Wijsbegeerte

2.3Eindtermen

De bacheloropleiding Wijsbegeerte kent de volgende eindtermen:

Kennis en inzicht:

• 
  brede kennis van de geschiedenis der wijsbegeerte en van de systematische wijsbegeerte;
  
• 
  verdiepte kennis en inzicht ten aanzien van enkele deelgebieden van de wijsbegeerte;
  

Wetenschappelijke vaardigheden:

• 
  algemene academische vaardigheden;
  
• 
  basale vaardigheden voor het in een later stadium zelfstandig verrichten van wetenschappelijk onderzoek;
  
• 
  filosofische vaardigheden: analyseren van wijsgerige teksten, mondeling wijsgerige gedachten formuleren, op schrift stellen van wijsgerige inzichten.
  

Filosofische vaardigheden gericht op een niet-filosofische context:

• 
  het mondeling en schriftelijk verhelderen van de impliciete wijsgerige aspecten van niet-(expliciet-)wijsgerige discussies: begrippen, argumenten, vooronderstellingen;
  
• 
  het op gang brengen en begeleiden van wijsgerige reflectie bij niet-wijsgerig geschoolden over wijsgerige en/of normatieve vragen, die leven binnen een bepaalde beroepspraktijk of andere praktijksituatie.
  

2.4Toelatingsvoorwaarden

Toelating tot de bacheloropleiding

De vooropleidingseis voor de bacheloropleiding Wijsbegeerte is een vwo-diploma, alle profielen. Tot de opleiding worden tevens toegelaten degenen die één van de volgende diploma’s in bezit hebben:

• 
  wo-getuigschrift propedeutisch examen;
  
• 
  wo-bachelor eerste jaar;
  
• 
  wo-getuigschrift bachelorexamen;
  
• 
  wo-getuigschrift afsluitend (doctoraal)examen;
  
• 
  ou-getuigschrift propedeutisch examen;
  
• 
  ou-getuigschrift afsluitend examen;
  
• 
  hbo-propedeuse;
  
• 
  hbo-getuigschrift afsluitend examen.
  

Bezitters van een hbo-diploma, een propedeusebul van een niet-wijsgerige opleiding of een wo-getuigschrift bachelor van een Nederlandse universiteit die zich willen inschrijven voor de master Wijsbegeerte komen in aanmerking voor een verkort programma.

Toelatingsonderzoek

Voor hen die niet voldoen aan één van de hierboven gestelde eisen bestaat de mogelijkheid, wanneer men 21 jaar of ouder is, een universitair toelatingsonderzoek, het zogenaamd colloquium doctum, te doen. Informatie hierover is te verkrijgen bij de afdeling Studentendecanen, tel. [phone].

2.5Basisprogramma

Het basisprogramma Wijsbegeerte bestaat uit een aantal inleidende vakken, filosofische vaardigheden en de modulen twintigste-eeuwse stromingen.

Reeds meer dan 2500 jaar wordt de filosofie beoefend. Het spreekt vanzelf dat de filosofie in die tijd ingrijpende veranderingen heeft ondergaan. Bijvoorbeeld doordat bepaalde terreinen van onderzoek, die aanvankelijk tot de filosofie behoorden, zich hebben verzelfstandigd in wat we nu ‘de vakwetenschappen’ noemen. Maar ook doordat binnen de wijsbegeerte zelf bepaalde specialisaties optraden. Andere veranderingen hebben te maken met de opkomst van nieuwe stijlen van filosofiebeoefening, maar ook met de opkomst van nieuwe doelstellingen, ambities en technieken van analyse en argumentatie.
Het is de algemene doelstelling van het basisprogramma van de Bachelorfase om de student op grondige wijze in te leiden in de geschiedenis van de wijsbegeerte, in de belangrijkste specialistische gebieden binnen de wijsbegeerte, in de verschillende stijlen van filosofiebeoefening en ten slotte in de verschillende doelstellingen, ambities en technieken van analyse en argumentatie.
Allereerst maakt de student dus op grondige wijze kennis met de geschiedenis van de wijsbegeerte. Dat wil natuurlijk ook zeggen: met de belangrijkste filosofen uit het verleden. Begonnen wordt met Socrates, Plato en Aristoteles (en hun voorgangers), reuzen zonder wie de wijsbegeerte zoals wij die nu kennen onbestaanbaar zou zijn. De student wordt op de hoogte gebracht van de belangrijkste problemen die deze filosofen bezighielden, met hun theorieën daaromtrent en met de problemen die deze theorieën op hun beurt weer opriepen. Uiteraard maakt de student ook kennis met de latere ontwikkelingen in de Griekse en Romeinse filosofie.
Met de opkomst van het Christendom begint ook een nieuwe fase in de wijsbegeerte. Nieuwe vragen treden naar voren, nieuwe oplossingen worden voorgesteld. De student maakt kennis met de Patristische en Middeleeuwse wijsbegeerte, dat wil zeggen met denkers als Origenes, Clemens van Alexandrië, Augustinus, Anselmus van Canterbury, Thomas van Aquino, Bernardus van Clairvaux, Meister Eckhart en Bonaventura.
Met de Reformatie en de opkomst van wat we nu de klassieke natuurwetenschap noemen, breekt weer een nieuwe fase in de wijsbegeerte aan, met weer nieuwe probleemstellingen en theorieën. De student maakt kennis met René Descartes, John Locke, David Hume en nog vele andere denkers. En zo volgt de student de wijsbegeerte verder in haar gang door de geschiedenis, tot waar ze zich nu bevindt. Zo maakt de student ook kennis met de belangrijkste stromingen in de moderne en hedendaagse filosofie, zoals idealisme, nihilisme, fenomenologie, existentialisme, analytische wijsbegeerte, structuralisme en postmodernisme.
De student wordt ook diepgaand ingeleid in een aantal van de belangrijkste specialistische gebieden van de wijsbegeerte, zoals daar zijn: kentheorie en ontologie, wetenschapsfilosofie, wijsgerige antropologie, ethiek, sociale en politieke filosofie. De student maakt via specialie inleidingscolleges kennis met de belangrijkste problemen, theorieën en filosofen op deze gebieden.
Een belangrijk aspect van het basisprogramma van de bacheloropleiding is dat de student bekend raakt met sterk uiteenlopende stijlen van filosofiebeoefening. Sommige filosofie is narratief: ze vertelt een verhaal met diepere betekenis. Andere filosofie is meer argumentatief: ze geeft argumenten voor belangrijke conclusies en theorieën. Weer andere filosofie is meer analytisch: ze probeert complexe problemen hanteerbaar te maken door ze scherp te analyseren. Nog weer andere filosofie is meer hermeneutisch: ze probeert te verstaan en te begrijpen wat de betekenis is van allerhande verschijnselen, theorieën en ontwikkelingen binnen en buiten de wijsbegeerte. Tenslotte is sommige filosofie kritisch: ze probeert te ontmaskeren. Hoewel er geen aparte colleges worden gewijd aan de verschillende stijlen van filosofiebeoefening, zal de student door de colleges in de bachelorfase heen in levende aanraking komen met die stijlen.
Uiteraard hebben de stijlen van filosofiebeoefening te maken met de doelstellingen en ambities die filosofen hebben en die sterk uiteen kunnen lopen. Ook hieraan worden geen aparte colleges gewijd. De student zal, al college lopend bij verschillende docenten, vertrouwd raken met deze diversiteit.
Filosofie, zo werd eerder al opgemerkt, kent technieken van analyse en argumentatie. In de colleges Logica en Filosofische Vaardigheden wordt de student getraind in het analyseren van redeneringen en maakt hij of zij kennis met belangrijke redeneertechnieken en logische systemen. Het belang van deze vakken kan moeilijk onderschat worden. Een filosoof die niet goed kan analyseren en redeneren is als een sporter die geen conditie heeft.