Adım 2: Öğretmen her parçada öğrencinin düzeyini belirlemek amacıyla doğru okuma oranını hesaplar. Hata modeli belirlenmek isteniyorsa, hatalar not alınır. Yalnızca hata sayısı ile ilgileniliyorsa, hata yapılan yerlerin işaretlenmesi yeterlidir.
Adım 3: Her parçaya ait okuduğunu anlama soruları sorularak okuduğunu anlama düzeyi belirlenir.
Adım 4: Öğrencinin başarısızlık düzeyinde bulunduğu parça belirleninceye kadar okuma parçası verilmeye devam edilir.
Okuma Düzeyinin Belirlenmesi
Aşağıda verilen kriterlerle, informal okuma
envanteri ile üç okuma düzeyi belirlenebilir:
-
Bağımsız okuma düzeyi. Öğrenci sözcüklerin %98’i ve üzerini tanıyabilir ve anlama sorularının %90’ı ve üzerine doğru olarak cevap verir. (Bu düzey öğrencinin kütüphane kitaplarını okuyabileceği ya da okumayla ilgili çalışmalarını bağımsız olarak yapabileceği düzeydir.)
-
Öğretimsel okuma düzeyi. Öğretimin başlatılması gereken düzeydir. Öğrenci parçadaki sözcükleri %97 ile %90 arasında doğru tanıyabilirken anlama oranı %89 ile %70 arasındadır. (Bu düzey öğrencinin öğretmen rehberli okuma öğretiminden yarar sağlayacağı düzeydir.)
-
Başarısız okuma düzeyi. Materyalin okumak ve anlamak için güç geldiği düzeydir. Öğrenci bu düzeyde sözcükleri %89 ve altında bir oranda tanırken, anlama oranı %69 ve altındadır. Bu düzey çok güçtür ve öğretim için kullanılamaz.
Öğretmen öğretim için sınıf düzeyine uygun
metinleri kullanamasa bile bu metinlerden
çıkaracağı anahtar sözcükleri sözcük tanıma ve
sözcük analizi için kullanabilir.
Hata Modeli Analizi
-
Hata modeli analizi öğrenci sesli okurken hatalarının incelenmesidir. Bu yöntemle hata tipi ve sıklığı belirlenir.
-
Aynı hata aynı metin içinde birden fazla tekrarlandığında, bir hata olarak hesaplanır.
Hataları Yorumlama
Atlama
-
Tanımı: Sözcüğün atlanması ya da sözcük için “bilmiyorum” cevabının verilmesidir.
-
4 sn ya da daha uzun bir bekleme süresi atlama olarak kabul edilir. Sıklığı ve sayısına göre öğretmen ciddiyetine karar vermelidir. 100 sözcüklü bir pasajda bir ya da iki sözcüğün atlanması önemli bir problem değildir.
-
Nedeni: Sözcük tanıma ya da sözcük analizi başarısızlığı, dikkatsizlik
-
Örnek: “Büyük, sarı ev.” yerine “Sarı ev.”
-
İşaretleme: Atlanan sözcük daire içine alınır.
Yerine koyma/değiştirme
-
Tanımı: Verilen bir sözcüğün yerine bir başka sözcük ya da hece dizilerinin konulmasıdır. Bağlama uygun yerine koymalar önemli bir sorun oluşturmaz. Ör: “Çiçekler çok güzeldi.” yerine “Çiçekler çok hoştu.” Problemin ciddiyetine sıklığı ve sayısına göre öğretmen karar vermelidir.
-
Nedeni: Sözcük tanıma ya da sözcük analizi başarısızlığı, dikkatsizlik, dialekt farklılıkları
-
Örnek: “Emel git.” yerine “Emel gel.”
-
İşaretleme: Değiştirilen sözcüğün üzerini çizerek yerine konulan sözcüğü yazın.
Yanlış telaffuz
-
Tanımı: Hatalı telaffuz
-
Nedeni: Sözcük tanıma ya da sözcük analizi başarısızlığı, artikülasyon bozuklukları ya da fonolojik bozukluklar
-
Çocuk harflerin seslerini öğrenmiş olsa bile, sesleri birleştirerek sözcük oluşturmada ya da genelleştirmede yardıma gereksinim duyabilir. Seslere dikkat çekmek yanlış telaffuz problemlerini sona erdirebilir.
-
Örnek: “al” yerine “at”, “kedi” yerine “tedi”
-
İşaretleme: Sözcüğün üzerine bir çizgi çizerek yanlış telaffuzunu yazın.
Ekleme
-
Tanımı: Metne bir sözcük ya da sözcükler eklenmesidir.
-
Nedeni: Anlama başarısızlığı, dikkatsizlik, sözel dilin okuma becerisinden ileride olması. Genelde ekleme problemi çok ciddi değildir. Çocuk bu hatayı yapıyorsa, en azından aktif olarak okumaya katıldığını söyleyebiliriz. Ancak bu durum okuduğunu anlamada sorunları ortaya çıkarabilir.
-
Örnek: Sezin sık sık ekleme hatası yapmakta “Adam köpeğini çağırdı.” cümlesini “Şişman adam küçük beyaz köpeğini çağırdı.” olarak okumaktadır. Yanlış telaffuz hatasında olduğu gibi Sezin’in problemi hatalarına dikkat çekilerek kolayca ortadan kaldırılabilir.
-
İşaretleme: Sözcüğün eklendiği yere “L” (çıkıntı) işareti konularak üzerine eklenen sözcük yazılır.
Tekrarlama
-
Tanımı: Sözcüğün bir bölümünün ya da tümünün birden fazla söylenmesidir. Çocuk bir sözcüğü doğru okuduktan sonra tekrar okuduğunda ortaya çıkar. Tekrarlama hataları kendini düzeltme hatalarında olduğu gibi her zaman hata kabul edilmez. Kendini düzeltmede çocuk sözcüğü yanlış okur ve öğretmen müdahalesi olmadan sözcüğü doğru olarak tekrar okur. Bazı çocuklar için tekrarlama bir okuma stili haline gelir. Tekrarlama sık olmadığında, sorun yoktur.
-
Nedeni: Sözcük tanıma ya da sözcük analizi başarısızlığı, hızlı okuma çabası, dikkat problemleri
-
Örnek: Gel Emel gel gel. Vaka Örneği: Aslı öğrendiği metindeki her yeni sözcüğü tekrarlayarak okumaktadır. Bu tekniği Aslı’nın yeni sözcüğü hatırlamasına yardımcı olması için kullandığı düşünülmektedir. Anlamasını etkilemediği için bu hatanın önemli olmadığı düşünülmektedir. Ezgi ise tam tersi olarak, hem yeni hem de eski sözcükleri tekrarlamaktadır. Ezgi’nin tekrarları pasajı daha fazla okumaktan kaçınmak için kullandığı düşünülmektedir. Ezgi’nin tekrarları hem dinleyenleri bıktırıcı hem de okuma hızını düşürücüdür. Onun bu yavaş okuma hızının anlama performansının düşük olmasına yol açtığı düşünülmektedir.
-
İşaretleme: Tekrarlanan sözcüğün altına dalgalı çizgi çizilir.
Ters çevirme/pozisyon değiştirme
-
Tanımı: Sözcükteki harflerin sırasının karıştırılmasıdır.
-
Nedeni: Görsel işlem problemleri (görsel ayırt etme vb. problemleri)
-
Örnek: “bak” yerine “pak” ya da “bak” yerine “dak” (ters çevirme) “raf” yerine “far” (pozisyon değiştirme)
-
İşaretleme: Sözcüğün üzerine çizgi çizerek ters çevrilmiş ya da pozisyon değiştirilmiş hali yazılır.
Kendini düzeltme
-
Tanımı: Yerine konulan, eklenen ya da atlanan sözcüğün düzeltilmesidir.
-
Nedeni: Sözcük tanıma ya da sözcük analizi başarısızlığı, dikkat problemleri, hızlı okuma çabası
-
Örnek: “Çiçekler çok hoştu güzeldi.”
-
İşaretleme: Düzeltilen sözcüğün üzeri çizilerek hatalı okunan hali yazılır.
Noktalama işaretlerine dikkat etmeme
-
Tanımı: Virgülde mola vermeme, noktada duraksamama, soru ve ünlemler işaretlerinde sesi değiştirmeme.
-
Nedeni: Noktalama işaretlerinin anlamını bilmemek ya da okumada zorlanıldığı için dikkat edilmemesi.
-
Örnek: “O bir köpek. O çok güzel bir köpek.” yerine “O bir köpek O çok güzel bir köpek.”
-
İşaretleme: Dikkat edilmeyen noktalama işaretini daire içine alın.
Yardım
-
Tanımı: Bir sözcüğün okumasına yardım edilmesi ya da öğretmenin sözcüğü söylemesi için on saniyeden fazla beklenmesidir.
-
Nedeni: Sözcük tanıma ya da analizi başarısızlığı
-
Örnek: “O çok _______” (öğretmen: 1güzel”)______ “O çok güzel.”
-
İşaretleme: Yardımla okunan sözcük parantez içine alınır.
Doğru Okuma Oranını Hesaplama
-
Doğru okunan sözcükler sayılır ve toplanır. Bu sayı pasajdaki toplam sözcük sayısına bölünüp yüz ile çarpılarak doğru okuma oranı bulunur.
Okuma hızının incelenmesi
-
Öğrencinin okuma hızı dakikadaki doğru okunan sözcük sayısı ile ifade edilir.
-
Öğrencinin sözcük okuma hızını bir sözcük listesini öğrenciye 1 dakika süre vererek okutup ve 1 dakika içinde doğru okunan sözcük sayısını hesaplayarak elde edebileceğiniz gibi okuma hızını bir okuma metni kullanarak da bulabilirsiniz.
-
Eğer bir metin kullanıyorsanız, öğrencinin okuma hızı doğru okunan sözcük sayısının okuma süresine bölünmesiyle elde edilir. 100 sözcüklü bir pasajda öğrenci 92 sözcüğü doğru olarak 1,5 dakikada okumuşsa, 1 dakikada 61 sözcüğü doğru okumuş demektir.
-
Öğrencinin okuma hızını hesaplarken hata sayısını da hesaplamalısınız. Öğrencinin ilerlemesini izlemek için her ikisini de aynı grafikte gösterebilirsiniz. Okuma hızı artarken hata sayısı azalmalıdır.
-
Öğrenci bir parçayı sınıf düzeyine göre beklenen öğretimsel düzeyden %10 daha yavaş okuyorsa, okuma hızında yetersizlik var demektir.
-
Hedef okuma hızı öğrencinin okuma hızının %40 fazlası olarak belirlenmelidir. Öğrenci dakikada 50 sözcük okuyorsa, hedef okuma hızı dakikada 70 sözcük olmalıdır.
Türkiye için Belirlenen Okuma Hızı
-
Düzey Ortalama
-
1. Sınıf 45.30
-
2. Sınıf 73.13
-
3. Sınıf 91.46
-
4. Sınıf 97.07
-
5. Sınıf 120.76
Çeşitli Öğretim Düzeyleri İçin Beklenen Okuma Hızı
Öğretim Düzeyi Dak. Söz. Say.
-
Sınıf 1 materyalinin ikinci kısmı 45
-
Sınıf 1 materyalinin üçüncü kısmı 60
-
Sınıf 2 materyalinin birinci kısmı 75
-
Sınıf 2 materyalinin ikinci kısmı 90
-
Sınıf 2 materyalinin üçüncü kısmı 110
-
Sınıf 3 materyalinin birinci yarısı 120
-
Sınıf 3 materyalinin ikinci yarısı 135
-
Sınıf 4 ve üstü 150
İnformal Okuma Envanterinin Kullanımının Yararlarına Bir Örnek
-
Ayşe 5. Sınıf öğrencisidir. Ayşe bir metni okuduktan sonra öykünün ana fikrini bulamamakta ve diğer anlama sorularını cevaplayamamaktadır. Öğretmeni problemi belirleme sürecini başlatmak için Ayşe’den bir pasajı sesli okumasını istemiştir. Ayşe pasajdaki sözcüklerin yaklaşık %50’sini doğru olarak okuyabilmiştir. Ayşe’nin öğretmeni alt düzeylerdeki pasajları Ayşe’nin okuma doğruluğu %98’e ulaşıncaya kadar okutmaya devam etmiştir. Öğretmeni Ayşe’nin okuma düzeyini bulduğunda, anlama problemi ortadan kalkmıştır. Ayşe’nin sözcük analizinde yardıma gereksinim duyduğu belirlenmiştir. Ayşe’nin sözcük analizi becerileri ayrıntılı olarak incelenmelidir.
Okuma Düzeyi Belirlemede Zaman
Örnekleme Yöntemi
-
Bu yöntemde öğrencinin iki dakika boyunca doğru okuduğu sözcük sayısı hesaplanır ve toplam ikiye bölünerek okuma hızı bulunur.
-
Doğru okunan sözcük sayısı toplam sözcük sayısına bölünerek doğruluk oranı bulunur.
-
Örnek:Ayşe 2 dakikada 350 sözcüğü doğru okumuştur. 350’yi ikiye böldüğümüzde, Ayşe’nin dakikada okuduğu doğru sözcük sayısının 175 olduğunu buluruz. Ayşe’nin hata oranını bulmak için hata sayısını örneklemdeki sözcük sayısına böleriz. Ayşe’nin okuduğu kısımda 420 sözcük bulunuyordu. Ayşe’nin hata oranı %17, doğruluk oranı %85. Bu metin Ayşe’nin sözel okuması için zor ama anahtar sözcük listesi oluşturmak için ve sözcük analizi öğretimi için bu metni kullanabiliriz. İsim ve sıfat sözcüklerinin bütünsel öğretimi de Ayşe’nin okuma sözcük dağarcığını geliştirecek ve sınıftaki arkadaşlarının hızını yakalamasına yardımcı olacaktır.
-
Okuma-Yazma Öğretimi Dersi
YAZMA BECERİLERİNİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ
Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Berrin Baydık
-
Yazma
-
Dil
-
Düşünce
-
Motor beceriler
Öğrencilerde görülebilen temel yazma sorunları
-
Hecelemedeki sorunlar
-
Bozuk el yazısı
-
Yazılı anlatımdaki problemler
-
Yazma Becerilerini Etkileyen Faktörler
Hecelemeyi etkileyen faktörler
-
Bir sözcüğün doğru hecelenmesi için o sözcüğün okunabilmesi, harf-ses ilişkisi bilgisine sahip olunması ve sözcüğün analizinin yapılabilmesi, sesbilgisel farkındalık, sesbilgisel bellek, sözcüğün ortografik bilgisinin hatırlanması (görsel-ortografik bellek), görsel-motor entegrasyon gereklidir.
-
Hecelemede güçlük yaşayan öğrenciler görsel bellek, işitsel bellek, işitsel ve görsel ayırt etme, dikkat eksikliği ya da motor becerilerde güçlük yaşıyor olabilirler.
Görsel-ortografik belleğin değerlendirilmesi
-
Sözcükteki harflerin sırasının hatırlanmasıdır. Bu alanda yetersizliği olan öğrenciler söylenen sözcüğü yazmak için sözcüğün içindeki harflerin sırasını hatırlamakta zorlanırlar ve sözcüğü seslere dayalı olarak yazarlar. Sözcüğün söylenerek yazdırılmasıyla değerlendirilir.
Sesbilgisel belleğin değerlendirilmesi
-
Çocuğa sayılar, harf isimleri, sözcükler, harf sesleri ya da bunların kombinasyonları tekrar ettirilir. Bu işlem her dizideki sayıların arttırılması, maddelerin sunuluş hızının arttırılması ile daha kompleks hale getirilir.
Heceleme Hata Analizi
-
Heceleme hata analizi ile hata tipleri ve hataların sıklığı belirlenebilir. Öğrencilerin yazı örnekleri ya da öğrencilerin söylenenleri yazdıkları ürünlerin incelenmesiyle yapılabilir.
Heceleme hataları Örnek
-
Harf ekleme sineama
-
Harf atlama sinma
-
Hece atlama sima
-
Sözcük atlama “Dün (sinemaya) gittik.”
-
Yerine harf koyma sineme
-
Harflerin ters çevrilmesi dayı-bayı, bak-pak
-
Sözcüğün ya da hecenin pozisyon değiştirmesi tak-kat, top-pot
-
Sözcük ekleme “Çiçekler (çok) güzel kokuyordu.”
-
Sözcüğü yanlış yazma demet-dantet
-
İmla hataları büyük harf, nokta, virgül, ünlem, soru işareti
İnformal Heceleme Envanteri
-
Birinci sınıf düzeyinden 15 sözcük, ikinci sınıf ve üzeri için 20 sözcük seçilir.
-
Dikte ettirilmeye birinci sınıf üzerindeki sözcüklerle başlatılır.
-
Öğretmen sözcükleri cümle içinde kullanır ve sözcüğü tekrar eder.
-
Her sözcük arasında 7 saniyelik bir ara yeterlidir.
-
Başarılı düzey %90 ve üzeridir. Öğretimsel düzey %89 ile %75 arasıdır.
El Yazısının Değerlendirilmesi
-
El yazısı bireyin düşüncelerini yazıya dökmesini sağlayan görsel ve motor entegrasyonu gerektiren bir beceridir.
El yazısı iki açıdan incelenir:
-
Okunaklılık: Harflerin oluşturulmasının doğruluk ve açıklık
-
Akıcılık: Harflerin oluşturulma hızı
Okunaklı yazabilmek için
-
Harflerin tanınması ve ayırt edilebilmesi,
-
Motor modelin hatırlanması
-
Harf ve sözcüklerin arasındaki alana karar verebilmek
-
Harf şekillerinin hatırlanması ve harflerin oluşturulması gerekir.
El yazısını bozan özgül problemler
-
El üstünlüğünün belirsizliği
-
Olgunlaşmamış ve yanlış kalem tutma
-
Yanlış duruş
-
Yanlış kağıt tutma
-
Tahtadan kopyalama güçlüğü
-
Uzaysal organizasyon problemleri
-
Motor problemler
-
Zayıf el-göz kontrolü
-
Harflerin, sözcüklerin ve rakamların görsel algılanmasındaki problemler
-
Zayıf görsel bellek
-
Zayıf öğretim
-
Motivasyon eksikliği
-
Öğrenciler ilk olarak düz dikey ya da yatay çizgilerden oluşan harfleri (ör., E, F, H, I, L, T, i, ve t) çizebilirler.
-
Hem düz çizgi hem de eğri çizgili harfleri (ör., b, f, h, ve p) oluşturmak daha zordur.
-
En çok ters çevrilen harfler b, d, p, s, y ve N’dir. Öğrenciler 7 ya da 8 yaşın üzerinde harf ters çevirmeye devam ederlerse, görsel işlem yetersizliğine sahip olabilirler.
El Yazısı Ön Becerileri ve Değerlendirilmeleri
-
Kas kontrolü: El ile yönetme deneyimleri yoluyla değerlendirilir. Makasla kesme, hamur yapma, katlama, yapıştırma, parmak boyası, boyama, kopyalama, kerpeten benzeri bir tutucuyla küçük cisimleri kaldırmak vb. deneyimler kullanılabilir. Öğrencilere tahtada temel çizgi ve şekilleri yaptırmak omuzlar, kollar, eller ve parmaklarda yeterli kas dengesine sahip olup olmadıklarını değerlendirmede çok yararlıdır.
-
El-göz koordinasyonu: Daire, gibi basit şekillerin çizdirilmesi ve dikey çizgi, yatay çizgi, çapraz çizgiler gibi geometrik şekillerin kopya ettirilmesi yoluyla değerlendirilir.
-
Görsel ayırt etme: Öğrencilerin çeşitli şekillerdeki, büyüklüklerdeki, detaylardaki farklılıkları ayırt edip edemediklerinin belirlenmesiyle değerlendirilir. Bu farklılıkları ayırt etme harfler, rakamlar ve onların oluşturulmaları için öncüdür.
-
El Yazısı Hazırlık Becerileri Kontrol Listesi
El Yazısının İncelenmesi
-
El yazısı aşağıdaki temel noktalarda öğrencilerin dikte cümleleri, defterleri ya da diğer yazı çalışmaları kullanılarak değerlendirilebilir.
Okunaklılık
-
Harf oluşturma. Düz yazıda harfler dikey, yatay, eğik, eğri çizgilerden ve daire ya da daire parçalarından oluşur. El yazısında, harfler eğri çizgiler, eğri çizgiler ve bağlantılardan oluşur. Harflerin üzerine teker teker içi kesilmiş mukavva konularak harfler tek tek incelenebilir.
-
Harf büyüklüğü, oranı ve dizilişi. Harflerin birbiriyle aynı büyüklükte, uzunlukta olması ve satırda düzgün şekilde dizilmesini ifade eder. Harflerin üstüne ve altına satır çizgisi çizilerek bu okunaklılık elementi değerlendirilebilir.
-
Ara boşluk. Harfler arasındaki, sözcükler arasındaki ve cümleler arasındaki alan tutarlı olmalıdır.
-
Eğiklik. Harflerin eğikliği bir olmalıdır. Düz yazıda harfler, alt çizgiye ya da başlangıca genellikle dikeydir. El yazısında, çizgiler eğiktir.
-
Satır niteliği. Satırların yoğunluğunun ve devamlılığının tutarlı olması gerekir.
Öğretmen çok seyrek ya da düzensiz satırları işaretlemelidir.
Akıcılık
El yazısı hızı öğrencilere mümkün olduğunca çabuk yazmaları söylenerek değerlendirilir. El yazısı hızı ya da dakikada yazılan harf sayısı (dhs) toplam yazılan harf sayısının yazma süresine (dakika) bölünmesiyle bulunur. Bir çalışmada Amerikalı çocuklar içi verilen ortalama hızlar şöyledir:
-
1. Sınıf: 25 dhs
-
2. Sınıf: 30 dhs
-
3. Sınıf: 38 dhs
-
4. Sınıf: 45 dhs
-
5. Sınıf: 60 dhs
El yazısı akıcılık örneği alma
-
Öğrencilere yazmaları için örnek bir cümle verilir.
-
Öğrencilerden örnek cümleyi normal hızda birkaç kez yazmaları istenir.
-
Mola verilir, daha sonra örnek cümleyi yazabildikleri kadar dikkatli ve iyi yazmaları istenir.
-
Mola verilir, daha sonra örnek cümleyi 3 dakika boyunca mümkün olduğunca hızlı ve birçok kez yazmaları istenir.
El yazısı yoklamaları
-
Öğrenciye bir el yazısı yoklama kağıdı verilir ve aynı harfin hem büyük hem de küçük halini, rakamları, kendi ilk ve soy isimlerini, sözcükleri vb. yazmaları istenir. Öğrenciye 1 dakika süre verilir. Doğruluk ve hız kayıt edilir. Yoklamalar günlük ya da düzenli zaman aralıklarında uygulanabilir.
En sık görülen el yazısı hataları
-
Harflerin büyüklüğü (en çok p, y, g, b, d, h, k)
-
Harflerin ters çevrilmesi (en çok N, d, y)
-
Parçaların birleştirilmesindeki hatalar (en çok k, R, M, m)
-
Kısmi atmalar (en sık m, U, I)
-
Eklemeler (en çok C, k, m ve y)
-
Yanlış şekillendirme (j, G, ve J)
-
Harflerin kapatılmasındaki başarısızlık (ör. a, b)
-
Harfin bir kısmının atlanması
-
Çok küçük oluşturulması
-
Çaprazlama güçlüğü (ör., t)
-
Kapatma (en çok c, h, u)
Örnekler
-
a yerine cı m yerine n
-
a yerine o k yerine ls
-
a yerine u r yerine n
-
b yerine l t yerine l
-
c yerine a n yerine u
-
d yerine cl o yerine a
-
g yerine y c yerine e
-
h yerine k ı yerine i
-
Yazma Mekaniğinin Öğretimi
-
Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Berrin Baydık
Yazma Mekaniğinin Öğretimi
-
Orta düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrenciler harfleri doğru olarak oluşturmayı önce harflerin üzerinden çizerek ve daha sonra bakıp kopyalayarak öğrenirler.
-
Bunların yapılabilmesi için öğrencinin kalemi doğru tutması ve kullanması gerekir.
-
Bazı harfleri oluşturmak diğerlerine göre daha zordur. Bazı öğrenciler harfleri oluşturmada güçlük çekerler. Böyle durumlarda daha yapılandırılmış bir öğretim yöntemi gerekir.
-
Harf oluşturmada yapılandırılmış öğretim yöntemlerine alanyazında bir örnek verirsek Vacc ve Vacc (1979) çalışmalarında kullandıkları yöntemi şu şekilde tanımlamışlardır:
-
Yazarlar her harfin oluşturulmasında öğrencilere görsel modelin yanı sıra sözel ipucu kullanımını da önermiştir.
-
Yazarlar harf oluşturmanın öğretiminde 9 adım önermişlerdir. Bu adımlar her harf için izlenecektir. Bir harfte tüm adımlar izlendikten sonra bir sonraki harfe geçilir.
Bu yöntemde
-
Öğretmen harfi sunar ve harfin adını söyler.
-
Öğretmen harf çizgilerini yaparken sözel açıklama yaparak harfi yazmayı gösterir.
-
Öğrenci harfin oluşturulmasına ilişkin sözel ipucuyla zımpara kağıdından ya da pütürlü yüzeyi olan harfin üzerinden geçer.
-
Öğrenci sözel ipucuyla kum üzerinde harfi yazar.
-
Öğrenci sözel ipucuyla tebeşiri tutarak harfi havada çizer.
-
Öğrenci sözel ipucuyla harfi tahtada yazar.
-
Öğrenci sözel ipucuyla kalemi tutarak harfi havada yazar.
-
Öğrenci sözel ipucuyla harfi kağıda yazar.
-
Öğrenci sözel ipucu kullanmadan harfi kağıda yazar.
Önemli Notlar
-
Öğrencinin harf çiziminden önce temel çizgileri (dik, yatay, sola eğik, sağa eğik, eğri, daire) çizmesi gerekir. Önce benzer çalışmayı temel çizgiler için yapmanız gerekir.
-
Bazı zihin engelli öğrencilere bitişik eğik yazı harflerini kullanarak yazmayı öğretmek mümkündür ancak bu yazı hızını düşürür ve hata sayısını artırır. Bu nedenle orta düzeyde zihin engelli öğrencilere kitap harfleri ile yazmayı öğretmek daha iyi olabilir.
Nasıl Öğretebiliriz?
-
Öğretimde sözel ipucu, model olma, kısmi fiziksel ve tam fiziksel ipuçlarını kullanabiliriz. Hem temel çizgiler hem de harf çizimleri için aynı öğretim sırasını ve yöntemlerini kullanabiliriz.
-
Vacc ve Vacc’ın (1979) yöntemi size örnek olarak verilmiştir. Siz çalışırken sözü edilen ipuçlarının tümünü kullanabilirsiniz.
-
Öğrencinin çizemediği harflerin çizimini sırayla tek tek öğretmelisiniz.
-
Önce harfin üzerinden geçerek çizdirin, noktaları birleştirerek çizdirin, en son bakarak çizdirin. Harfleri öğrendikten sonra bakmadan söylendiğinde çizdirin.
-
O halde becerinin adımları şu sırayı izleyebilir:
Örnek: A harfi çizme adımları:
|
