Sistematik kelâM

SİSTEMATİK KELÂM 5

Önsöz 5

I. Kelâm İlminin Tanımı 5

A. Gayesine Göre Tanım 5

B. Konusuna Göre Tanım 6

II. Kelâm İlminin Gayesi 6

III. Kelâm İsminin Menşei 6

IV. Kelâm İlminin Konusu, Diğer İlimlerle İlişkisi ve Metodu 7

İLAHİYAT 8

I. Allah'ın Zâtı ve Hakikati 8

A. İlahı Hakikati İdrak 8

B. Allah'ı Bilmenin Yolları 10

1. Zarurî ve Fıtrî Yol 10

2. Akıl Yürütme (Nazar) Yolu 11

C. Allah'ın Varlığını İspat Yolları 12

1. Hudûs Delili 12

a, A'razların Hudûsu 13

b. 'Aynların Hudûsu 13

2. İmkân Delili 13

a. Cevherlerin İmkânı 14

b. Arazların İmkânı 14

3. Hikem ve Mesâlih Yahut İnayet Delili 14

4. İhtira' ve İbda' Delili 14

5. İlk Sebep Delili 15

6. Sonsuzluk ve Yetkin (Kemâl) Varlık Delilleri 15

7. Ahlâkî Delil 15

D. Allah'ın Sıfatları 16

1. Vücûd Sıfatı (Sıfat-ı Nefsiyye) 16

2. Sıfat-ı Selbiyye (Tenzîhât) 16

a. Kıdem 16

b. Beka 16

c. Muhalefettin Ii'1-Havâdis 16

d. Kıyam Binefsihi veya Kıyam Bizzat 17

e. Vahdaniyyet 17

3. Sübûtî Sıfatlar A. Sübûtî Sıfatlar-Zât İlişkisi 18

B. Sübûtî Sıfatlar 19

a. Hayat 19

b. İlim 19

c- d. Sem' ve Basar 19

e. Kudret 20

f. İrâde 20

g. Tekvîn: 21

h. Kelâm: 21

d. Haberi Sıfatlar 23

E. Rü'yetullah (Allah'ın Görülmesi) 27

II. Kaza ve Kader 28

A. Kaza Ve Kaderin Sözlük Anlamı 28

B. Kur'an'da Kaza Ve Kader 28

C. Hadislerde Kaza Ve Kader 29

D. Hz. Ömer'in Kader Anlayışı 29

E. Hz. Ali'nin Kader Anlayışı 30

F. İmam Cafer'in Kader Anlayışı 31

G. Eş'arîler Ve Mâtürîdîlere Göre Kaza Ve Kader 31

H. İnsan Fiilleri Açısından Kaza Ve Kader 32

I. İnsanın İrâde Hürriyeti İle Kader Arasında Çelişki Var Mıdır? 32

İ. Kader Karşısında Sosyal Tutum Ve Davranışlar 34

III. İnsan Fiilleri Ve İrâde Hürriyeti 36

A. İrade Ve İhtiyarın Tanımı 36

1. İrâde-i Külliyye 37

2. İrâde-i Cüz'îyye 37

B. Ehl-i Sünnete Göre İnsana Fiil Nisbet Edilişi 38

C. İrâde-i Cüz'îyye Yaratılmış Mıdır? 39

D. İhtiyarî Fiilin Analizi Ve Sorumluluk 39

E. İrade Hürriyeti Ve Şer Problemi (Batı Ve İslâm Düşünürlerine Göre) 40

a) İbn Sînâ 41

b) İbn Rüşd 41

c) Mu'tezile 42

d) Ebu'l-Hasan el-Eş'arî 42

e) el-Gazzâlî 42

f) Ebû Mansûr el-Mâtürîdî 42

g) Sadruşşerîa 43

h) er-Râğıb el-İsfahânî 44

i) İbn Kayyim el-Cevziyye 44

j) Mevlânâ 44

IV. Hidâyet ve Dalâlet 45

A. Hidayet Kavramı 46

1. Hidâyet Kelimesinin Sözlük Anlamı 46

2. Rur'ân'da Hüdâ Kelimesinin Anlamları 46

1- Sebât: 46

2- Beyân: 46

3- Dîn: 46

4- İmân: 47

5- Duâ: 47

6- Resûl: 47

7- Marifet: 47

8- Nebî: 47

9- Kur'ân: 47

10- Tevrat: 47

11- İstircâ': 47

12- Hüccet: 47

13- Tevhîd: 47

14- Sünnet: 48

15- İslâh: 48

16- İlham: 48

17- Tevbe: 48

18- İrşâd: 48

3. Allah'ın İnsana Hidâyet Şekilleri 48

4. Kelâm Ekollerine Göre Hidâyet 49

a. Eş'arîler 49

b. Mâtürîdîler 50

c. İbn Hazm 51

d. Mu'tezile 51

da. Allah'ın Kâfirlere Hidâyeti 51

db. Allah'ın Mü'minlere Hidâyeti 51

B. Dalalet Kavramı 52

1. Dalalet Kelimasinin Sözlük Anlamı 52

2. Kur’an’da Dlaletin Anlamları 52

3. Kelâm Ekollerine Göre Dalâlet 53

V. Ecel 55

VI. Rızık 56

2. NÜBÜVVET (PEYGAMBERLİK) 57

I. İnsanların Peygambere İhtiyacı 57

A. Mükelleflerin Fiillerine Dair Allah'ın Hükümlerinin Bilinmesi 58

B. İslâm Filozoflarına Göre İnsanların Peygambere İhtiyacı 59

C. Nebî Ve Resul Kavramları 60

D. İnsanlara Peygamber Gönderilmesiyle İlgili Görüşler 60

E. Ehl-i Kitaba Ve İslâm'a Göre Peygamberlere İmân 61

II. Vahiy Kavramı 62

A. Vahyin Mertebeleri 63

B. Vahiy Karşısında Peygamberlerin Görevi 64

III. Peygamberlerin Sıfatları 64

A. Vacip Veya Müstahîl Olan Sıfatlar 64

1. Emânet 64

2. Sıdk 64

3. Fetânet 64

4. Tebliğ 65

B. Caiz Olan Sıfatlar 65

C. Peygamberlikte İsmet 65

D. Peygamberlerin Mu'cizelerî 67

1. Mu'cize Deyimi ve Şartları 67

2. Mucizelerin Meydana Gelişiyle İlgili Kelâmcıların ve İslâm Filozoflarının Görüşleri 67

3. Bazı Peygamberlere Ait Mu'cizeler 69

4. Harika Cinsinden Olan Diğer Olaylar 70

5. Mucize ile Sihir Arasındaki Farklar: 70

E. Hz. Muhammed'in Peygamberliğinin Evrenselliği 71

F. Hz. Muhammed'in Peygamberliğinin İspatı Ve Delilleri 72

3. AHİRET 74

I. Mutlak Adaletin Tecelli Edeceği 74

A. Kitabı Mukaddes'te 75

B. Kur'ân'da 76

1. İslâm'dan Önce Cahiliyyede Âhiret Fikri 76

2. Kur'ân'da Âhiretle İlgili Kavramlar 78

3. Kur'ân'da Âhiret Hayatının İspatı 79

a)Yeniden Dirilme İlk Yaratmayla Karşılaştırılmıştır: 79

b) Evren Gözönünde Bulundurulursa Yeniden Dirilmenin Zor Olmayacağının Anlaşılacağına Dikkat Çekilmiştir: 80

c) Yeryüzünde Ölü Tabiatın Canlanmasını Düşünmek 82

III. Cesetlerin Haşri ve Ruhların Bedenlerine Dönüşü (Meâd İle İlgili Görüşler) 82

a- Tenasüh (Ruhgöçü. Reenkarnasyon) İnancı: 83

b- Fahreddin er-Râzî'ye Göre İnsanın Hakikati; 84

c- İbn Rüşd'ün Öldükten Sonra Dirilmeye İlişkin Görüşleri: 85

d- Âhiret Hayatı Kendine Mahsus Yeni Bir Hayat Şeklinde Olacak 85

IV. Kıyametin Ne Zaman Kopacağı ve Keyfiyyeti 86

A. Allah'ın Huzurunda İnsanların Hesaba Çekilmesi 87

B. Tartı (Mizân=Terazi) 88

1. Amel Defteri 88

V. Cennet ve Cehennem 89

(İnsanların Hesaptan Sonra Mükafaatiandıralacağı veya Cezalandırılacağı Yerler) 89

A- İslam Bilginlerinin Cennet Ve Cehennem Konusundaki Görüşleri 89

a- Mu'tezile 90

b- Ehl-i Sünnet Kelâmcılarının Mu'tezile'ye Cevapları 90

B- Cennet 91

Manevî Tatlar: 91

Hissi Mutluluk 92

C- Cehennem 93

Manevî Cezalar: 93

Bedenî Cezalar: 94

VI. Şefaat 95

A. Şefaat Kelimesinin Sözlük Anlamı 95

B. Şef' Kelimesinin Türevleri Ve Anlamları 95

C. Kur'an'a Göre Şefaat 95

1. Hiçbir Put, Hiçbir Sahte Tanrı Şefaat Edemeyecek: 96

2. Tek Allah Şefaat Etme Yetkisine Sahiptir: 96

3. Şefaat Etme İznini Yalnız Allah Verir: 96

4. Ancak Bilerek Hakka Şehadet Edenler Şefaat Ederler: 97

5. Açıkça Şefaat Kelimesi Anılmaksızın Bu Konuyu Ele Alan Başka Âyetler: 97

E. Kelâm Ekollerine Göre Şefaat 98

Şefâatla İlgili Hadislerde Şöyle Durumlar Da Zikredilmiştir: 101

VII. İman Kavramı 102

A- Hadis Ashabının Görüşü 103

B- Mutezile'nin Görüşü 104

C- Hâricîler'in Görüşü 104

D- Buhâri'ye Göre İmanın Tarifi, İmanın Artması Ve Eksilmesi 104

BİBLİYOGRAFYA 106