Tillar va adabiyot kafedrasi

aviy omonimiya
. Bunda leksik hamda frazeologik birliklarning 
omonimiyasi nazarda tutiladi. Masalan,
 to‘r I
– tabiiy yoki sun’iy toladan katak-katak 
ko‘zli qilib to‘qilgan buyum: to‘r parda, ip to‘r, pardabop to‘r, bedana tutadigan to‘r; 
to‘r II 
– poygakdagi joyga nisbatan yuqoridagi joy, hurmatli o‘rin : To‘yxonada to‘r 
aziz mehmonlar uchun jihozlab qo‘yildi – 
leksik omonimiya
. 
Boshiga ko‘tarmoq I 
- 
«qattiq shovqin qilmoq»; 
boshiga ko‘tarmoq II
– «yuksak darajada hurmat qilmoq» - 
frazeologik omonimiya
. 
2. Grammatik omonimiya
. Bunda grammatik birliklarning omonimiyasi 
nazarda tutiladi. Masalan, 
-ma I
fe’lning bo‘lishsiz shaklini yasovchi affiks: 
Otang 
bolasi bo‘lma, odam bolasi bo‘l
(maqol);
-ma II
fe’ldan ot va sifat yasovchi affiks: 

---

31 
Nahorlikka qushlar yana qatiq ichishdi, tushlik nonushtasi uchun suzma bermoqsi 
edim
(ў.ўulom), 
yasama pichoqcha, burama qand. 
Mashq.
Klassik adabiyotimizdan olingan quyidagi tuyuqlarda qo‘llanilgan 
omonim so‘zlarni aniqlang va ularning ma’nolarini izohlang. 
Charx tortib xanjari hijron bu tun, 
Qo‘ymadi bir zarra bag‘rimni butun. 
Tunga borib bizni behol aylading, 
Ne balolig‘ tun emish yo rab bu tun.
(A.Navoiy) 
Qadimni firoq mehnati yo qildi, 
Ko‘nglum g‘amu anduh o‘tig‘a yoqildi. 
Holimni sabog‘a aytib erdim, ey gul, 
Bilmon, sanga sharh qilmadi, yo qildi. 
(Z.M.Bobur).
ANTONIMIYA
Til birliklarining o‘zaro ma’nolariga ko‘ra zid bo‘lib kelishiga
 
antonimiya