التَّمكينُ للأمَّةِ الإسلاميَّةِ في ضوءِ القرآنِ الكريمِ so lalan ko kapakandato o pagtaw a islam sii ko Sindaw o Qur’an a Sasakawn Mohd as Sayed Mohd. Yusuf

Aya kaposan iyan na ptharoon ko a:
Mataan a so Ummah Islamiyyah na makararankom sa manga bagr a daa taman iyan, ogaid na mangingindaw sa manga olowan a somasarig ko Allāh  ko kabbaloy niyan a Kadnan iyan, ago so Islam a aya niyan a agama, kapagolowan a ziapn iyan so Islam ago khdgn iyan ko poso iyan ago so taragom-balay niyan, ago onayan antaa ka ropaan, paratiaya ago kitaban, agama ago parinta, kapagolowan a khapitaan ago khagabinan a siran a dowa i paratiaya niyan ago aya niyan ummah, kapagolowan a khaadn so kapananarig iyan sa paganay ago sa kaposan sii ko Allāh  a Kadnan o manga kaadn.
Sa gawii a malimod ankai a manga onayan a mapiya sii ko kapagolowan ko Ummah Islamiyyah, na mataan a so kadaklan ko manga balamban ko kapakandato sii sa sold ago sa liyo na tankd a khada ago khaponas, na so kalaan ko manga awid a akal a mithaab na phaninggaposan, na misabap roo na khabaloy so Ummah Islamiyyah a mapag’taw ko kapakapndato iyan.. sa alongan oto na khababaya so miamaratiaya sabap ko tabang o Allāh .

4. So Kinibagak o Ummah Islamiyyah sii ko

Manga Blangan o Kaoyagoyag
Pd ko manga ala a balamban a so phakaalang sii ko kapakandato o pagtaw o Islam, na so kiaori o manga Muslim sii ko manga maydan o kaoyagoyag, mlagid o sii ko katao odi na sii ko kakhaoyagan, odi na kapandayan, odi na kathidawa odi na kandagang.
So Qur’an na ipzogo iyan ko manga pagtaw niyan so kaknala ko manga katao o doniya ago so manga kapandayan o katao ago ipphangoyat iyan so kanggonai ko langowan a khailay tano sii ko kibabatog, pitharoo Allāh  a: Tharo anka a ilaya niyo o antonaa i matatago ko manga kawang ago so lopa… (Yunus 101).
Go pitharoo Allāh  a: Go inipananding iyan rkano so nganin a madadalm ko manga langit langon a phoon on, mataan a kadadalman oto sa manga tanda a rk a pagtaw a giimamimikiran (al Jathiyah 13).
Go di ndait ko manga Muslim a siran i panonompangan ankai a wahi a kapalagowi ran sii ko paras ankai a manga gona a lankap ago di pn so katawaranga iran ko manga katao o doniya, go di pn so kawiswisi ran ko manga ginawa iran ko manga gona o kasawiti sankai a manga bagr a mala a so initabon skaniyan o Allāh  ko kaadn iyan sii ko manga pondowa o kawang iyan ago so lopa iyan.
Sabap san na inaloy o manga ulama tano sa so kapaganada ko manga katao ko doniya ago so kabarasa sankai a manga kapandayan na paliogat a pd ko manga paliogat a ampl ko tanday o kapangingindawa iran on sa pantag ko kamapia-yaan o pizakatawan odi na so kadidiamong.
Gioto a kagiya so katatap sii sankai a kaoyagoyag na rk o lbi ron a domadait, na so kaoyagoyag sankai a kibabatog na rk o kalilintad a kagogomaanan, na so manga sandiata ko oman i masa ko kalankap iyan, ago sii sankai a masa o katndo iyan, na mataan a phakatindg sa nggolalan ko kabarasa sii ko manga katao.. ago so kaona sii ko kapasang ko manga kapandayan ago so manga kathaong, na so kasiksaan na bagian o malobay, na so okor ago so laba na rk o mabagr.
Sa so katharoo Allāh  na marayag sii sankai a btad, sa pitharo iyan a: Go pagiasai niyo siran sa miagaga niyo a pd sa bagr… (al Anfal 60). Sa khaimolngan a so lipiat a “bagr – quwwah” na miakaoma sa bontal a di masasarino (nakirah) sa mararankom iyan a langowan a bagr a khaparo.. sa pitharoo Nabi  a: So mu’min a mabagr na mapiya ago lbi a pkhababayaan sii ko Allah a di so mu’min a malobay.
So Islam na ipzogo iyan ko pagtaw niyan a kabaloy ran a manga babagr sii ko agama iran ago so doniya iran, ka an iran mikhapaar so dndman o doniya sa maosar iran sa pantag ko kamapiyaan o Islam, sa sambi o kaosara on o manga taw o batal sa rk o manga baya a ginawa iran, sa pkhowaan iran skaniyan a okit sii ko kapangombaw ko lopa sa phagosarn skaniyan o shaytan sa pantag sa kamataani niyan ko manga kabaya iyan ago so kapaminasa ko lopa.
Pitharoo isa ko manga panonorat a kapapantagan a:
Phagisa so pphangingiza lalayon ko pagns o kaoori o manga Muslim, ago so sabap o kababaloy ran a sii sa ikog ko manga ingd sa doniya, ago antonaai sabap a siran i madakl a ingd i kaoori ago kalobay a madakl siran ago mappno so manga pondowa iran? Na ptharoon ko a: Kagiya siran na siabot iran so Islam iran sa sabot a ribat, siabot iran so Islam sa skaniyan na kazanasana ago kazibasibay ago katawarang ago kathapapay ago kasosondong. So manga Muslim na siran i manga taw a madakl i kapmbatiyaa ko kitab iran ogaid na siran na domadarkt lalayon, sa lalayon siran romrnk sa di siran phangonakona, ipmbatiya iran ko kitab iran so manga mata o miamatay, sa daa khabokaan kiran o sabot iran ko ayat a bagr a phakasonggod ko kakhaokhaog ago kanggalbk ago kaploloba ago kambabago sa kapandayan.
So Kaoori o Manga Muslim na Dosa sii ko Kabnar o Islam:
So Islam na iiitong iyan so kaoori ago so kibabagak a kasalaan ka kagiya masosopak iyan so onayan a so ron makatitindg, ago so antap a so ipphanolon iyan skaniyan. Ago kagiya giankai a kaoori na khapato iyan sa tgl so romasay o pagtaw a Islam.
Pitharoo Shaykh Mohammad al Gazali a: Mataan a so manga Muslim na kialobayan siran sii ko manga btad o kaoyagoyag sa kalobay a marata, sa miapayag ankanan a kalobay a miabrn iyan so galbk iran ago miatinkong iyan so panolon iran, na daa sankaan a mustahil o ba adn a makaapas a galbk a da ko khi rk on so kapakandadato ko lopa.
Mataan a so Ummah na di phakaapsa sii ko katonaya ko galbk iyan inonta bo o maadn a adn a rk iyan a gaga a barandiya a somosomang on.. sa so kokoman o manga okit sii na so kokoman o kababaloy niyan a aya antap, na so di khatarotop so wajib o di ron misabap na skaniyan na wajib. Na andamanayai i kakhaparoo o manga Muslim ko kisampayin iran ko panolon iran a aya sasanaan iran ko kapakakowa iran sa roti a iphagpr iran na so ogop kiran o manga taw a di pharatiaya sa tohan? Go andamanayai kapakapndatoa kiran o jihad sa lalan ko Allāh  a siran na nanayawn iran so panabang a gomaan a phoon ko salakaw kiran?
Amay ka so Allāh  na piakapangalimbaaan iyan so lopa ko manga taw langon, na ino ron giimakanggona so manga taw langon sa aya bo a liyo ron na so ummah Islamiyyah a di ron makapnggona? A so miatatap a daa gaga niyan sii ko kanggonai ko manga kamapiyaan ko lopa ago so kapakapa-ngongonotana on sii ko nganin a phakanggay ron a gona ago makanggona on so pagtaw niyan, pitharoo Allāh  a: Skaniyan so inadn iyan rkano so lopa a maonotn a mangangalimbabaan na lalakaw kano ko manga pikhilidan iyan ago kan kano ko pd ko pagpr iyan (a Allah) ago ron kano ron khaoyag (al Mulk 15).
Ptharoon akn a: Daa paliogat ko Ummah Islamiyyah a rowar ko kathikharas iyan ka an iyan makowa so kipantag iyan sankai a mapiya a lankap a so inibgay o Allāh  ko manga taw langon.
Mataan a so kailay a matolangd ko kapammts o doniya a Islam oriyan iyan na so kandirogoda ko gaga o manosiya a matatago on, ago so manga kakawasaan a matotonkop on, ago so manga kakawasaan a pphakambowatn iyan, na so kandirgoda san na khisampay tano niyan sa tindg a ipkharataa ginawa a skaniyan a so bagr o Ummah Islamiyyah na saginda sa mabibinasa, sa skaniyan na phagondas ago pthoga so panamar iyan sa mikakayor a mawatan ko pagtaw niyan, ago mawatan ko rakotan o paratiaya ago so lalan o kaompiya.
Mataan a so manga bowatan o bagr na langon dn malbod ko Muslim ago mipapaar o lima niyan na daa patoray ron a rowar sa kapangimbnar iyan ko Allāh  sa itindg iyan so paliogat ko simba a so aya on inadnan, ago itoman iyan so kapasadan a kapakasasambi a so inadn skaniyan sa pantag on ago matoman iyan so sarig a so tianggong iyan.
Ogaid na aya piakammsa na so katatatap o manga Muslim sii ko kalobay ago kapakarorondan ago kibababa ago kapakassnong ago katataap a madadadas, a piagiasa kiran o Kadnan iran a langowan a sabap o bagr ago so g’s ago so kadato.
Pitharoo Dr. al Qaradhawi a: Mataan a so btad o Ummah Islamiyyah imanto ago so kaoori niyan sii ko manga blangan o kaoyagoyag na onga oto o nganin a minitana ko manga Muslim sii ko manga masa a kaposan gowani a mapakarata iran so sabot iran ko Islam ago miapakarata iran so kininggolalann on, sa kominowa siran on sa sagintas, na miagak siran on sa madakl a gintasan. Sa inirokot iran so sabaad ko manga katampar a simba, ago so sabaad a manga katampar a bontal, na so pman so katampar a katao ago kaphagingd ago kakhaoyagan.. ago so salakaw ron a pd ko manga btad a mitotompok ko katataragombalay o ummah na sabnar a inipanalipnda iran.
So lopa na di niyan ipliyo so manga mapiya niyan inonta ko taw a phangalotn iyan.. na amay ka ski tano ko tnday o kaoyagoyag tano na daa phamagosayin tano inonta so manga nagnin a phagndod ko akhirat na ptharoon rki tano o lopa a awa kano na song kano ko akhirat ka daa kipantag iyo rakn.
Go ski tano na poporkn tano a langowan a panagontaman tano sii ko manga katao a agama ago so manga osayan a kaaakhirati, sa bialoy tano a ginawa tano sii sa katampar a malobay ko kiphapantagn tano ko langowan a pagtaw a biantak iran so lopa sa minikhapaar iran so manga kamapiyaan iyan, ago minipaar iran so manga kakang iyan. Sa giankai a manga taw na tatap siran a pphamanik siran phoon ko lopa na ski tano na pkhaolog tano ko manga landng iyan, sa taman sa minikhapaar iran langon so btad iyan, sa mimbaloy siran a khagaga iran a kapokasa iran rki tano ko agama tano, sa lawan ko kinikhapaarn iran ko doniya tano. Na sa taw a daa doniya iyan na daa agama niyan.
Kna o ba giankai a btad a piakayaya na ba aya rki tano kabaya o Allāh , a skaniyan so mitharo ko: Skaniyan so inadn iyan a rk iyo so nganin a madadalm ko lopa langon… (al Baqarah 29). Go so katharo iyan a: Tharo anka a antai taw a hiaram iyan so parayasan o Allah a so piakambowat iyan a rk o manga oripn iyan, ago so manga soti a pd sa pagpr… (al A’raf 32). Go pitharo iyan a: Go ploba anka so nganin a inibgay rka o Allah ko ingd a pkhaori (so akhirah) sa oba nka kalipati so kipantag ka ko doniya… (al Qasas 77).
Sa datar o kiapangndaowa rki tano o Allāh  a: Kadnan ami bgi kami nka ko doniya sa mapiya, ago sii ko akhirat sa mapiya… (al Baqarah 201).
So Islam na pianothol iyan rki tano a ski tano i lbi a matao ko manga btad o doniya tano. Na so manga btad o doniya a katao ago kanggalbk na giipagoradoradan so kapphakapiyaa on o sobra sa magatos ago lima polo a ingd sa doniya, sa oma i isa a parinta na pphanizakay sa panamar sa koana niyan ago makaozor, sa pmbagrn iyan so kaaadn iyan a barandiya ago rahasiyan. Na so giikapagorad imanto na piakalklk sii ko langowan a bagr sa pantag sa kigakdn sii ko manga kakang o kaoyagoyag ko lopa. Na aya pakaiza imanto na: Ino adn a kipantag o manga Muslim sii ko manga kalamalama ankai a giikapagorad?
Anda siran mithapok? A so manga apo iran na piagolowanan iran so kaoyagoyag o manosiya sa lagaday a manga masa! Na antonaa i gii ran nggalbkn?
So kamataanan a btad na mataan a adn a matatago a manga karibatan a onayan sii ko okit a gii tano kapamimikiran ago so kapzimbaa tano ko Kadnan tano, ka kagiya ski tano na da tano mibgay ko gaga a bandaran ago sondaro so btad iyan a ontol.
Sa kalilid ko manga barasimba a pphakalbin iran so manga sonat sii ko blangan a kasimba sii ko kapaganad sa katao odi na kapangadn sa galbk a kapangmbaal a kapandayan, sa khapakay a mapamikir a so kabatiya sa parakala na aya lbi a ikhasoat sii ko Allāh  a di so kambaal sa kasankapan, odi na so kasiyap sa pagigimo, odi na so kagikb sa kanggiragiray, odi na kathandingan sa kandato.
Mataan a so kakhigobar a kakhaoyagan ago kaphagingd ago kathidawa sa isa a ummah, na khibgay niyan so lbi a marata a kalapis sii ko paratiaya niyan ago so manga bitikan iyan sa maphakada iyan so kaphagadati ron o bolayoka iyan ago so ridoay niyan, na so pman so katharo a “jihad” na khabaloy – a giyai dn i btad – a katharo a laga a daa bali niyan, sa antonaa i jihad a nanayawn sa taw a awasawas i lima a daa kakaptan iyan a bagr ago sandiyata! Na antonaa i mapnggolawla amay ka ioman roo so kaaawasi ko akal ago so poso!? Mataan a so pagtaw a pkhidozo sankai a landng na khabinntay sa tankd sii ko kanggasaba on ago so kaphakadapanasa on o ridoay niyan.
Opama o miaadn tano a sii ko thito a timbang o Islam na disomala a kaadnan tano sa lima a matas sii ko langowan a blangan, ago makiprompira tano sa so dn so manga waga tano sii ko langowan a pkhasawaan a barandiya ago katao a so miatoro on so waraan (katharo anan o Mohammad al Gazali, ko kitab iyan a: So pagns o kiaori o manga arab ago so manga Muslim).
Opama o miangongonotan so manga Muslim ko manga toroan o agama iran na disomala a maadn siran a siran i maoona si ko kanggobata ko kawankawangan a di so salakaw kiran, ogaid na so maana o agama na mikhips ago kominkng sii ko manga ginawa a madakl sa da niyan madianka so Allāh  ko thito a dianka iyan, sa da niyan pn mailay so galbk iyan sii ko doniya iyan, ago da pn miporo so awid a akal iyan sa ba niyan kaonoti so Nabi  niyan a maayon ko manga kaadn o Allāh  a so tintman iyan so manga barabad o bandaran a barandiya ago rahasiyan a da dn a datar iyan.
Pitharoo i al Ustad Adnan an Nahwi a: Mataan a so kandaraynon sii ko kaosara ko panamar a manosiya sii ko manga blangan o kaoyagoyag ago so kakowaa ko manga sabap sa pantag sa kapagiyasa sa bagr ago so kapakandato a rk o miamaratiaya na skaniyan na kandaraynon a khabaloy niyan so manga Muslim a sii sa kapakadapanas ago kapakarondan, sa khalkaan iran so manga ingd iran sa langowan a gomogobat ago tamaba, ago khabaloy ran so manga kakawasaan iran ago so maratabat iran ago so manga ginawa iran a taban o langowan a tangagaw sa kawali. Mataan a so kandaraynon sankai a blangan na kandaraynon sii ko kabnar o Islam, ago kaawata ko kabnar ko kapakandato a so piakanggolalan skaniyan o Allāh , ago kapalagoy oto ko katonaya ko sarig a so inipaliogat o Allāh  ago tianggong skaniyan o manosiya, a skaniyan na pagisipn sii sankoto.
Go so kandaraynon sii sankai a okit na maito bo na khabaloy a alang sii ko lalan ko Allāh , ko masa a kipaarn o shaytan ago so so manga ridoay niyan ko manga bowalan o bagr ago so manga okit a kapamakatokaw ago so manga sabap o kapakandato a barandiya. Na phaningidingil so miaratiaya sii ago roo sa phangawakawa sa lima a tatabadn a pphamangni sa tabang a makadadapanas, sa kiabinasa o kaoyagan iyan ago so kiada o nditarn o lawas iyan ago so kiadadas o gomaan iyan ko gii niyan kapakithidawa, mataan a skaniyan na dosa a mala a daa phakasapng on inonta bo so panamar a manosiya a Muslim, sa kabotawanan so gaga a manosiya a Muslim sa pantag sa kathimoa niyan ko manga sabap o bagr a khitabang iyan ko agama o Allāh .
Gianan, a sabnar a pianamaran o sabaad a pndadag sa pakhiphamikir iran ko manga Muslim a so kiaologan kiran a pd sa kiaori na aya sabap iyan na so kakakapti ran ko Islam, sa amay ka kabayaan iran so kapakaraot iran ko potpot o lalakaw o bandaran na daa paliogat kiran a rowar sa kabokai ran ko agama iran sa ipilak iran.
So kamataanan: na so kaoori a so giimipagataat o doniya a Islam na daa kimamaniya tano ron, sa di khaawidan o Islam so dosa niyan ogaid na skaniyan na siksa o Allāh  a initana skaniya o Islam ko pagtaw niyan sa balas o kinipilakn iran on sa inawaan iran. Mataan a so manga Muslim na miaori siran ka kagiya inibagak iran so Islam, kna o ba kagiya kipitan iran so Islam, sa minggolalan kiran so katharoo Allāh  a: Sa taw a tankisan iyan so katadmi rakn na mataan a adn a rk iyan a kaoyagoyag a malitng a margn… (Ta Ha 124).
Oway, mataan a so Islam na miniporo iyan so manga taw a miangnsa on sii ko manga masa a paganay sa taman sa mimbaloy siran a parinta a paganay sii sa doniya, sa miaadn so kiaona iran a katao ago kandato ago bandaran a mawatan i lambt sii ko manga katampar a bandaran ago kazondaro langon. Na so pam so makatatana imanto a karondanan o manga Muslim na onga oto o sinanad a doti ago gonanao a binasa ago kapagolowan a sowitik a donsiyan a riankom iyan so pagtaw a Islam sa inolog iyan phoon ko pondiong sa piozang iyan ko landng, sa miabaloy niyan so bandaran o pagtaw a Islam a ba dn thotol sa marg.
Sa amay ka kabaya o doniya a Islam a kaawidi niyan ko risala o Isam ago mipaar iyan so kadato ko lopa pharoman, na paliogat on sa nggolalan ko gaga a maporo ago so kapagiasa a tarotop sii ko manga katao a kapangmbaal ago kandagang ago so kapandayan ko kathidawa.. sa dapayin iyan so Sdpan sii ko langowan a oganapa a pd ko manga oganapa o kaoyagoyag, sa phagprn iyan a ginawa niyan ago pnditaran iyan ago pagmbaalan iyan so sandiyata iyan ago pagatorn iyan so manga btad o kaoyagoyag iyan, ago khalotn iyan so manga gadong ko lopa iyan sa pnggonaan iyan, sa pnggiragirayin iyan so parinta niyan sa nggolalan ko manga mama niyan ago so tamok iyan, sa khtasn iyan so ragat iyan sa nggolalan ko padaw a pithapi iyan ago zarongangatn iyan so ridoay niyan sa nggolalan sa manga bapor di gira ago manga diplano a taong iyan ago pasad iyan. Sa patoray a makala so pkhaporon iyan a pphakaliyon iyan a tamok a di so pphakasoldn iyan a tamok a phoon sa liyo o ingd iyan sa di niyan pangindaw so kapangni sa ogop a phoon sa Sdpan, sa ba on pakipthabanga ko bagr a sondaro.
Na amay pman ka tatap dn a so doniya a Islam na somosondong sa Sdpan sii ko katao ago so kandato ago so kapandayan ago so kandagang na pzosopn a Sdpan so rogo iyan ago pkhalotn iyan so lopa iyan sa pkhowaan iyan on so ig o kaoyagoyag, ago pnggobatn o manga dagangan iyan so langowan a padian o manga Muslim, sa gii ron mbayadan sa manga tamok ago pzmbay ron sa manga mama sa pantag sa an iran mathandingan so parinta niyan, ago manggalbk iran so manga galbk a piakalklk ago siran i pmbarasa ko manga sondaro niyan ago pkhowa on sa manga dagangan a ipzold iyan ko ingd iyan, ago ron pkhowa sa manga kapandayan ago phagilayin iyan sa kailay a morit san ko goro niyan sa aya on giimbiat sa daa khagtas iyan a btad inonta o sogoan iyan, na di niyan dn khagaga oba niyan smpanga a Sdpan aya pn o ba niyan sangarana a gobat sa makithabana on.
Giai so katampar a katao ago kapandayan a so bininasa skaniyan o doniya a Islam, na aya inisiksa on na so kiapakathaoripn a matas ago so kaoyagoyag a makaroron-dan, sa initioba ko doniya a Islam so kiandatoi ron o manga taw sa Sdpan a salimbot a so tioyok iyan so doniya sii ko apoy ago sii ko kaantiyor. Na amay ka ndaraynon so doniya a Islam imanto sii ko kapagiasa a katao ago kapandayan ago so kapakambisa sii ko manga btad o kaoyagoyag iyan, na matankd so karomasayan sii sa doniya langon, sa phakatas so tioba o manosiya ago so sanaat iyan.
Mataan a so kaliyo phoon ko goliling o kabbrn ago so kailoag, sa makasong ko goliling o katao a phagonga, na khitana so atastanggongan iyan sii ko kalangowan o pizakatawan o ummah Islamiya.. so manga bandaran na di mapmbalay sa nggolalan sa kaboboklo ago kabbgatan ago kapananayan, aya mataan na misabap sa kanggalbk a somasabot, ago so kapanamar a tatap sii ko manga kalamalama o kaoyagoyag langon.. go mataan a aya kabibinasa a bnar ko manga btad tano a kapapantagan na matotonkop rki tano a manga Muslim, sa amay ka sii tano snditn so manga karibatan tano sa isambir tano ko sambira o manga salakaw na gianan na btad a masasanka. Na amay ka di tano somambot ko kabtad sa pamikiran a Islam a tarotop sii ko manga blangan o katharagombalaya ko pamikiran, ago so kakhaoyagan ago so kandato ago so kazinanad,, na mataan a so galbk ko kaompiya a mapangingindaw na khatatap a sii phliot sa tiboron a daa sold iyan, sa phamaday a so kaoori na sasarongangatn iyan so pagtaw tano sii ko kaoyagoyag iyan ago so kapakasasarig iyan, ago khatatap tano na mibabagak o potpot o lalakaw o bandaran a manosiya sa blangan a mawatan.
Mataan a so ummah Islamiyyah na makamimilik sa lbi a mala a paratiaya, ago lbi a tarotop a galbk (risalah) na sayana tano a mangingindaw imanto sii ko kanggonai ko langowan a gaga a pamikiran sii ko langowan a blangan o kaoyagoyag, ago sayana tano a makapagiino sii ko kanggalbk a thito sa pantag sa kaoyaga ko ummah pharoman, ago so kikasowin on sii ko pankatan iyan a waraan ago thotol sii ko kaphagolowani ko kaphagingd sa di dn oto khaadn inonta amay ka mipaar tano so manga kamapiyaan ko lopa ago so manga kakawasaan iyan ago pakapangongonotann tano to sa pantag sa kazakodowi ko galbk o Islam.
Sa paliogat ko ummah Islamiyyah a kasabota niyan a so kaoyagoyag sii ko lalan ko Allāh  ka datar o kapatay sa lalan ko Allāh  na jihad oto a tatarimaan, na mataan a so kaola ko kasokata ko doniya na maphakaonot iyan so kaola sii ko katabangi ko agama.
Sa datar oto a paliogat on a kapromasay niyan sii ko manga maydan sii sa sold a ingd ka an iyan mapakakasoy so katharagombalay a so magaan dn na khabankiring sa tabothod a gobar, na sayana a madakl ankai a manga blangan, ago sayana a makapagiino sa manga taw a pagagalbk a thotomankd.. opama o makataban on so ummah na disomala a makataban sa timbang a siyaw ko sapolo bagi ko giikathidawa.
Sa datar oto a paliogat on a kasabota niyan a so kandod ko Islam a thito ago sii ko manga bowalan iyan a malingaw na skaniyan i phakaawid rki tano sa kisampay tano ko kabaya o Allāh  sa makowa tano so kapakaozor a mapangingindaw, sa khabaloy tano niyan a khasapang tano so pankat a kaoori a so gii tano mipagataat sa magabi sa mapita.

5- Manga Pangalang a sii sa Sold a Salakaw
Piamagosay akn sa onaan sa okit a sakntal so manga piakalklk a manga pangalang sii sa sold ko kapakandato, sa kilangn tano imanto so salakaw a manga pangalang a so di mamiminos i karata a di so miaonaan iyan.
Pd sankai a manga pangalang so: Manga Dosa, ago so manga sakit a paparangayan ago kaphagingd:
Skaniyan na pangalang a piakalklk a ipphamagita iyan so kakhaantiyor o ummah, sa adn a rarad iyan a mala sii ko kiapakaloag o ilot o kms o ummah Islamiyyah ko dndman o kapagolowani ko kamamanosiyai. Sabnar a iniiza o ina o miamaratiaya a so Zaynab bint Jahsh ko Rasūlullāh  sa pitharo iyan a: Ba tano khaantiyor a matatago rki tano so manga taw a manga pipiya i galbk (salih)? Na pitharo iyan a: Oway, amay ka makadakl so marata (dosa). Sa piakarayag o an Nawawi a so “khabath” na skaniyan so manga dosa.
Go pd sankai a pangalang a balamban so kabaloy o Muslim a maggdam iyan a skaniyan na tatabann ago masosogat a kidaplak. Gianan na sakit a maotl a daa masogat iyan a manosiya inonta a mabinasa niyan, go da pn a pagtaw inonta a maponas iyan. A gioto na mabagr sii ko pagtaw a di so sondaro a phanobak, ago so gomaan a phaninggas.
Go pd sankai a manga pangalang so:

• 
  So kiagba o katataragombalay o sakataw a Muslim, ago so walay a Muslim, ago so ingd a Muslim,
  
• 
  So lalayon kasosopak ago so giikambantay o kadaklan sa aya nanayawn iyan na so kapnggalbk o manga salakaw.
  
• 
  So kiadayamang o marata ago so kialankap o kapanalimbot ago so kada a sowa ago so kamrmr ago so kalilipat lalayon,
  

Langon dn oto na pangalang a mabagr i binasa a patoray a kasabotan o ummah sa makanggalbk sa kaponas iyan sa taman sa makowa niyan so kapakandato sa nggolalan sa kabaya o Allāh  a Kadnan o manga kaadn.

* * *

Sii ko kaposan ankai a bandingan na ptharoon akn a:
Datar anan a pphakarayag rki tano a so ummah Islamiyyah na saginda a maroropt sii sa sold, ago so pangbar o kaantiyor a madakl na pphakatana ko lawas iyan, ago sabap sa ginawa iyan (a kapkhabinasa niyan). Ago adn manga sakit a pizoson a pphagitaan iyan ago phagalangan iyan so lalan iyan.
Datar oto a pphakarayag rki tano a so kiapakalobay o manga Muslim na da maadn a ba sabap ko manga pangalang a phoon sa liyo sa ba gioto bo, ogaid na adn a matatago roo a manga sabap a salakaw a pphakapoon ko itado o kaphagingd a Islam. Ogaid na so manga balamban a phoon sa liyo na pkhakowa niyan so bagr iyan phoon ko kalolobayi ko manga Muslim, ago so kiandaraynon iran ko agama iran. Na sii ko kathikharas o manga Muslim sa kakpitan iran so agama iran ago so shariah iran na tankd a khikayas ankai a manga pangalang ago so manga okit sa magonot sa sambr o ndo.
Na antaa i khapt ko Muslim sa kigatangn iyan ko manga ndao o Islam? Go antai khapt ko Muslim sa kakowaa niyan ko manga sabap o kapakaozor? Go antai khapt ko manga olowan o manga Muslim sa kinggolalann iran ko kitab o Allāh ? Go antaa a khapt ko Muslim sa kakowaa iran ko manga sabap o kaisaisa, ago so kilbadn ko kapagoparik?... da a phakakapt ko manga Muslim ko kirokotn iran ko agama iran.
Phoon sii na pphakarayag a so manga sabap o kapakaozor o doniya a Islam na sii khisabap ko lima o manga Muslim sa siran bo, go so manga galbk a pangalang a phoon ko katampar o bagr a romirido na daa a khaadn on a arga iyan sii ko masa a kambalingan o manga Muslim ko agama iran.
Go so taw a phanondog ko manga pankatan a siagadan skaniyan o ummah Islamiyyah na khasabot iyan a so manga ridoay tano na da tano iran kaalangi sii ko kapakalontana sii ko kalaan ko manga pankat o kaoori tano, ogaid na ski tano dn i mindaraynon, ago mimbokbokl tano ago inibagak tano so manga kalamalama a maolad ko hadapan o ridoay tano, na kiadnan iran ko oriyan o kiaganati tano ron.
Mataan a ski tano ko da pn so salakaw rki tano i balamban a paganay ko hadapan o agama a mala. Go so pangrar a paganay na phagmbowat ko sold o lopa tano, oriyan iyan na pphakaoma ko oriyan iyan so manga pangrar o ridoay a andang.
So hadapan tano na hadith o Rasūlullāh  a wajib a pamimikirann tano:
Mataan a so Allāh  na siokr iyan rakn so lopa na miailay akn so manga sbangan iyan ago so manga sdpan iyan. Go mataan a so ummat akn na khisampay so kadato iran ko siokr rakn on. Go inibgay rakn so dowa a gadong, a so mariga ago so mapoti (bolawan ago pirak), go piangni akn ko Kadnan akn so ummat akn a di siran maantiyor a taon a lankap, apiya pn thimotimoan siran o manga taw ko manga ingd iyan, taman sa di mabaloy so sabagi kiran a pmbonoon iyan so sabaad on, ago pmbiagn o sabagi on so sabagi. (pianothol o Muslim).