı yeniden düzenlenecektir.
Tedbir 8. Kamuda taşıt kullanım ve harcırah sistemi yeniden düzenlenecektir.	Maliye Bakanlığı	Kamu İdareleri	Haziran Sonu	Kamu harcama sisteminde etkinlik, şeffaflık ve hesap verebilirliğin artırılmasını sağlamak amacıyla günümüz şartlarına ve ihtiyaçlarına uygun yeni bir Taşıt Kanunu ve Harcırah Kanunu hazırlanacaktır.
Tedbir 9. Kamu varlık envanteri çıkarılacaktır.	Maliye Bakanlığı	Kamu İdareleri	Haziran Sonu	Kamunun sahip olduğu atıl nitelikli varlıkların ekonomiye kazandırılması için söz konusu varlıkların envanterinin belirlenmesini ve bu varlıkların kullanılabileceği alternatif alanların ortaya konulmasını amaçlayan teknik bir rapor hazırlanacaktır.
Tedbir 10. Sağlık hizmetlerinde kalite-maliyet etkinliğinin sağlanması izlenecektir.	DPT	Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu	Haziran Sonu	Sağlık harcamaları sistematik olarak izlenecek, değerlendirilecek ve gerekli stratejiler geliştirilecektir. Bu amaçla Sağlık Harcamaları İzleme ve Değerlendirme Komisyonu kurulacaktır. İlgili kurumlar komisyona bilgi vermekle yükümlü olacaktır. Komisyon, raporlarını düzenli olarak ilgili kurum ve kurullara gönderecektir.
Öncelik 5. Basit, öngörülebilir, adil ve geniş tabanlı bir vergi sisteminin oluşturulması çalışmaları sürdürülecektir.
Tedbir 11. Gelir vergisi sistemi yeniden düzenlenecektir.	Maliye Bakanlığı	DPT, Hazine Müsteşarlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı, Vergi Konseyi, Meslek Odaları	Haziran Sonu	Etkili ve verimli bir vergi sisteminin oluşturulmasına yönelik çalışmalar kapsamında, serbest piyasa ekonomisiyle uyumlu, yatırımları ve istihdamı destekleyen ve vergiye uyumu artırarak kayıtdışılığı azaltan, yeni Gelir Vergisi Kanunu yürürlüğe konulacaktır.
Öncelik 6. Kamu idarelerinde mali yönetim, iç kontrol ve iç denetim faaliyetlerinin etkin bir şekilde uygulanmasına yönelik tedbirler alınacaktır.
Tedbir 12. İç denetim alanında merkezi uyumlaştırma birimi kurulacaktır.	Maliye Bakanlığı	İç Denetim Koordinasyon Kurulu, Başbakanlık, DPT, Hazine Müsteşarlığı, İçişleri Bakanlığı	Haziran Sonu	Maliye Bakanlığına bağlı İç Denetim Koordinasyon Kurulu, kamu iç denetim sistemini geliştirmek ve koordine etmek üzere, İç Denetim Merkezi Uyumlaştırma Birimi işlevini 5018 sayılı Kanunda belirtildiği gibi, bağımsız ve tarafsız bir organ olarak yerine getirecek şekilde yeniden yapılandırılacaktır.
Öncelik 7. Mahalli idarelerde mali yapının iyileştirilmesi ve mali disiplinin artırılmasına yönelik tedbirler alınacaktır.
Tedbir 13. Belediye ve il özel idareleri öz gelirlerinin artırılmasına yönelik düzenleme hayata geçirilecektir.	İçişleri Bakanlığı	DPT, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı	Aralık Sonu	Belediye ve il özel idarelerinin öz gelirleri artırılarak hem mali yapıları güçlendirilecek hem de hemşehrilerine karşı yönetim sorumluluklarının artırılması sağlanacaktır.
Tedbir 14. Mahalli idarelerin ertelenmiş yükümlülük şeklinde borç yaratmasını önlemeye yönelik tedbirler alınacaktır.	Hazine Müsteşarlığı	DPT, Maliye Bakanlığı, İller Bankası	Haziran Sonu	Mahalli idarelerin genel bütçe vergi paylarından, uzlaşma, kamuya olan diğer borçları ile vergi ve sosyal güvenlik primi gibi cari yükümlülüklerine mahsuben yapılacak kesintinin oranı, yeni borç doğmasını engelleyecek ve borç stokunun azalmasına yardımcı olacak bir düzeyde tespit edilecektir.
Öncelik 8. KİT’lerde hesap verebilirlik, şeffaflık, karar alma süreçlerinde esneklik ve stratejik yönetim anlayışı esas alınacaktır.
Tedbir 15. KİT Yönetişim Kanunu hazırlanacaktır.	Hazine Müsteşarlığı	DPT, ÖİB, SPK, Tüm KİT'ler	Aralık Sonu	Kamu sermayeli şirketler için başlatılan çalışmalar bağlamında KİT’lerde hesap verebilirliği, şeffaflığı, karar alma süreçlerinde esnekliği ve stratejik yönetim anlayışını esas alan bir kanun tasarısı hazırlanacaktır.
Tedbir 16. KİT’lerin 2010-2014 dönemine ilişkin stratejik planlarının tamamlanması sağlanacaktır.	DPT	DPT, Hazine Müsteşarlığı, ÖİB, Tüm KİT’ler	Aralık Sonu	KİT’lerde stratejik yönetim anlayışının yerleştirilmesi amacıyla başlatılan stratejik planlama çalışmaları tamamlanacaktır.
Öncelik 9. Kuruluşların yasal statüleri ve organizasyon yapıları değişen şartlara uygun olarak yenilenecektir.
Tedbir 17. Milli Piyango İdaresi yeniden yapılandırılacaktır.	Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü	Maliye Bakanlığı, ÖİB	Haziran Sonu	Milli Piyango İdaresi günün şartları ve çağdaş yönetim ilkeleri gözetilerek düzenleyici ve denetleyici rolü güçlendirilmek suretiyle yeniden yapılandırılacaktır.