Ü M U M İ D İ L Ç İ L İ K – I C İ L D
31
2.03. QƏDİM DÖVRDƏ DİLÇİLİYİN İNKİŞAFI
Bu dövr eramızdan əvvəlki zamanı və eramızın I-IV
əsrlərini əhatə edir. Qədim dövrü təşkil edən əsrlərin tarixi
şəraiti, ictimai-siyasi vəziyyəti, əsasən, quldarlıq qurulu-
şu ilə bağlı idi. Həmin dövrdə dünyanın
Şərq qütbündə
bir sıra dövlətlər, ölkələr təşəkkül tapmışdı. Bu ölkələrin
xalqları dünya mədəniyyətinin və elminin yaranmasında
xüsusi rol oynamışlar. Belə qədim mədəniyyətə malik olan
xalqlardan şumerləri, akkadları,
qədim misirliləri və nə-
hayət, hindliləri, yunanları, romalıları göstərmək olar.
Dilçilik elminin yaranması və ayrı-ayrı tarixi dövrlər-
dəki inkişafında bu göstərilən xalqlarla bərabər, dünyanın
daha bir çox xalqları da iştirak etmişlər. Buna görə də dilçi-
liyin yaranması və inkişafını ancaq bir xalqın və ya bir neçə
millətin adı ilə bağlamaq doğru olmaz. Bu,
yəni dilçilik
elmi dünyanın müxtəlif qitələrində yaşayıb-yaradan on-
larca qədim və müasir xalqın zehni əməyinin məhsuludur.
1. QƏDİM MƏDƏNİ ÖLKƏLƏRDƏ DİLÇİLİK
RÜŞEYMLƏRİ
Dilçiliyin tarixindən bəhs edərkən, adətən,
qədim Mi-
sirdə və ya Babilistandakı dilçilik haqqında heç bir məlumat
verilmir. Bu da, şübhəsiz ki,
yeni eradan çox əvvəl həmin
ölkələrdə nəzəri və sistemli dilçiliyin hələ yaranmaması ilə
bağlıdır. Qədim Misirdə, eləcə də
Babilistanda dilin qrafik
quruluşu, bu və ya digər kateqoriyası haqqında heç bir mə-
lumat yoxdur. Lakin dilçiliyin ilk rüşeymləri məhz ən qədim
mədəniyyət ocağı olan həmin ərazilərdə meydana çıxmışdır.
Bundan əlavə, nəzəri ədəbiyyatların yoxluğu heç də qədim
misirlilərin və şumerlərin dil və onun mücərrəd problemləri
haqqında düşünmədiklərini söyləməyə əsas vermir. Misir-
lilər eramızdan əvvəl III minillikdə Misir fironu
IX Amenxo-
Ü M U M İ D İ L Ç İ L İ K – I C İ L D
32
Dostları ilə paylaş: 
