100
Misol:
Biz o‘z vatanimizni
sevamiz.
Talabalar Samarqand shahriga
borishmoqchi
.
Mashq.
Berilgan matndagi fe’l kesimlarni ajrating. Fe’l kesimlarning qaysi
zamon shaklida kelganini belgilang.
Dahshatli gumburlashdan tank silkinib ketdi. Boshim lyuk qopg‘ogiga urilib,
hushimni yo‘qotdim. Xayolim joyiga kelganida beixtiyor engashib, pastga qaradim.
O‘ng tomondagi zanjir uzilib ketgan, tank mina portlaganda paydo bo‘lgan chuqurga
yonboshlab qolgan edi. Narigi tank minadan qanday o‘tib
olgani-yu, nega bizniki
portlaganiga aqlim etmasdi. O‘sha zahoti chakalakzor tomonda avtomat tarilladi.
Boshim ustidan o‘qlar vizillab o‘tayotganini eshitib, beixtiyor lyuk qopqog‘ini
yopdim. Tank yana bir silkindi. (O‘.Hoshimov)
Kesimlar tuzilishiga
ko‘ra uch guruhga bo‘linadi:
1.
Sodda kesimlar
2.
Tarkibli kesimlar
3.
Murakkab kesimlar.
Sodda kesimlar
birgina so‘zdan tashkil topgan bo‘ladi.
Sodda kesim
vazifasida fe’l, ot, sifat, olmosh, son, ravish va
bor, yo‘q
so‘zlari keladi.
Men ikki
yildan buyon shu oliy o‘quv yurtida
o‘qiyapman
. Ukam hali
yosh
. Uning maqsadi –
shu.
O‘nning yarmi
besh
. Respublikamizning poytaxti –
Toshkent
. Mening
umidlarim
ko‘p.
Yozma ishingizda ayrim juz’iy kamchiliklar
bor.
Mashq.
Berilgan misollar orasidan sodda kesimli gaplarni ajratib yozing.
Sodda kesimlarning qaysi so‘z turkumi bilan ifodalanganligini belgilang.
1. Bir necha daqiqa davom etgan g‘uv-g‘uvdan keyin olisdan qizning yurakka
g‘uluv soluvchi hayajonli, titroq ovozi eshitildi. (O.Yoqubov) 2.
Tor joyda osh
eguncha, keng joyda musht e. (maqol) 3. Qishloq ko‘chalari naqadar orombaxsh,
obod! 4. Er to‘ysa, el to‘yadi. (maqol) 5. Endi mullaka, muhr bosib qo‘ya qolay «Ota
buvamiz ham muhr bosgan. (A.Qahhor) 6. Xafa bo‘lmang,
Qodirjon, sizni
ayblayotganim yo‘q. (Shuxrat) 7.
Saidiy dastlab tortindi, nimalardir uni bu
do‘konlardan ajratib turardi. (A.Qahhor)
Dostları ilə paylaş: 
