1.2KENTİN EKONOMİK YAPISI, KENTSEL KADEMELENME VE ETKİ ALANLARI 1.2.1EKONOMİK YAPI
Tekirdağ İlinin 1990 nüfus sayımı sonuçları incelendiğinde çalışanların sektörlere göre dağılımında ilk sırayı tarım sektörünün aldığı görülmektedir. Hizmet sektörünün ikinci sırayı aldığı kentte ekonomik yapıyı iki farklı türde incelenebilir. Bölgede ilçeler kırsal ve kentsel ekonomik yapılarına göre farklılaşmaktadır.
Kentsel nüfus ağırlıklı olan ilçeler olan merkez ilçe, Çerkezköy, Çorlu ve Muratlı İlçeleri’nin ekonomik yapıları turizm ve sanayi sektörlerine dayalıdır. Hayrabolu, Malkara, Marmara Ereğlisi, Saray ve Şarköy ilçelerinde kırsal nüfus ağırlıklı olup, ekonomik yapıları tarım sektörüne dayalıdır.
Kentin yerleşim eğilimi İstanbul İlinin devamı olma niteliğindedir. Tekirdağ ili doğal güzellikleri, coğrafi konum olarak İstanbul’a olan yakınlığıyla İstanbul nüfusunun yaz aylarında ikinci konut talebini karşılayan çekim merkezi olmasını sağlanmıştır. Kentin turizm gelirini oluşturan gelirlerin büyük bir payı İstanbul nüfusunun Tekirdağ’ı tercih etmesi sonucunda elde edilmektedir.
1.2.2KENTSEL KADEMELENME
Tekirdağ İli Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı tarafından 4. kademe merkez olarak belirlenmiş olup , yine DPT tarafından 7. kademe merkez olarak belirlenen merkez olan İstanbul'un etkisi altındadır.
ŞEKİL 3 KENTSEL KADEMELENME DE TEKİRDAĞ VE ETKİ ALANI
Tekirdağ İli 4. kademe merkez olarak kendi sınırları içinde sadece Çorlu İlçesini İstanbul ile paylaşmaktadır. Bununla beraber sınırları içindeki tüm ilçeler, Edirne İli Keşan İlçesi ve Kırklareli İlinin neredeyse tüm ilçelerini etkisi altına almış durumdadır.
Tekirdağ İlinin etki alanı 6.152 km2'dir. Bu doğrultuda merkez nüfusunun altı katı nüfus büyüklüğünü doğrudan etkilemektedir. Tekirdağ İli içinde yer alan dokuz İlçeden Merkez İlçe 4. kademe merkez iken Çerkezköy, Çorlu, Hayrabolu ve Malkara 3. derece kademe merkezi olarak göze çarpmaktadırlar.
Özellikle Çerkezköy ve Çorlu İlçelerinin son yıllarda İstanbul iline olan yakınlıkları nedeni ile büyük bir sanayileşme eğiliminde olmaları bu ilçelerin göç almasına ve büyümelerine neden olmuştur.
4. Kademe merkezlerin en büyük özelliği Merkez nüfus arttıkça sınırları içindeki 3. kademe etki alanları da büyümektedir. Tekirdağ ili bu açıdan tipik bir 4. derece kademe merkezidir.
1.3BÖLGESEL VE KENTSEL SOSYO-EKONOMİK YAPI 1.3.1DEMOGRAFİK YAPI 1.3.1.1NÜFUS GELİŞİMİ
Türkiye 1997 nüfus sayımı sonuçlarına göre ilin toplam nüfusu 62.865.574 kişiye ulaşmıştır. 1990-1997 yılları arasındaki yıllık nüfus artış hızı ise % 15,44 olarak gerçekleşmiştir.
TABLO 1 TÜRKİYE, MARMARA BÖLGESİ, TEKİRDAĞ VE MERKEZ İLÇENİN YILLARA GÖRE KIR-KENT VE TOPLAM NÜFUS GELİŞİMİ
|
TÜRKİYE
|
MARMARA BÖLGESİ
|
TEKİRDAĞ İL
|
MERKEZ İLÇE
|
TOPLAM
|
KENT
|
KIR
|
TOPLAM
|
KENT
|
KIR
|
TOPLAM
|
KENT
|
KIR
|
TOPLAM
|
KENT
|
KIR
|
1960
|
27.754.820
|
8.859.731
|
18.895.089
|
5.181.850
|
2.544.049
|
2.637.801
|
274.806
|
84.896
|
189.91
|
56.499
|
23.987
|
32.512
|
1965
|
31.391.421
|
10.805.817
|
20.585.604
|
5.835.624
|
3.021.972
|
2.813.652
|
287.381
|
96.897
|
190.484
|
60.6
|
27.069
|
33.531
|
1970
|
35.605.176
|
13.691.101
|
21.914.075
|
6.837.167
|
3.692.903
|
3.144.264
|
302.946
|
117.351
|
185.595
|
67.006
|
35.387
|
31.619
|
1975
|
40.347.719
|
16.869.068
|
23.478.651
|
8.064.490
|
5.415.183
|
2.649.307
|
319.987
|
137.332
|
182.655
|
73.288
|
41.257
|
32.031
|
1980
|
44.736.957
|
19.645.007
|
25.091.950
|
9.435.210
|
5.026.867
|
4.408.343
|
360.742
|
167.27
|
193.472
|
85.257
|
52.093
|
33.164
|
1985
|
50.664.458
|
26.865.757
|
23.798.701
|
11.097.514
|
8.186.826
|
2.910.688
|
402.721
|
205.678
|
197.043
|
99.133
|
63.215
|
35.918
|
1990
|
56.473.035
|
33.326.351
|
23.146.684
|
13.295.607
|
10.138.605
|
3.157.002
|
468.842
|
258.94
|
209.902
|
117.455
|
80.442
|
37.013
|
1997
|
62.865.574
|
40.882.357
|
21.983.217
|
16.186.673
|
12.674.940
|
3.511.733
|
567.396
|
358.878
|
208.518
|
134.834
|
100.56
|
34.277
|
1997 Genel Nüfus sayımı sonuçlarına göre Türkiye kentsel nüfusu 40.882.357, Marmara Bölgesi kentsel nüfusu 12.674.940 kişi olarak belirlenmiştir.
TABLO 2 TÜRKİYE, MARMARA BÖLGESİ, TEKİRDAĞ VE MERKEZ İLÇENİN YILLARA GÖRE KENTSEL NÜFUS GELİŞİMİ
|
1960
|
1965
|
1970
|
1975
|
1980
|
1985
|
1990
|
1997
|
TÜRKİYE
|
8.859.731
|
10.805.817
|
13.691.101
|
16.869.068
|
19.645.007
|
26.865.757
|
33.326.351
|
40.882.357
|
MARMARA B.
|
2.544.049
|
3.021.972
|
3.692.903
|
5.415.183
|
5.026.867
|
8.186.826
|
10.138.605
|
12.674.940
|
TEKİRDAĞ
|
84.896
|
96.897
|
117.351
|
137.332
|
167.27
|
205.678
|
258.94
|
358.878
|
MERKEZ
|
23.987
|
27.069
|
35.387
|
41.257
|
52.093
|
63.215
|
80.442
|
100.557
|
Tablodan çıkan sonuçlara göre Merkez İlçe 100.557 kişi ile Tekirdağ İlinin %23,8'i nüfusunu barındırmaktadır.
G RAFİK 1 YILLARA GÖRE MERKEZ İLÇE VE DİĞER İLÇELERİN KENTSEL NÜFUS GELİŞİMLERİ
Tablo incelendiğinde Marmara Bölgesi kentsel nüfusunun 1980’ler sonrası diğerlerine oranla daha büyük bir gelişim göstererek birinci sıraya yerleştiği görülmektedir. İkinci olarak Türkiye geneli kentsel nüfus gelişimi onu izlemektedir. Tekirdağ İli ve Tekirdağ Merkez İlçeye bakıldığında ise 1990’lara değin Merkez İlçe kentsel nüfus gelişiminin il geneline oranla daha büyük olduğu, 1990 yılı sonrasında merkez ilçe kentsel nüfus gelişimi il toplamının altında kalmaktadır. Bu değişimin nedeni incelendiğinde, sanıldığı gibi Tekirdağ Merkez İlçede nüfus kaybı görülmemekte ancak Çorlu ve Çerkezköy gibi diğer İlçelerde önemli nüfus artışlarının gerçekleşmesi sonucunda İl ortalamasının Merkez İlçe değerlerinin üstüne çıktığı anlaşılmaktadır.
1.3.1.2KENTSEL NÜFUS ENDEKSLERİ
TABLO 3 TÜRKİYE, MARMARA BÖLGESİ, TEKİRDAĞ VE MERKEZ İLÇENİN YILLARA GÖRE ENDEKSLER ENDEKSLERİ
|
1960
|
1965
|
1970
|
1975
|
1980
|
1985
|
1990
|
1997
|
TÜRKİYE
|
100
|
122
|
155
|
190
|
222
|
303
|
376
|
461
|
MARMARA BÖL.
|
100
|
119
|
145
|
213
|
198
|
322
|
399
|
498
|
TEKİRDAĞ İLİ
|
100
|
114
|
138
|
162
|
197
|
242
|
305
|
423
|
MERKEZ İLÇE
|
100
|
113
|
148
|
172
|
217
|
264
|
335
|
419
|
Kentsel nüfus endeksleri açısından bakıldığında Merkez İlçe nüfus endekslerinin Türkiye, Marmara Bölgesi ve Tekirdağ İl geneli nüfus endekslerinden düşük olduğu görülmektedir. Bunun en önemli nedenlerinden biri Tekirdağ iline bağlı olan diğer ilçelerin gelişiminin yüksek olmasıdır. Sanayileşme sürecinde olan özellikle Çorlu ve Çerkezköy gibi ilçeler Tekirdağ’ın çekim gücünün büyük bir kısmını elde etmiş durumdadırlar. Bu süreç doğrultusunda Merkez İlçe kentsel nüfus endekslerinin azalan bir ivme ile arttığı gözlenmektedir.
1.3.2NÜFUS ARTIŞ HIZLARI
TABLO 4 TÜRKİYE, MARMARA BÖLGESİ, TEKİRDAĞ İLİ VE MERKEZ İLÇENİN YILLIK KENTSEL NÜFUS ARTIŞ HIZLARI
|
YILLIK ARTIŞ HIZLARI (‰)
|
1960-65
|
1965-70
|
1970-75
|
1975-80
|
1980-85
|
1985-90
|
1990-97
|
TÜRKİYE
|
40,51
|
48,47
|
42,63
|
30,94
|
64,61
|
44,04
|
29,62
|
MARMARA BÖL.
|
35,03
|
40,92
|
79,57
|
-14,77
|
102,46
|
43,69
|
32,41
|
TEKİRDAĞ
|
26,80
|
39,05
|
31,95
|
40,23
|
42,21
|
47,13
|
47,73
|
MERKEZ
|
24,47
|
55,05
|
31,17
|
47,75
|
39,46
|
49,38
|
32,4
|
Tekirdağ İli nüfus büyüklüğü açısından Türkiye'nin 37. İlidir. Türkiye nüfusunun %0,8'ini oluşturan kent Marmara Bölgesinin beşinci büyük ilidir.
Tekirdağ İli 1997 nüfus sayımı sonuçlarına göre, nüfusunun %63,3'ü kentsel nüfus, %36,7'si ise kırsal nüfus olarak belirlenmiştir.
Tekirdağ İlinin kentsel nüfusu 358.878 olarak belirlenmiştir, 90-97 tarihleri arasında yıllık kentsel nüfus artışı ise ‰ 47,73 olarak gerçekleşmiştir.
Tekirdağ Merkez İlçesinin kentsel nüfusu incelendiğinde ise 1997 Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre 100.557 olarak açıklandığı görülmektedir. 90-97 yılları arasındaki yıllık kentsel nüfus artış hızı ise ‰32,4 olarak gerçekleşmiştir.
Dostları ilə paylaş: |