Yerel organizasyon
Yerel anlamda risklerin önlenmesinde ve acil müdehalenin organizasyonunda, sorumlu organlar; belediye başkanı, polis, vilayet valisidir.
Vali büyük bir kaza veya afet anında, diğer planlarla birlikte ORSEC planını da hazırlar ve harekete geçirir. Ayrıca diğer öngörülebilir doğal riskleri (sel gibi) önleme planlarını geliştirir.
Her vilayetin acil yardım organizyonun belirttiği ORSEC planı herhangi bir afete rağmen halkın zorunlu hizmetlerinin sağlanmasını öngörür. Burada risk çeşitine göre bazen iyice tanımlanmıştır. Büyük sanayi tesisi, baraj veya otoban v.s gibi. Büyük bir kaza veya afet anında nasıl davranılması gerektiği “acil plan” adı altında sıralanır. Bir afet sırasında çok sayıda afetzedenin güvenli bir şekilde taşınması, bunlara yardım ve bakım hizmetlerinin ulaştırılması, afet yerinden bazen çok uzakta olan hastanelere gelişlerinin organizasyonunu gerektireceğinden devreye sokulan “kırmızı plan” bu tıbbi acil yardım zincirinin devreye girmesini sağlar.
Bir tek belediyenin müdehale imkanlarını aşan bütün afetlerde vali, itfayecilerin katıldığı acil müdahale operasyonlarının yönetiminden yasal olarak sorumlu olan mercidir. Gerekli olan durumlarda özel imkanları da isteyebilir. Bakanlıklar arası savunma ve sivil korunma servisini de tanzim eder.
Belediye başkanları ise itfaiye teşkilatı ile beraber belediyelerin sınırları içinde vatandaşların güvenliğini sağlamakla yükümlüdürler. İtfaiyeciler belediye, belediyelerarası veya vilayete ait birlikler olup yaklaşık 11.000 ünitedir. Her vilayette yangın ve acil müdahale servisleri SDIS’in başında, seçilen bir kişinin başkanlık ettiği idari bir komisyon bulunur.
SDIS vilayet valisinin ve ilgili belediye başkanlarının otoritesi altında vilayetteki itfaiye servisleri birliklerinin SDIS operasyonel imkanlarının devreye sokulmasıyla yükümlüdür.
İtfaiyeci Eğitimi
Fransa’da itfaiyeciliğin halk tarafından benimsenmesi ve prestijli bir meslek olarak görülmesinin en büyük nedeni, itfaiyecinin aldığı çok yönlü ve ülke genelinde standart eğitimin onu bir risk teknisyeni yapmasıdır.
İtfaiyeci olmak için ön koşullar
-
Gönüllü itfaiyeci olmak için;
-
Vatandaşlık haklarına haiz olup 18 yaşından küçük olmamak,
-
Tibbi muayene sonucu sağlam raporu almak ve fiziksel bir engeli olmamak
-
5 yıllık bir yükümlülük altına girmek
-
Sportif ve zaman açısından uygun olmak.
-
Profesyonel itfaiyeci olmak için;
-
Askeri hizmetini yapmış olmak
-
Spor, fransızca, matematik konularıyla ilgili merkezi bir sınavdan geçip başarılı olmak
-
Subay rütbesi için;
-
Yazılı bir sınavdan ve
-
Teğmenler için D.U.T hijen ve güvenlik okulundan mezun olmak,
-
Yüzbaşılar ise 4 yıllik bir yüksek okul mezunu olmak, mühendis, mimar, kamu hukuku veya teknik bilimlerde yüksek lisans sahibi veya tıpta doktora sahibi v.s olmak şartları aranmaktadır.
Bu ön koşullardan sonra seçilen kişiler vilayet düzeyinde teknik ve idari eğitimin verildiği 2 yıllık bir temel eğitimden geçmektedirler. Bu temel eğitim kurtarma, yangın, trafik kazaları, tıbbi acil yardım konuları kapsayan değişik seviyeleri bulunan bir eğitimdir.
Bu eğitimlerin yanısıra orman yangınları, kimyasal riskler ve arama kurtarma gibi konularda ayrıca özel uzmanlık eğitimi de verilmektedir.
Gönüllü itfaiyeciler de aynı eğitimden geçmekte, profesyonel itfaiyeci eğitimi arasındaki fark, gönüllü itfaiyecinin eğitimi vilayet içindeki eğitim merkezlerinde yapılmaktadır.
Subay rütbesindeki itfaiyecinin eğitimi ise, INESC (Sivil Güvenlik Etüdleri Enstitüsü)’ne bağlı, ENSOSP’ta (İtfaiyeci Subay Yüksekokulu) toplamı 2 yıllık bir süreye denk gelen olan değişik seviyelerdeki bir eğitim programı ile gerçekleşmektedir.
Gönüllü İtfaiyeciler
Fransa’da itfaiyecilerin %80 si gönüllü itfaiyeci olup büyük çoğunluğu kendi meslekleri ile itfaiyeciliği birarada götürmektedir. Profesyonel itfaiyeciler daha çok nüfusu 30 000 den fazla şehirlerde çalışırken, gönüllü itfaiyeciler küçük şehirlerde profesyonel itfaiyecilerle karışık itfaiye birliklerinde ve sadece gönüllü itfaiyecilerin oluşturduğu birliklerle kırsal alanlarda çalışmaktadırlar.
%60’nın özel sektör, %20’sinin de kamu sektörü çalışanlarınIn oluşturduğu gönüllü itfaiyecilerden, erler 55, subaylar ise 60 yaşına kadar çalışmaktadır. Bir belediye için, gönüllü itfaiye biriminin maliyeti, binaların ve alet ve araçların dışında, gönüllü itfaiye personelinin, saat başına aldığı ücret ve eğitim masrafları olmaktadır.
Profesyonel itfaiyeci kamu hizmeti gören bölge memuru gibi maaş alırken, gönüllü itfaiyeciler, katıldıkları operasyon dışında rütbelerine göre, ayırdıkları zamana karşılık olarak saat başına ücret almaktadır. Bunun yanısıra 20 yıl gönüllü itfaiyecilik yapmış kişilere yıllık kıdem yardımı yapılmaktadır. Ancak bu yardım, bir vilayetten diğer bir vilayete değişiklik göstermektedir. Ayrıca gönüllü itfaiyeciliği özendirmek için vergilendirmede birtakım kolaylık ve muafiyetler de tanınmıştır.
Ulusal Seviyede Yeni Bir Sivil Savunma ve Güvenlik Politikası Projesi
Her ülkenin tarihsel bir süreç içinde şekillendirdiği yönetim modelleri, kağıt üzerinde gelişimini tamamlamış ideal modeller olmaktan çok, dinamik bir yapı arzetmektedir. Özellikle yaşanan acı afet deneyimleri, artan ve çeşitlenen riskler, sivil korunma yönetim modellerinin yeniden ele alınarak, daha etkin çalışmasını sağlamayı zorunlu tutmaktadır. Bu yüzden Fransa modelini sunarken, şu anda sivil korunma sisteminin yeniden yapılandırılmasına ilişkin Fransiz Itfayiciler Federasyonunun hazırlayıp, İçişleri Bakanlığına sunduğu bir projeden kısaca bahsetmek faydalı olacaktır.
Bu projenin ana hatları, sivil güvenlikle ilgili çalışan çok sayıdaki organizasyonun rolerinin netleştirilmesi, her bir organizasyonun etkin olduğu alanlarda güçlendirilmesi, sahip olunan imkanların kaynak ve tiplerin yeniden tanımlanarak insan ve mali kaynakların yönetiminin iyileştirilmesi olarak özetlenebilir.
Proje sivil güvenlikle ile çalışan farklı yapıdaki 26 üniteyi (polis, jandarma, kızılhaç, SAMU v.b) biraya getirip tek bir çatı altına altında etkin çalışmasını hedeflemektedir. Bu amaçla, gönüllü itfaiyecilerin daha uzun süre itfaiye teşkilatında kalmaları için yeni bir insan kaynakları yönetiminin benimsenmesi, yeni bir teknik donanım yönetimin belirlenmesi, özellikle afet anları için donanım rezervlerinin çok kısa zamanda yaratılması, itfaiyeci personel eğitimin 3 seviyeli olarak yeniden düzenlenmesi ve iyileştirilmesi (itfaiyeci temel eğitimi için vilayet eğitim okulları, uzmanlık eğitimi için 8 –15 vilayette oluşan bölge okulları, subay ve idari kadro eğitimi için ulusal okul), riskler karşısında eşitlik ilkesinden hareketle, vergi ve sigorta şirketlerinin daha çok katılımına ilişkin yeni bir finasman modelinin benimsenmesini içermektedir.
Kaynaklar
DDSC (1998) La situation de Sapeurs Pompiers Volontaires en France.
FNSPF (2001) Défense et Sécurité Civiles: Appel Pour Un projet Politique Global Au niveau National.
Ministère de l'Intérieure (2001) www.interieur.gouv.fr
Ministère de l'Intérieure de France (2000) La Défense et La Sécurité Civiles, L'affaire de Tous.
EK-6
İNGİLTERE’DE İTFAİYE ORGANİZASYONLARININ YAPISI
İngiltere’de İtfaiye Organizasyonlarının Yapısı ve Çalışma Modeli
İngiltere’de itfaiyelerin en tepedeki kurumu, hükümetin Savunma Bakanlığına bağlı müdürlüklerinden birisi olan Güvenlik ,Çevre ve Yangın Politikaları adlı müdürlüktür. Bu müdürlüğün asıl amacı çevre fiziği, çevre bilimleri ve çevrede risk faktörleri ile ilgili kanun, yönetmelik ve politikaları belirlemektir. Bu tanımlama içerisinde risk faktörleri ile ilgili çalışma alanı son derece geniştir ve şu alanları kapsar. Bunlar;
-
Hava Kirliliği
-
Tehlikeli Madde Güvenliği
-
Korunma
-
Çevrenin Savunulması ve Emniyet Yönetim Sistemi
-
Çevresel Güvenlik
-
Yangın
-
Toprak ve Kontrol Altında Su Kalitesi
-
Çevresel Uluslararası İlkeler
-
Mekansal Sağlık ve Emniyet
-
Kirlilikten Korunma
-
Radyolojik Korunma
-
Radyoaktif Çöp
-
Kalıcı Gelişim Stratejisi ve Yeşillendirmede Hükümetin Girişimleri
-
Su Kirliliği şeklindedir.
İngiltere’de itfaiye birimleri belediyelere bağlı olarak çalışan ve kamusal nitelikte kuruluşlardır. Bu kuruluşlar büyüklüklerine göre hizmet etmektedirler ve bu hizmetlerinin iki temel amacı vardır. Bunlardan ilki profesyonel itfaiye hizmeti ve diğeri ise 1999 yılındaki yerel yönetim kanunun belirlediği acil durum planlama işlevidir.
Bu amaçlar doğrultusunda itfaiye birimleri
-
İnsanların yaşamını, çalışmasını etkileyecek düzeyde olan yangının tanımlanması ve zararının azaltılmasını,
-
Yangın ve yangın ile ilişkisi olmayan acil durumlara yanıt olgusunu, operasyonel düzeyde hedeflemektedir.
Büyük iller ya da metropoliten alanlarda yangın ile ilgili büyük bir otorite vardır. Bu bir bakıma itfaiye ile ilgili kentin üst kuruludur. Örneğin Londra İtfaiyesi, Büyük Londra Kurulunun (Greater London Authority) altında çalışır. Bu otorite,
-
Yangın emniyet kurallarını uygular,
-
Yangın emniyeti hakkında tavsiyede bulunur,
-
Çeşitli acil durum eylemlerini yürürlüğe koyar,
-
Kentin çevresindeki acil durum planlanmasına yardım eder.
Bu kurulun başkanı belediye başkanı tarafından görevlendirilir. Kurulun 17 üyesi vardır. Bu 17 üyenin tayini belediye başkanı tarafından yapılır. Bununla birlikte üyelerin 9’u Londra Büyükşehir Meclisi’nden 8’i ise diğer ilçe meclislerinden oluşturulmuştur.
İngiltere’de üç tip itfaiye organizasyonundan bahsedilebilir;
1.Yangın ve Sivil Savunma Yönetimleri,
İngiltere’de yedi tane Yangın ve Sivil Savunma Yönetimi vardır, FCDAS özellikle geniş çapta Metopoliten İtfaiye Teşkillerinden sorumludur. FCDA kuruluşları metropoliten ölçekli yerleşmeler şekillendirmesine yardımcı olan Bölge Konsüllerindeki seçilmiş üyelerden oluşan bir kurul tarafından yönetilmektedirler.
FCDA kuruluşlarının parasal desteği Merkezi Hükümet tarafından ve yerel görev yapan Bölge konsülleri tarafından sağlanmaktadır.
2. Küçük Yerleşme Yangın Yönetimleri
İtfaiye yalnız bir “Küçük Yerleşme Konsülü” tarafından sağlanmakta ve bir komite tarafından yönetilmektedir, bu bir bakıma yangın ve kamusal korunma komitesidir.
İtfaiyelerin parasal desteklenmesi kaza, belde veya köy tarafından sağlanmaktadir. Böylece, itfaiye diğer servisler olan eğitim, sosyal servisler, yollar gibi kırsal alan servislerinin finansal desteği ile yarışmak zorunda kalmaktadır.
3.Birleşik İtfaiye Yönetimleri
İtfaiye, bu kategoride “Bütünleşik Organizasyonlar” veya kendi alanlarına belli başlı servisleri bütünleşik olarak sağlayan Konsüller tarafından kontrol edilmekte ve finasman desteği almaktadır. Finansal destek Merkezi Hükümet tarafından sağlanmakta ve İtfaiye, hizmeti veren Bütünleşmiş Yönetimden gelen finans desteği talep etmek zorundadır.
İngiltere’de İtfaiye Birimlerinin Olay Komuta Sisteminde (OKS) Rolü
İngiltere’de itfaiye birimlerini OKS’deki rollerini üç bölümde incelemekte yarar vardır. Bu roller genelde ;
-
Yangın ve Toplum Güvenliği,
-
Kaynaklar,
-
Bütünleşik Hizmetler doğrultusunda odaklanmaktadır.
Bu alanlar içerisinde yangın ve toplum güvenliği konusunda roller de beş kısımda yoğunlaşmaktadır.
Bunlar;
-
Hizmet Teslimi,
-
Operasyonlar,
-
Operasyonun Planlanması,
-
Yangın Güvenliği,
-
Toplum Yangın Güvenliği şeklindedir.
Yukarıda anılan hizmetler bir bakıma itfaiye birimlerinin OKS doğrultusunda direkt rolleri olarak da tanımlanır. Oysa itfaiyelerin genel anlamda rolleri daha geniş bir alana yayılmaktadır. Diğer iki önemli rol olan kaynaklar ve bütünleşik hizmetler daha geniş bir alanda karşımıza çıkarlar.
Kaynaklardaki roller beş grupta toplanır. Bunlar;
-
Finans,
-
İnsan Kaynakları,
-
Eğitim ve Gelişim,
-
Gayrimenkul,
-
Satın Almadır.
Bütünleşik Hizmetlerdeki roller de beş grupta toplanır.Bunlar;
-
Strateji Planlama ve Performans,
-
İletişim,
-
Vatandaşlık Hizmetleri,
-
IT- Bilgi Teknolojisi,
-
Hukuk Hizmetleri şeklindedir.
Olay Komuta Sisteminde Görev Grupları
İtfaiye birimlerinde personel beş ana grup içerisinde çalışmaktadır. Bunlardan bir bölümü OKS’de dolaysız görev alırken diğerleri daha geri planda çalışmaktadır. Gelişmiş bir İngiliz itfaiye biriminde oniki tip personel bir arada çalışmaktadır. Bunlar, itfaiyeciler başta olmak üzere, kontrol memurları, büro işiyle uğraşan memurlar, idari memurlar, muhasebeciler, hukukçular, maliyet hesaplaması yapanlar diğer bir deyişle keşifçiler, mühendisler, personel ile ilgilenen memurlar, bilgi teknolojisi uzmanları, araç operatörleri ve teknisyenleridir.
Özetle bu açılım beş ana grupta odaklanmaktadır. Bunlar;
-
Toplum Yangın Emniyeti,
-
Acil Durum Planlaması,
-
Teknik Servisler,
-
Finans,
-
Personel şeklindedir.
Bu açılım çerçevesinde ilk üç grup OKS içinde görev alabilirken kalan iki grup ise geri planda yer almaktadır. Bugün İngiltere’de 39.500 tam zamanlı profesyonel itfaiyeci,19.200 yarı-zamanlı profesyonel itfaiyeci vardır. Bu itfaiyecilerin dışında ülkede 1.400 gönüllü itfaiyeci vardır. İngiltere’de gönüllü itfaiyecilik ABD gibi bağımsız organizasyonlar halinde değildir. Gönüllülük olgusu, yine yerel düzeyde örgütlenmiş, finansal desteğini bölge ve metropol konsüllerinden alan, yerel yönetimlerle bütünleşik yapıda olan itfaiye organizasyonlarının içindedir. Ayrıca İngiltere’de 6.000 itfaiyeci ise yüksek düzeyde riskli endüstri tesislerinde profesyonel olarak görev yapmaktadır.
İngiltere’de operasyon dışında hizmet sektöründe çalışan profesyoneller de vardır.İtfaiye kontrol odaları ve yönetimde 1.600 kişi, ayrıca teknik ve finansal servislerde 4.200 kişi çalışmaktadır.
Kaynaklar
Scmauch, J-F. (2002) Brief approach of the European emergency and fire services organization, Proceedings of the Workshop on the Restructuring of Turkish Fire Brigades under the Light of International Experiences içinde, İTÜ, İstanbul.
EK-7
A.B.D.’DE MERKEZİ ve GÖNÜLLÜ İTFAİYE ORGANİZASYONLARININ YAPISI ve İTFAİYECİ EĞİTİMİ
Giriş
A.B.D.’nin tarihi ve kültürel açıdan kıta Avrupası ile benzerliklerine rağmen, bulunduğu coğrafya, sosyal ve kültürel etkenler, itfaiye organizasyonlarında da benzerlikler ve aykırılıklar sergilemektedir.
Söz konusu ülkenin diğer ülkelerle karşılaştırılmasını şu ana başlıklar altında incelemekte yarar vardır;
1) Bu ülkelerde itfaiye organizasyonlarının çalışma ve organizasyon modeli nedir ?Bu organizasyonun merkezi ve yerel yönetimlerle bağı nedir?
2)Söz konusu itfaiye birimlerinin özellikle Acil Komuta Sistemleri ve Operasyonlarındaki temel rolleri ve bu rollerin etkinliği ne düzeydedir?
3)Buna bağlı olarak itfaiye birimlerinin acil operasyonlarda ne çeşit görev grupları vardır?
4)Söz konusu ülkelerde gönüllü itfaiye birimlerinin yapısı ve çalışma ilkeleri nasıldır?
ABD’de Merkezi İtfaiye Kurumunun Yapısı ve Çalışma Modeli
ABD’deki merkezi itfaiye organizasyonunun bugünkü şeklini alması 1973 yıllarına kadar gider. 1973 yılında Yangından Korunma ve Kontrol Ulusal Komisyonu tarafından hazırlanan bir rapor,1974 yılında kongreden kanun olarak geçmiş ve merkezi kurumlaşma bugünkü halini almıştır. Bugünkü adıyla, USFA (United States Fire Administration- Birleşik Devletler Yangın İdaresi) ABD’nin bu konuda gelişmiş ve en üst düzeyde merkezi kurumudur. USFA bugün merkezi hükümetin bünyesinde kurulmuş bulunan FEMA (Federal Emergency Management Agency- Merkezi Acil Durum Yönetim Kurumu)’nın da en önemli bölümlerindendir.
USFA’nın FEMA çatısı altında bütünleşmesi ile USFA’nın ülkedeki işlevleri de daha netlik kazanmıştır. USFA ağırlıklı olarak merkezileştikten sonra özellikle veri toplama, toplumun eğitilmesinde çaba göstermiş, USFA pek çok yangının etkisinin azaltılmasına ve yangın ile gelen ölümlerin azaltılmasına yardım etmiş, en azından toplumların ve kişilerin daha emin yaşamalarını sağlamıştır. USFA yukarıda belirtilen işlevler doğrultusunda yangın güvenliği, yangından korunma, yerel topluluklardaki yangınların sayısını ve yangın ile oluşan ölümleri azaltmaya yönelik çabaları destekleyen ulusal düzeyde önder ve merkezi bir kuruluştur.
USFA Şekil 1’de belirtilen FEMA organizasyonunda FEMA’ya müdürlük düzeyinde bağlı bölümlerden birisidir. USFA ile birlikte FEMA bünyesinde yedi müdürlük daha vardır. Bunlar sırasıyla;
-
Birleşik Devletler Yangın İdaresi (USFA)
-
Bölgesel Operasyonlar
-
Afete Hazırlık
-
Müdahale ve İyileştirme
-
Merkezi Sigorta İdaresi ve Önlemler
-
Dış İlişkiler
-
Bilgi Teknolojisi Hizmetleri ve Yönetimi & Kaynak Planlaması şeklindedir.
Şekil 1’den de anlaşılacağı üzere, USFA üç alt bölümden oluşmaktadır. Bunlar sırasıyla,
Ulusal Yangın Akademisi (NFA- National Fire Academy),
Ulusal Yangın Veri Merkezi ve
Ulusal Yangın Programları bölümüdür.
Doğal olarak USFA merkez hükümet bünyesinde “yangın ödeneklerinin” (fire grants) yönetildiği de bir kurumdur.
USFA’nın görevi açıkça şu şekilde belirlenmektedir. USFA topluma yangından korunma ve kontrol, eğitim ve öğrenim için destek, koordinasyon ve bu konularda liderlik yapmaktadır. Bu eylemler çerçevesinde, USFA yangından oluşan gayrimenkul hasarı ve yaralıları azaltmak ve insanların hayatlarını kurtarmak amacını da taşımaktadır.
USFA konutlarda yangınlardan korunmak için pekçok program yürütmekle sorumludur. Bu bazı ekipmanların kullanımını, örneğin duman alarmı ve konutlarda yangın söndürme sistemlerini de (özellikle korumasız durumlarda geceleyin ailelere yangın uyarısı yapan) kapsamaktadır. Bunlara ek olarak, USFA yangın ile gelen ölüm ve yaralıların sayısını azaltmak için çalışmaktadır. USFA bu konuda şu amaçları hedeflemektedir;
-
Yangın tehlikesi ile ilgili kamu bilgilendirilmesinin arttırılması,
-
Yangını haberdar eden ve kontrol eden aletler hakkında araştırma ve kamu bilgilendirilmesinin arttırılması,
-
İşyerlerinde ve konutlarda yaşam güvenliğinin arttırılmasına yardımcı olunmasıdır.
USFA etkinliklerini ortaklıklarla, özel girişimlerle, medya ile, diğer merkezi hükümet grupları ve emniyetle ilgilenen gruplarla geliştirmektedir. USFA’nın üç temel işlevini şu şekilde özetlemek olanaklıdır;
-
Eğitim,
-
Teknoloji,
-
Veri Toplama.
Eğitim, USFA’nın Ulusal Yangın Akademisi (NFA) yangın hizmetleri personelinin profesyonel gelişimi ile yangından korunma ve kontrol eylemleri ile ilgilenen diğer kişilerin profesyonel gelişimini arttırmak için yaratılmıştır. Bu akademi Emmitsburg, Maryland’da bulunmakta, NFA, konusunda kariyer yapan kişilere ve gönüllü yangın hizmetleri profesyonellerine ileri eğitim kursları ve yangından korunma ve söndürme teknolojilerinde programlar, yangın hizmetlerinde yönetim ve tehlikeli maddelere yanıtta ve acil durumlarda tıbbi hizmetlerin verilmesinde ileri yönetim kurgularını sağlamaktadır. Akademi, aynı zamanda diğer meslek adamlarını kanun koyucu görevlileri, mimarları, kent yönetiminde görev alanları, idarecileri ve plancıları da eğitmektedir. 10.000 yangın hizmeti ile uğraşan meslek adamından daha fazla kişi NFA tarafından hazırlanan ve eyaletler tarafından desteklenen kurslara her yıl katılmaktadır. Bunun yanında 100.000 öğrenci de eğitimcinin eğitilmesi kurslarına eyalet ve yerel acil durum hizmetlerinin eğitim kurumlarında devam edebilmektedir. Yedi kolej ve üniversitenin ortaklığının oluşturduğu bir bilgi ağı içerisinde, NFA “uzaktan derece” programı ile bağımsız çalışma yörüngesinde kalabilen akademik bir derece alma fırsatını yangın hizmet personeline sağlayan bir kurumdur. Ek olarak, yeni uzaktan öğrenme teknolojileri, örneğin internet temelli kurslar da yürürlüğe girmektedir.
USFA’nın yüksek eğitim modelinde mesleki gelişmenin temel girdileri eğitim, uygulamalı eğitim, danışmanlık, aile ve toplumun desteği, kişisel gelişme, sertifikalı aşamalar, kişisel gelişme ve deneyimdir. Mesleki ilerlemede eğitim ve uygulama ön planda düşünülmesi gereken olgulardır (Şekil 2). Yüksek Eğitim Modeli bireyi, yangın kurumlarını, toplum kamu güvenliğini, yüksek eğitim kurumlarını hedef alır. Bu olgulara göre mesleki gelşmeyi aşamalandırır (Şekil 3). Eğitimin piramit modelinde ortaya koyduğu çizgisel sınırın altındaki eğitim uygulama tabanlı ve temel eğitim ağırlıklıdır. Aynı zamanda bu bölüm acil durumlarda tıbbi servislerin (ATS) temel aşamalarını da içerir (Şekil 4). Piramitin üst tarafı memurun stratejik karar verme aşamalarına doğru yöneltirken ve bu gelişmeye uygun dereceleri içeririken, piramitin alt tarafı uygulama ağırlıklı eğitimde odaklanmaktadır. Bu üçlü modelin ilk aşamasında yangın ile mücadelenin temel ve ileri aşamaları vardır. İlk aşama sertifika ağırlıklı derecelerle uygulamalı eğitime hazırlık bağlamında yoğunlaşırken, ikinci aşama olan lisans derecesinde uygulamalı eğitim ağırlığı ön plandadır. Son aşama ise, yüksek lisans derecesini stratejik karar verme konusunda yoğunlaştırmaktadır (Şekil 5).
Ş
Attachment A
ekil 1. FEMA Organizasyon Şeması
Şekil 2.Mesleki Gelişim Girdileri
Şekil 3. Yüksek Eğitim Modelinin Amacı
Şekil 4. Eğitimin Piramit Modeli
Şekil 5. Yüksek Eğitim Modelinin Zamana Bağlı Gelişimi
T
eknoloji, USFA liderliğinde, ulusal bir “Yangın Araştırma Gündemi” merkezi, eyalet ve yerel ortaklardan uygun girdilerin elde edilmesi için geliştirilmiştir. Araştırma ve teknoloji çabalarının desteklenmesinin temeli olarak bu gündemin kullanılması ile, USFA yaşayanların güvenliğini, etkin yangın koruma sistemlerinin operasyonu ve tasarımı, yangın ile mücadelenin sürekliliği ve emniyetini işaret eder.
ABD vatandaşının emniyeti emin bir yapısal çevre ve buna bağlı davranışlara bağlıdır.Bu şekilde geliştirilen davranış ve teknolojilerin etkisi ile yangınların azalması, küçülmesi, insanları az zarara uğratması ve daha emin ve bir kişisel çevrenin oluşmasına sebep olur. USFA’nın araştırma ve teknoloji programı programlarla tanımlanan yangın problemlerinin istenmeyen yangının elenmesi ya da yangınların etkisinin azaltılmasına neden olabileceğini de ortaya koymaktadır. Yangınların sayısının azaltılması ve yangınların acı etkisi yangınlarla savaşan çalışma birimini ve çevresini de etkiler. Yangın ile mücadelenin güvenli geçmesinde, USFA iki hedef alana odaklanır; bunlar binadan oluşan tehlikeler ve yangın hizmet yönetimi ve operasyonlarıdır.
Araştırma ve özel çalışmalar, yangın ihbarı, söndürme, ikaz sistemleri olduğu kadar yapısal çevrenin yangın ile sürdürülebilme kabiliyetinin arttırılmasına ilişkin düzeyde ele alınmaktadır. Araştırma ve teknoloji girişimlerinin sonuçları olarak yangından korunmuş toplum, ulusal standartlarla oluşturulan kurumlar, yangın ve yaşamsal güvenliği olan alanlar ortaya koyulmaktadır.
Veri Toplama, USFAnın Ulusal Yangın Veri Merkezi (NFDC) tüm türlerdeki yangınların sonuçları,kontrolü, oluşumu ve korumaya ilişkin verinin ayıklanması, yayınlanması, analiz ve toplanmasından sorumludur. Program önemli problem alanlarını tanımlama, önceliklerin oluşturulmasında yardımcı olma, mümkün çözümleri belirleme ve yangın kayıplarını azaltmak için Birleşik Devletlerde yangının kesin analizini sağlamak için tasarlanmıştır. Bu durum aynı zamanda yangınla mücadeledeki ölümlerin nedenlerini de araştırmakta, böylece gelecek yıllarda ölümlerin sayısı azaltılmaktadır. İlk amaçlanan olgu NFDC’nin yangın problemi üzerine bilgi toplayarak Ulusal Yangın Olay Raporlama Sisteminin (NFIRS) oluşmasıdır. Dünyada yangın verisinin en geniş yıllık birikimi, NFIRS eyalet yangın merkezlerinin katılmasıyla yerel yangın bölümlerinde olay-temelli yangın verisinin oluşmasıdır. NFIRS olmaz ise, Birleşik Devletlerde yaygın ve merkezileştirilmiş bir yangın verisi biriktirebilen bir merkez de olmayacaktır.
Yangın bölümlerine yardım etmek için NFDC Yangın Veri Analizi El Kitabını çıkarmıştır. Bu el kitabı eğitim ihtiyaçlarını tanımlama ve yangınlarla mücadele için kaynak kullanımını geliştirmek, yangın problemlerini çözümlemede yangın bölümlerinin kullanabildiği bilgi alışverişine dönüştürülebilen istatistiksel teknikleri de içerir ve tanımlar.
ABD’de İtfaiye Birimlerinin Olay Komuta Sisteminde Rolü
Haziran 2000’de hazırlanan komisyon raporuna göre yangın birliklerinin olay komuta sisteminde ele aldığı konular aşağıda özetlenmektedir.
-
Tehlike ve zarar azaltma konuları olay komuta sisteminde önemli olgulardan birisidir.
-
İtfaiyecinin rolü kent ve kırsal alanda bu iki yerleşme biçiminin arayüzünde de devam etmektedir.
-
İtfaiyecinin rolünde etkinlik, insan kaybı ve özellikle gayrimenkul kaybının önlenmesinde odaklaşır.
-
Bunun dışında olaya karşı müdahele ve güvenli yangın söndürme tekniği de ön planda ele alınması gereken bir konudur.
-
Varolan etkin yangın tehlikesini azaltma ve etkin önlem teknikleriyle yeni yangın risklerinden kaçınma, olay komuta sisteminin temel olgularından birisidir.
-
İtfaiyeci bir yandan da olayın geçtiği yerdeki suç olgusu kundaklama ve ateşli materyel ve silah kullanma konularıyla da ilgilenmek zorundadır.
-
İtfaiyecilerin sağlığı ve acil durumlarda uygun tıbbi müdahelelerin ve hizmetlerin kullanılması olay komuta sisteminin itfaiyeci bağlamında sorumluluk alanıdır.
USFA, FEMA bünyesinde yangın hizmetlerinde ilerleme yapması gereken öncelikli bir kuruluştur. Bu öncelikli oluşumda kritik bir bileşen olarak detseklenmesi gereken bir kuruluştur. Bununla birlikte yangın hizmetleri ve acil durum yönetim kurumları arasında biribirini destekleme ve görev bütünleşmesi özellikle OKS çerçevesinde son derece önemli bir konudur.
Olay Komuta Sisteminde Görev Grupları
Yangınlardan oluşan acil durum operasyonlarında görev grupları dört ana başlıkta toplanmaktadır. Bunlar ;
1) Yangın Operasyon Ekipleri , bunların amacı yangının söndürülmesi, kurbanların kurtarılması ve araştırılması ve yangın yerinde teknik önlemlerin alınmasından ibarettir.
2) Yangın Arama ve Kurtarma Ekibi; bu ekiplerin görev alanı oldukça geniş olmakla birlikte bu ekipler diğer afetlere karşı da eğitim almaktadırlar. Bu ekipler USFA bünyesi dışında yine FEMA çerçevesinde 25 kentte odaklanan arama ve kurtarma görev grupları adı altında da çalışmaktadırlar. Görev alanlarında yangınların yanında depremler, fırtınalar, sel baskınları, hortumlar, uçak kazaları, tehlikeli madde sızıntıları, felaket düzeyinde yapı çökmeleri de vardır.
3) Yangın Emniyet Mühendisliği ise yangın yerinde teknik önlemlerle ilgili bir görev grubudur.
4) Bunun dışında Acil Tıb Servisleri (ATS) yangında acil tıbbi müdahale ile ilgili bir görev grubudur.
Özetle görev grupları Operasyon, Arama ve Kurtarma, Teknik, Tıbbi Müdahale konularında odaklanmaktadır.
ABD’de Gönüllü İtfaiye Kuruluşlarının Yapısı
ABD’de son derece yaygın olan gönüllü itfaiye kuruluşları da NVFC (National Volunteer Firebrigades Council) adında bir kuruluşun şemsiyesi altında bütünleşmektedir. Bu kuruluş 1976 yılında oluşturulmuştur. Bugün bu kuruluş 49 itfaiyeyi bünyesinde barındırmaktdaır. Bu kuruluş kar gütmeyen bünyesinde gönüllü yangın, ATS (Acil Tıbbi Servis) ve kurtarma ile ilgilenen kişileri barındırmaktadır. NVFC bilgi kaynakları ile topluma hizmete eder. Bunlar ise yönetmelik ve kanunlar, standartlar ve düzenlemelerdir.
Gönüllü itfaiye kuruluşlarının yaptıkları işler beş ana grupta toplanabilmektedir. Bunlar;
-
Yaşam ve mülkü kurtarmak için yangın ile mücadele etmek
-
Hastane öncesi acil tıbbi hizmeti olay yerine sağlamak
-
Yangınların nedeni ve çıktığı yeri araştırmak
-
Kamunun yararına güvenlik kodlarını düzenlemek
-
Yangın güvenliği ile ilgili sunuş ve olayları düzenlemektir.
Gönüllü bir vatandaş “gönüllü itfaiyeci” olmak isterse şu süreçlerden geçmektedir;
-
Bu kişi öncelikle toplantı ve eğitimlere gözlemci olarak katılır
-
Başvuru formu doldurur
-
Kabul edilir
-
Kalıcı üye testinden geçer
-
Kalıcı üye olur
-
Yeni üye emirlerine uyar ve protokolleri uygular, alet, ekipman yerlerini bilir, çevreyi tanır,
-
Aktif üye olur
-
Bölümlere ayrılır
-
Testlere girer. Bu testler itfaiyeci testi, acil durum tıbbi servisler testi, yangın polisi testidir.
-
Bundan sonra aktif itfaiyeci, aktif ATS teknisyeni veya aktif yangın polisi olur. İtfaiyeciler bina içi itfaiyeci, araç operatörü olarak ikiye ayrılır. Ayrıca araç operatörleri ATS grubuna da hizmet ederler.
Değerlendirme
ABD modeli ile Avrupa modelleri arasında amaçlarda birliktelik söz konusu iken organizasyon ve çalışma biçiminde önemli farklılıklar göze çarpmaktadır.
ABD’deki ltfaiye birimleri yönetim alanlarından eyaletlere, eyaletlerden merkezi hükümete bir ağacın dalları gibi daha hiyerarşik bir yapı oluştururken, bir bakıma üstte bu etkinlikleri kontrol eden ve acil durum yönetim merkezi içerisinde temsil edilirken, bu durum Avrupa ülkelerinde genelde yerel yönetim birimlerine bağlanmış daha bağımsız bir nitelik kazandırılmıştır.
Olay Komuta Sistemindeki roller konusunda da farklı eğilimler söz konusudur. ABD birimleri yangında uzmanlaşmanın yanında önemli ölçüde acil tıp servislerini de güncelleştirip onları da itfaiye bünyesine yoğun biçimde sokmaktdır. Bu durum gönüllü itfaiye birimlerinde bile son derece açık ve belirgin düzeydedir. Oysa kıta Avrupasında örneğin İngiltere’de ise daha geleneksel konumda operasyon alanı ve operasyon geri alanı düzeyinde roller tanımlanmaktadır.
Görev gruplarında ABD daha geniş bir alan tanımlaması yapmakta, örneğin çeşitli alanları kırsal, ormanlık düzeyinde farklı itfaiye tür ve uzmanlıklarını bünyesine olgusunu da kapsamaktadır. Oysa bu durum Avrupa’da daha sınırlı, sınırlı olduğu kadar daha derinlemesinedir.
Asıl önemli farklılık gönüllü kuruluşlarda ortaya çıkmış, ABD’de gönüllü kuruluşlar gerek sayı, gerekse örgütlenme biçimi açısından gelişmiş bir tablo çizerken , bu durum genelde Avrupa’da yerel yönetim çerçevesinde itfaiye birimlerine yardım eden gönüllüler desteği şeklinde topluluklar niteliğindedir.
Kaynaklar
Lucht, D. (1977), Before A Seminar For International Fire Protection Week, Caracas, Venezuela.
National Fire Academy (2001) Fire and Emergency Higher Education Conference, July 2-4, Emmitsburg, Maryland ,USA.
US Fire Administration (2000), America Burning, Emmitsburg, Maryland, USA.
US Fire Administration (2000) FEMA Blue Ribbon Report ,Challenges from Wingspread I & II, America Burning, America-Burning Revisited, America at Risk, Emmitsburg, Maryland, USA.
www.fema.gov/usr/nusrs.htm, Temmuz (2001).
www.nvfc.org National Volunteer Fire Council, Temmuz (2001).
www.usfa.fema.gov/about/history.htm, Temmuz (2001).
www.vvfc/Tests/Sequence.htm, Temmuz (2001).
EK-8
JAPONYA YANGIN ve AFET YÖNETİMİ
Giriş
Dostları ilə paylaş: |