105
Mashq.
Yozuvchi Said Ahmad asarlaridan
olingan matndagi birikmali
sifatlovchi aniqlovchilarni aniqlang. Ularning tuzilishi va qaysi gap bo‘lagi bilan
qanday sintaktik aloqaga kirishganini tushuntiring.
1. Abdulla Qahhor
insonni beburd qiladigan, obro‘sini to‘kadigan, qadr
qiymatini erga uradigan jamiki narsalardan xazar qilardi. 2. O‘zidek sodda, do‘lvor
mirishkorlar suhbatida yayrab ketardi. 3.
Aslini olganda,
bu mehribon, qayg‘ungga
qayg‘udosh bo‘ladigan odamga Polvonning mehri tushib qolgandi. 4. O‘yga tolasiz:
tahqirlangan, quvg‘inga uchragan, qamoq kameralarida xor-zor bo‘lib,
umrini
poyoniga etkazgan, olis yurtlar tuprog‘ida qolib ketgan jigarbandlaringizni eslaysiz.
5. U elkalari keng, bilaklaridan mushaklari bo‘rtib chiqib turgan, ochiq kaftiga bitta
odam bemalol o‘tirsa, ikkita barmog‘i ortib qoladigan bo‘z yigit edi. 6. Qandoq
beozor, bearmon kunlar edi Andijondagi kunlarim!
Qaratqich aniqlovchilar
predmetning kimga yoki nimaga qarashliligini
ifodalaydigan aniqlovchilarning bir turidir, ya’ni aniqlovchining bu turi qarashlilikni
bildiradi.
Misollar: Aslini olganda, shu odamga
Polvonning
mehri
tushib qolgan edi
(S.Ahmad) U
minglab o‘quvchilarning, ixlosmandlarining
yuragiga
chiroq yoqib
ketdi (S.Ahmad). Men
Abdulla Qodiriy va Abdulla Qahhorning
romanlarini berilib
o‘qiganman (S.Ahmad).
Uning
peshonasida ikki qator ajinlar paydo bo‘lgandi
(H.G‘ulom). Mavlono Fazliddin
uyining
qaerdaligini Tohirga batafsil tushintirdi.
(P.Qodirov)
Umrining
eng yaxshi mavsumi yoshlik bahori o‘tib ketdi.(O.Yoqubov)
Dostları ilə paylaş: 
