1. Konfliktologiya müst



Yüklə 488 Kb.
səhifə11/17
tarix05.01.2022
ölçüsü488 Kb.
#111035
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   17
5. Kommersiya riski və onun minimuma yendirilməsi.

Risk – kommersiya fəaliyyəti nəticəsində müəyyən ziyana məruz qalmaq və ya itkilərin olmasıdır. Eyni zamanda, riskin mövcudluğu kommersiya qərarlarının qəbul olunmasında məsuliyyətin artırılmasında, vəsait və resurslara qənaət edilməsində güclü stimuldur.



Мювзу 10. İstehsal münaqişələri və sosial partnyorluq

1. Сянайе мцнагишяси тяшкилати мцнагишянин бир нювц кими.

2. Тятил тятил анлайышы вя тиположи фяргляр.

3. Тятиллярин сябяблярин вя инкишаф мярщяляляри. Тятилин сона чатмасы.

4. Сосиал ямякдашлыг гярб тяжрцбяси вя милли перспективляр.
1.Sənaye münaqişəsi təşkilati münaqişənin bir növü kimi

Mцяссися сащибляри диэяр тяряфдян ишчиляр арасында мцнаqişəляр юзцнц бир чох щалларда мцнагишя мцнасибятляри кими эюстярир. «İstehsal мцнагишяси» термини щям мцнагишяnин мцмкцн формаларына, щям дя онларын мянбяляриня аиддир. Конфликтологларын цмуми фикирляри ондан ибарятдир ки, istehsal мцнагишяləriнин формалары мцхтялифдир вя юзцндя ашаьыдакылары birləşdirir:

1) абсентеизм (садяcя олараг ишя чыхмамаг);

2) саботаj;

3) истещсалын мящдудлашдырылмасы вя ямякдашлыгдан имтина етмяk;

4) тятилляр.

Onu гейд еtmək lazımdır ki, bu формалар щям фярди, щям дя коллектив formada мейдана эяля биляр. Йалныз тятилляр мцнагишянин коллектив тязащцрцндян ибарятдир.

Сянайе мцнагишясинин мянбяляри мцхтялиф шякилдя шярщ едилир. Bəзян idarə heyəti ilə işçilər arasında baş vermiş münaqişələrin qaçılmaz olmadığı zaman meydana gəlir.

Р. Дарендорф тясдиг едирди ки, сялащиййятляря вя тясир эцcцня малик оланларла, малик олмайанлар арасында щяр бир заман мцнагишя мювcуд олаcагдыр. Münaqişə iqtisadi maraqların toqquşması ilə əlaqədardır. Belə ki, fəhlələr, rəhbərlər əmək haqqı və əmək sahəsində müxtəlif maraqlara malikdir.

Firmanın, müəssisənin fəaliyyəti daxilində rəqabət aparan maraqların olmasından ibarətdir. Təşkilat daxilində müxtəlif tərəflər əməkdaşlıqla marağı olanlara çevrilir. Münaqişə daha geniş əməkdaşlıq çərçivəsində meydana gəlir.



2.Tətil anlayışı və tipoloji fərqlər

Тятил дедикдя ишин мцвяггяти олараг dayandırılması вя онун ишчи групу иля гейри-яняняви формада наразылыьын билдирилмяси, тялябляринин щяйата кечирилмяси мягсядиля давам етдирилмяси баша дцшцлцр.

Əhalinin давранышларынын мащиййяти onun tələbindən иряли эялир:

1.Сийаси тятил –заманы бир гайда олараг ишин dayandırılması баш верир. Oнун сябяби тятилчилярин иш йерляри иля ялагядар олмайараг цмуми шяраитя аид олур.

2.Сийаси тятилляр адятян щакимиййят вя идаря органларынын гярарларына гаршы йюнялдилир. Бу сосиал сыьорта мясяляляри, infilyasiya əleyhinə чыхышлар ola биляр. Бelə тятиллярин тязащцр формалары истещсалын бир нечя саат ярзиндя сахланылмасы, еhтираз нцмайишляри шяклиндя ола биляр.

3. Садя тятил – бу заман мцяссисянин вя онун айры-айры бюлмяляринин ишчиляри истещсалаты дайандырыр, иш йерлярини тярк едир вя йа ишя чыхмыр. Бу тятиллярин ян эениш йайылмыш типидир. О, ганунвериcи щакимиййятин вя ziyalıların диггят мяркязиндя olur.

4. Игтисади тятил –йалныз Совет Иттифагында мейдана эялмиш вя йенидянгурма дюврцндя истифадя olunmuşdur. Бу тятилин мащиййяти ишчилярин тялябляринин тямин едилмясинядяк ямяк щаггы, mükafatlar, вя с. aлмагдан имтина етмясиндян ибарятдир. Bu hüquqi nöqteyi-nəzərdən effektivdir. Çünki onun iştirakçılarına qarşı cinayət və inzibati sanksiyalar tətbiq etmək olmaz. O, yalnız iki halda effektiv ola bilər:

1.Кütləvi informasiya vasitəsində якс олунmasında вя онларын мцдафиясиня архаландыгда;

2.Tятил фондунун йаradılмасы заманы.

3. «Гайдалар цзря иш». Бу заман ишчиляр иши сахламыр, яксиня тялимат вя техноложи тялиматларын тялябляриня мцвафиг олараг юз вязифя вя функсионал ющдяликлярини йериня йетирмяйя башлайыр. Нятиcя ися истещсалатын нормал темпинин позулмасы баш верир.

4.«Ишин эеcикдирилмяси» типи цзря баш верян тятили садя тятилля мцгайисядя йарымчыг адландырмаг олар. Тятилин тянзимлянмяси цчцн мцнагишянин щялли цчцн щямкарлар иттифагы вя йа тятил комитяляри иля данышыглар башланыр. Бelə тятил демяк олар ки, мювcуд ганунвериcилийя uyğun олараг бцтцн щалларда тянзимляня биляр.

5. Ениб галхан тятилляр адятян ишин гисмян сахланылмасы формасында баш верир. Мясялян, щяр нювбядя 1 саат ярзиндя baş verir. Бу тип тятиллярин müxtəlif işçi групларынын иштиракы иля чохлу сайда гыса фасиляляр шяклиндя бирузя верир.

6. Мцщасиря шякилли тятил ишин сахланылмасы вя тяляблярин иряли сцрцлмяси демякдир, лакин бу заман ишчиляр юз иш йерляриндя галыр. Бу тип мцбаризя сатгынларла мцбаризядя кифайят гядяр еффективдирş. Lакин щямкарлар иттифагынын, тятил комитясинин йцксяк сявиййядя тяшкилатчылыг баcарыгларынын олмасыны тяляб едиr.

8. Фяал тятил мцщасиря шякилли тятиля бянзяйир. Lакин бу заман иш сах­ла­нылмыр. Бelə тятил илк дяфя 1968-cи ил тятилляри заманы Fрансыз фящля­ля­ри тяряфиндян вя Полшада «Щямряйлик» щямкарлар иттифагы тяряфиндян тят­биг едилмишдир. Онун мащиййяти истещсалын юз мясулиййяти алтында бярпа едилмясиндян ибарятдир.

9. Символик тятил. Йапонийа кими юлкя цчцн характерикдир. Онун мащиййяти щямкарлар тяшкилатларынын тяляби иля мясəлян, иш эцнцнцн башланмасы вахты архайа чякилир вя бу заман ярзиндя митингляр, нцмайишляр вя диэяр аксийалар кечирилир. Сонра ишчиляр юз иш йерляриня qayıdır вя истифадя едилмиш вахтын явязини ишляйир. Nятиcядя истещсалат щеч бир зийана мяруз галмыр, тялябляр ися иряли сцрцлмцш олур.

10. Информасийа тятили цчцн садялик –щяр щансы бир информасийанын тяcрид едя биляcяк йалныз бир няфярин беля иштирак едя билмяси характерикдир.

Бир гайда олараг бцтцн тятилляри классик вя примитив тятилляря айырмаг олар.

Классик тятилляр щямкарлар тяшкилатлары тяряфиндян тяшкил едилир, тяшкилати структурлара малик олур. Коrтябии тятилляр «ашаьы»нын тяшяббцсц иля мейдана эялир.

Кцтлявилик дяряcясиня вя тяляблярин характерляриня эюря тятилляр ашаьыдакылара бюлцнцр:

1.Цмуми тятилляр –юлкянин бцтцн ямяк габилиййятли щиссясинин яксяриййяти иштирак едир.

2.Сащяляр цзря баш верян тятилляр.

3.Мцяссися сявиййясиндя баш верян тятилляр заманы мцяссися цчцн спесифик олан мясяляляр щялл едилир.



3.Tətillərin səbəbləri və inkişaf mərhələləri. Tətilin sona çatması

Тятиллярин ясас сябяблярi aşağıdakılardan ibarətdir:

1. Ямяк щаггынн артырылмасы щаггында тялябляр вя онун ятрафында олан мцбащисяли мясяляляр;

2.İш саатынын мцддяти (7-8 иш саатындан дейл, азад график системиндян эедир);

3. Mясулиййят щаггында мцбащисяляр;

4. Kадр мясяляляри;

5. Əмяйин тяшкили мясяляляри, гайда вя ганунлар;

6. Hямкарлар тяшкилатынын стrukturu.

7. Tятилин сябяби киминся хейриня олан аксийалардан ибарят ола биляр.

Тятил заманы ямяк щаггы амили апарыcы амиллярдяндир.

Tятил щяр бир щалда ашаьыdakıларын гяти етиразыдыр. Бу ейни заманда, щям дя сосиал эярэинлийин эютцрцлмяси вя мцнагишянин щялл едилмяси васитясидир. Тятил сащибкарларла ишчиляр арасында цнсиййят формасындан başqa бир шей дейлдир. Онун васитясиля ишчиляр мцдириййятин фяалиййятиня гаршы наразылыгларыны билдирир, юзц дя бу ганун васитясиля щяйата кечирилир. Тятилин интенсивлийи она cялб едилмиш иштиракчыларын сайындан, щяйата кечирилян фяалиййятин фяаллыьындан, сечилмиш етираз формасындан асылыдыр.

Конфликтолоэийада тятил адятян тяшкилати групларын гаршылыглы ялагяляри кими баша дцшцлцр.



4.Sosial-əməkdaşlıq, qərb təcrübəsi və milli perspektivlər

Сосиал ямякдашлыг –мцхтялиф сосиал субйектлярин групларын вя марагларынın нязяря алынмасы иля цмуммилли мараглара наил олунмасына истигамятляндирилмиш бир системидир.

Сосиал ямякдашлыг институтунун ясасыны сянайе мцнагишялярини мцяййян чярчивяляря салмаг мягсядиля щазырланмыш коллектив мцгави­ля­ляр системи тяшкил едир. Сосиал ямякдашлыг щям дювлят, щям дя мцс­тя­гил мцяссися сявиййясиндя мювcуддур.

Мцнагишя ямяк мцнасибятляринин тябии бир щиссяси щесаб едилир. Ишя эютцрянляр вя муздлу ишчилярин марагларыны мцдафия едян щямкарлар иттифаглары арасында рягабят вя компромисляр истещсал вя гейри истещсал тяшкилатlarının эцндялик щяйатынын нормасыдыр.

Бир гайда олараг данышыглар заманы щяр ики тяряфи гане едян разылашмалар ялдя едилир.

Разылашмаларын шяртляриня йенидян бахылмасыны тяляб етмя проседуру да мювcуддур. Əн сон тядбир кими ганун нормалары иля тянзимлянян тятилdən iстифадя едилир.




Yüklə 488 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   17




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin