Ted sinif ders notu

A) Bilimsel metinler B) Felsefi metinler

C) Tarihi metinler D) Edebi metinler

E) Gazete Çevresinde Oluşan Metinler

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
SORU-14) Bir yazarın herhangi bir metinden hareketle yazar-gelenek ilişkisi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

1. 
   Yazarın daha önceki yazılan metinlerden etkilendiğini
   
2. 
   Yazarın kendinden önce yazılan yazıları metinleri okuduğu
   
3. 
   Yazarın ortak bir gelenekten beslendiği
   
4. 
   Yazarın herhangi bir gelenekten yararlanmadığı
   
5. 
   Yazarın diğer yazarlarla ortak konuları işlediğini
   

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
SORU-15) Genç Kalemler dergisinde yeni bir hikayeci, Servet-i Fünün yazarlarından çok faklı bir dille, halk Türkçe’ siyle hikayeler yayımlıyordu; Ömer Seyfettin'di bu. Küçük hikayeyi başlı başına bir mesele olarak ele alan, edebiyatın bu türünde en ısrarlı çalışan yazar, sanata 1911'de başlamıştı, 1920'de öldü. Genç Kalemler dergisinin ilk sayısında çıkan imzasız bir makalesinde dilimizi Tanzimat'ta kısmen başlamış sadeliğinden tekrar uzaklaştıran Edebiyat-ı Cedide mensuplarına hücum ediyordu.

Paragrafta Ömer Seyfettin'in özelliklerinden hangisine değinilmemiştir?

A) Eserlerini sade bir dille yazmasına

B) Hikayeyi yalnız başına bir tür olarak kabul etmesine
C) Dil anlayışları yönüyle, Servet-i Fününcuları eleştirmesine
D) Hikayelerinde hatıralarını ve Balkan Savaşlarını işlemesine
E) Genç Kalemler Dergisi’nde yazılar yayımlamasına

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

SORU-16) Aşağıda tiyatroyla ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

1. 
   Modern tiyatronun türleri trajedi, komedi ve dramdır.
   
2. 
   Cumhuriyet Döneminde Atatürk tarafından Devlet Tiyatroları açılmıştır.
   
3. 
   İlk Tiyatro eserimiz Şair Evlenmesi adlı komedidir.
   
4. 
   İlk tiyatro örneklerimiz Karagöz ,Meddah, Orta oyunu ve Köy Seyirlik Oyunları’dır.
   
5. 
   Tiyatroda yüz, kaş ve göz hareketlerine jest denir.
   

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
SORU-17) “ Yine lise son sınıf. Hayatımın en güzel günlerinden birini şimdi yeniden yaşıyorum.. Bu, Vedat Hoca’yla bir bahar yürüyüşü, bir bahar pikniği, bir bahar akşamıdır.

Sabah erken saat buluşulmuştu.Hocamız bizi yakacıkta bekleyecekti. Şimdiki Yakacık’a hiç benzemeyen , yemyeşil , erden Yakacık. Bir Pazar günüydü. Yakacık’ı nedensel yinelemek istiyorum, her yanda korular, çamlıklar içinde bulduk. Mevsimin olanca yeşili bize kucak açıyordu.”

Yukarıdaki yazının türü aşağıdakilerden hangisidir?

1. 
   Söyleşi
   
2. 
   Anı
   
3. 
   Makale
   
4. 
   Biyografi
   
5. 
   Otobiyografi
   

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

SORU-18) Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

1. 
   Masal anlatma geleneğinde kalıplaşmış sözler vardır.
   
2. 
   Edebiyatımızdaki İlk psikolojik roman Eylül adlı romandır.
   
3. 
   Tiyatro, sahne, dekor, perde, oyuncu, seyirci, kostüm.. gibi unsurlardan oluşur.
   
4. 
   Söyleşilerde yazar, kendisiyle konuşuyormuş gibi bir anlatım havası kullanır.
   
5. 
   Destanlar doğal ve yapma destan olmak üzere ikiye ayrılır.
   

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
SORU-19) “ Yalnız kaldığım zamanlar bu pencerenin önünde oturur, çimenlere , ağaçlara, rüzgar elinde yaprakların oynaşmasına bakar, böylece gözlerimi eğlendirirdim.”

( Ahmet Haşim )

Yukarıdaki metinde aşağıdakilerden hangisinde kişileştirme sanatı yapılmamıştır?

1. 
   Pencerenin önü
   

2. Rüzgar eli

3. 
   Çimenlerin oynaşması
   
4. 
   Yaprakların oynaşması
   
5. 
   Gözlerimi eğlendiririm.
   

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
SORU-20) Edebi metinler genel olarak göz önüne alındığında aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez?

1. 
   Eserlerdeki kahramanlar, yazarın kendisi değil, edebi metne has kurmaca özellikler barındıran kişilerdir.
   
2. 
   Yazarın hatıralarını edebi metne aktarırken bazı seçme ve ayıklamalar yapması doğru değildir.
   
3. 
   Edebi metinlerdeki anılardan, devrin sosyal ve siyasal hayatıyla ilgili ipuçları edinilebilir.
   
4. 
   Yazarın anlattıkları gerçekle birebir aynıysa o yazı, edebi bir metnin temel özelliği olan kurmacanın dışındadır.
   
5. 
   Yazar, eserini oluştururken sosyal, siyasal, psikolojik etkilerden tamamen kurtulamaz.
   

CEVAPLAR: 1-D 2-C 3-A 4-C 5- E 6-B 7-C 8-A 9-B 10-D 11-E 12-C 13-D 14-D 15-D 16-E 17-B 18-D 19-A 20-B

www.edebiyatdersi.net

İSTANBUL’U DİNLİYORUM

İstanbul’ u dinliyorum, gözlerim kapalı;

Önce hafiften bir rüzgar esiyor;

Yavaş yavaş sallanıyor

Yapraklar, ağaçlarda;

Uzaklarda, çok uzaklarda,

Sucuların hiç durmayan çıngırakları;

İstanbul’ u dinliyorum, gözlerim kapalı.
İSTANBUL’DA ATA’YA SAYGI YÜRÜYÜŞÜ

İstanbul – Cumhuriyet’in 83. yıl kutlamaları dün İstanbul’da törenler, yürüyüşler, fener alayları, konserler ile başladı. Atatürkçü Düşünce Derneği’nin Galatasaray’dan Taksim’e gerçekleştirdiği “Ata’ya Saygı Yürüyüşü”ne çok sayıda sivil toplum kuruluşu destek oldu. Cumhuriyet Gazetesi 29.10.2006

1. Yukarıdaki iki metni (İstanbul’u Dinliyorum ve İstanbul’da Ata’ya Saygı Yürüyüşü) birer iletişim aracı olarak değerlendirirsek hangi benzerlik ve farklılıklarla karşılaşırız?

2. Mermeri mutfak tezgâhı yapan usta ile heykele dönüştüren heykeltıraşın yaptıkları arasında ne fark vardır? Yazınız.

3. a) Bir duygunun, tasarının ve güzelliğin anlatımında kullanılan yöntemlerin tamamı veya bu anlatım sonucu ortaya çıkan üstün yaratıcılığa …………………………………………………….. denir.

b) Güzel sanatların kaç grupta incelendiğini isimleriyle belirterek edebiyatın hangi sanat grubuna girdiğini yazınız.

4. a) Bin yıl önce yazılmış bir kitabı okuyarak o dönem insanlarının hayatı ve düşünceleriyle ilgili bilgi edinebilmemiz bize dilin ………………………………………………………………………………………………..işlevini gösterir.

b) Yüzyıllar boyunca dilimize yabancı dillerden sözcükler girmiş, var olan sözcüklerde anlam ve şekil değişiklikleri görülmüştür. Bu durum dilin; ………………………………………………………………………..………………………………………….. olduğunun göstergesidir.

5. Edebi metinlerin temel ifade şekillerini şemayla gösteriniz

6. Edebiyatın ilişki içinde olduğu bilim dallarından beşini yazınız.

7. Edebiyat nedir? Tanımlayınız.

8. Bir metinden bazı bölümleri çıkardığımızda metin neler kaybeder? Yazınız.

9. Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız.

Her milletin dili, o milletin çağlar boyunca yaşadığı tarihinin adeta özetidir. ( )

Kavimler göçünden bahseden bir edebi metin, Psikoloji biliminden yararlanır. ( )

Dil, canlı bir varlıktır. ( )

Edebi metinlerde anlam, bağlama göre değişmez. ( )

Öğretici metinlerde gerçeklik, kurmaca bir gerçeklikken; sanat ve edebiyat eserlerinde gerçeklik doğrudan verilir. ( )

NOT DAĞILIMI: 1.2.3.4.5.6.7. ve 8. sorular 10’ar puan; 9. soru 20 puandır.

SÜRE: 40 dakikadır.
KOŞMA (DOSTLAR BENİ HATIRLASIN)
Can kafeste durmaz uçar, Gün ikindi akşam olur,

Dünya bir han,konan göçer, Gör ki başa neler gelir?

Ay dolanır,yıllar geçer, Veysel gider adı kalır,

Dostlar beni hatırlasın. Dostlar beni hatırlasın. (Âşık Veysel)

S.1.- Âşık Veysel’den alınan yukarıdaki dörtlükleri şekil(biçim)yönünden inceleyiniz.

(Nazım birimi – Nazım şekli – Ölçü – Kâfiye çeşitleri – Kâfiye şeması)

S.2.- “Bilimsel metinlerde öznel yargı,edebî metinlerde ise nesnel yargılar ön plândadır.”Bu ifade sizce doğru mudur? Niçin?Açıklayarak yazınız.

S.3.- Ah o beni o beni,

Kâkül örtmüş o beni. Yandaki dörtlükte hangi çeşit kâfiye kullanılmıştır?Sebebiyle

Ben yârimi unutmam, açıklayarak yazınız.

Unutsa da o beni.

S.4.- Edebiyat Tarihinin görevi nedir?Eski Türk edebiyatında, edebiyat tarihinin yerini tutan türün adı nedir?

Yazınız.

“…Çağır Karac’oğlan çağır,

“Bilmem ki nasıl anlatsam;

Taş düştüğü yerde ağır. Nasıl,nasıl,size derdimi!

Yiğit sevdiğinden soğur, Bir dert ki yürekler acısı,

Sarılmayı sarılmayı.” Gönül yarası desem.

(Karacaoğlan) Değil!

Ekmek parası desem,

Değil!...” (Orhan Veli Kanık – Değil)

S.5.- Yukarıda, Karacaoğlan’dan ve Orhan Veli’den alınan iki şiir örneği verilmiştir. Bu şiirleri şekil(biçim) özellikleri bakımından karşılaştırınız. Aralarındaki farklılıkları belirleyiniz.

S.6.- “Yazılan her yazı,söylenen her söz edebiyattır.” İfâdesi sizce doğru mudur?Niçin?Açıklayarak yazınız.

S.7.- “Edebiyatın malzemesi dildir. Dil kültürün aynasıdır.” İfadelerini açıklayınız.

“Benden selâm olsun Bolu Beyi’ne

Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır,

Ok gıcırtısından,kalkan sesinden,

Dağlar seda verip seslenmelidir”

(Köroğlu)

S.8.- Yukarıdaki Köroğlu’ndan alınan şiir,işlenen tema bakımından hangi tür şiirlere girer?Niçin?Açıklayarak yazınız.

“Çoban kaval çaldı,sordu bülbüle,

Sürülerim hani,ovam nerede?...”

S.9.- Yukarıda bir şiirden size sadece iki dize verilmiştir. Bu iki dizeden şiirin tamamı ile ilgili özelliklerden hangisi kesin olarak belirlenebilir?Niçin? Açıklayarak yazınız.

(Konusu – Şairi – Uyak düzeni – Ölçüsü- Yazıldığı dönem)

S.10.- Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise (D),yanlış ise (Y) yazınız. Boşlukları uygun bilgilerle doldurunuz.

* Anne sevgisini konu alan bir metin öğretici metindir. ( )

* Bir gazete haber yazısı kurmaca bir metindir. ( )

* Dil değişkendir,aynı dili konuşan insanlar ortak kültürel değerlere sahiptir. ( )

* İnsanın ruhsal durumunu anlatan bir edebi metin……………………………biliminden yararlanır.

* Edebi metnin dili doğal dildir. ( )

Başarılar dilerim. Değerlendirme: Her sorunun doğru cevabı 10

puandır. Süre 45 dakikadır.

HAYAT - Özgür ufuklar kuşatılmış hayallerin pençesindeyse; yamalı düşünceler kırılgan umutlar derin iç çekişidir ve şaşkın bakışlar fırtınasında yalan sığınılacak en büyük liman sevgi yalnızlığın çaresi hayatsa dalından kopmuş kuru bir yapraktır 1. Yukarıdaki üç sanat ifadesiyle hangi kavram ele alınmıştır.Bu üç sanat ifadelerinin anlatılmak istenen konuyu nasıl ele aldığını kısaca anlatınız. (20 P)
2. “Sonbahar,taşımak, umut,bir, sevda, kuşlar, mektup, gün, dolu” kelimelerine getireceğiniz eklerle güzel ve farklı cümleler kurunuz. (10 P)
3. “Hayır hayal ile yoktur alış verişim/Her ne söylemişsem görüp de söylemişim.” Bu dizelere bakarak M. Akif’in nasıl bir hayat görüşüne sahip olduğunu güzel ve etkili cümlelerle ifade ediniz. ...................................................................................................................................................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. ....................................................................................................................................................................................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ............................................................................................................... (10 P)
4. Duygu dilden zengindir ancak şiirler duygularla değil dille yazılır.Bu cümlede şiir için önemli görülen anlam ilişkisine ve kıyaslamaya bakarak sizde farklı alanlarda bu ilişkiyi dile getiren iki cümle yazınız. 1. ……………………………………………………………………………………………………...... 2. ……………………………………………………………………………………………………… (10 P)
5. “Dalıp, sokaklar kadar esrarlı bir uykuya Ölse, kaldırımların kara sevdalı eşi” dizelerini müzik, resim, heykel sanatlarıyla anlatılabilir mi? Düşüncelerinizi yandaki boşluğa yazınız.	(15 P)
6. Yazarın öykülerinin belkemiğini yakın tarih oluşturuyor. Ancak sanatçı tarihi olduğu gibi aktarmaktan yana görünmüyor. Karmaşık kapıyı kolaylaştırmıyor; sadece okurun eline bir anahtar tutuşturuyor. Tarihi değerlendirmek işi okura kalıyor. Bu parçada geçen “okurun elime bir anahtar tutuşturmak” sözüyle anlatılmak istenen nedir, birkaç cümleyle açıklayınız. (15 P)
7. 1. Metin KALDIRIMLAR Uzanıverse gövdem, taşlara boydan boya Alsa bu soğuk taşlar alnımdan bu ateşi Dalıp, sokaklar kadar esrarlı bir uykuya Ölse, kaldırımların kara sevdalı eşi Necip Fazıl Kısakürek Bu metinlerin yazılış amaçlarını altlarındaki boşluklara yazınız. ……………………………………………………… ………………………………………………………	2. Metin Kaldırım, küçük taşlarla yapılan yol döşemesine denir. Yol kenarında yayaların gidip gelmesi için yükseltilmiş kısımlardır. …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… (20 P)